Dieta przy Hashimoto - czego nie jeść, a co jest dozwolone?

Jaka dieta przy Hashimoto?

Jak już wspomnieliśmy na wstępie, odpowiednio skomponowane żywienie w Hashimoto  pozwala zmniejszyć procesy zapalne, poprawić wyniki badań i osiągnąć prawidłową masę ciała, a ponadto obniża ryzyko chorób współistniejących. Tak więc, jak powinna wyglądać optymalna dieta dla osób z Hashimoto? Musimy zadbać o to, aby w jadłospisie dominowały pokarmy o niskim indeksie glikemicznym, które są jak najmniej przetworzone. Bardzo ważne jest też nawadnianie organizmu, gdyż skutkiem odwodnienia jest jeszcze wolniejsza przemiana materii. Zgodnie z zaleceniami dietetyków powinniśmy każdego dnia przyjmować od 2 do 3 l płynów (pod różną postacią).

Oto składniki pokarmowe, które mają korzystny wpływ na pracę gruczołu tarczowego i układu immunologicznego:

• cynk

Cynk to mikroelement, który uczestniczy w syntezie hormonów gruczołu tarczowego na całej osi podwzgórze–przysadka–tarczyca (HPT). Deficyt tego pierwiastka śladowego w diecie powoduje spadek stężenia tyroksyny i trójjodotyroniny, co prowadzi do obniżenia przemian metabolicznych. Mikroelement pełni też ważną rolę przy syntezie kinazy białkowej C, która odpowiada za tworzenie i produkcję tyreotropiny przez przysadkę mózgową.

• selen

Selen podobnie jak cynk uczestniczy w syntezie hormonów gruczołu tarczowego (bierze udział w przemianie T4 w T3). Pierwiastek jest silnym antyoksydantem - chroni tarczycę przed szkodliwym działaniem stresu oksydacyjnego, neutralizując wolne rodniki (agresywne cząsteczki tlenu). Niedobór selenu zmniejsza przyswajalność jodu i uszkadza tarczycę.

• jod

W przebiegu autoimmunologicznego zapalenia tarczycy istotna jest także odpowiednia ilość jodu w diecie. Organizm ludzki potrzebuje tego pierwiastka do produkcji tyroksyny i trijodotyroniny. Niedostateczna podaż jodu powoduje powiększenie tarczycy (tzw. wole endemiczne) i stwarza ryzyko rozwoju niedoczynności narządu. Z kolei nadmiar jodu może doprowadzić do nadczynności tarczycy. Z tego względu osoby z Hashimoto powinny zwracać szczególną uwagę na to, aby dostarczać organizmowi optymalną ilość mikroelementu.

• witamina D3

Witamina D wykazuje wielokierunkowe działanie - jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy i wspiera układ odpornościowy. Działa immunostymulująco, obniża ryzyko zachorowania na różne choroby autoimmunologiczne. Jak wykazały badania 8 na 10 osób z chorobą Hashimoto ma niedobór witaminy D w organizmie. 

• witaminy antyoksydacyjne (A, C i E)

W diecie przy Hashimoto nie może zabraknąć też witamin będących silnymi przeciwutleniaczami, takich jak witamina A, C oraz E. Substancje te przeciwdziałają wolnym rodnikom, łagodząc stres oksydacyjny. Ponadto witamina A uczestniczy w stymulacji hormonów tarczycy. Z kolei witamina E zwiększa wchłanianie selenu.

• kwast tłuszczowe omega-3

Korzystny wpływ na tarczycę mają również kwasy tłuszczowe omega-3 EPA i DHA, obecne w algach i rybach morskich. Dlaczego powinny znaleźć się w diecie na Hashimoto? Wielonasycone kwasy omega-3 łagodzą uciążliwe objawy choroby, m.in.: zmniejszają senność, poprawiają stan skóry i włosów oraz pozwalają wyrównać zaburzenia gospodarki lipidowej.

• żelazo

Odpowiedni poziom żelaza w organizmie wpływa korzystnie na metabolizm tarczycy. Natomiast zarówno nadmiar, jak i niedobór pierwiastka może spowodować szereg problemów zdrowotnych. Nadpodaż żelaza może uszkadzać tarczycę. Z kolei zbyt niska ilość minerału obniża produkcję T4 i T3, a zwiększa wytwarzanie TSH.

Jako ciekawostkę medyczną dodajmy, iż choroba Hashimoto (inaczej przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy) to jeden z głównych czynników sprawczych innego zaburzenia endokrynologicznego, jakim jest niedoczynność tarczycy. O rozwoju schorzenia może świadczyć m.in. zbyt niski poziom trijodotyroniny i tyroksyny. Są to hormony odpowiedzialne za procesy metaboliczne - ich niedobór spowalnia przemianę materii, w wielu przypadkach powodując wzrost masy ciała. Jeśli chodzi o TSH norma hormonu przysadkowego jest zawsze podwyższona. Natomiast stężenie TSH w ciąży zmniejsza się w związku z działaniem hCG (czyli gonadotropiny kosmówkowej).

Hashimoto - dieta. Czego nie wolno jeść?

Czego nie jeść przy Hashimoto? Z pewnością należy wyeliminować żywność wysokoprzetworzoną, taką jak zupy i sosy instant, jedzenie typu fast food, słodkie napoje gazowane. Warto znacznie ograniczyć także spożycie słodyczy, które zawierają cukry proste i brak im wartości odżywczych. Zaleca się, aby ograniczyć spożycie substancji o działaniu goitrogennym (tj. wolotwórczym), które zaburzają gospodarkę jodem. Goitrogeny występują w następujących produktach spożywczych:

• kapusta (wszystkie rodzaje),
• rzepa,
• szpinak,
• brukselka,
• chrzan,
• brokuły, 
• jarmuż,
• brukiew,
• rzodkiewka,
• groczyca,
• kalarepa,
• maniok,
• soja,
• kalafior.

Związki o właściwościach antyodżywczych znajdziemy też w:

• brzoskwiniach, 
• truskawkach, 
• gruszkach, 
• orzechach arachidowych.

Warto dodać, że wiele z powyższych produktów zawiera również cenne dla zdrowia składniki, dlatego nie powinniśmy ich w 100% wyeliminować z diety, a jedynie ograniczyć. Należy wspomnieć, iż możemy zmniejszyć zawartość goitrogenów w pokarmach poprzez obróbkę termiczną. Warto więc gotować warzywa obfitujące w te związki bez przykrycia, zamiast spożywać je na surowo (większość substancji goitrogennych jest lotna).

• Co jeść przy Hashimoto?

Co jeść, by pozbyć się objawów Hashimoto? W opinii wielu lekarzy endokrynologów trudno zlikwidować całkowicie symptomów choroby za pomocą samej diety (podstawę leczenia autoimmunologicznego zapalenia tarczycy stanowi farmakoterapia), możemy jednak je złagodzić. Tak więc dieta w chorobie Hashimoto powinna zawierać tłuste ryby morskie, które są dobrym źródłem kwasów omega-3, a także pierwiastki i witaminy wspomagające pracę tarczycy. W codziennym menu powinny znaleźć się też:

• olej rzepakowy tłoczony na zimno, 
• oliwa z oliwek, 
• nasiona słonecznika, 
• pestki dyni, 
• jaja, 
• orzechy,
• chudy nabiał. 

Co jeść przy Hashimoto poza tymi produktami spożywczymi? Chude mięso i jego przetwory, gruboziarniste kasze, owoce bogate w polifenole (np. maliny, borówki). Warto także spożywać pełnoziarniste pieczywo, ryż, marchew, pomidory, pietruszkę, dynię.

Jak schudnąć przy chorobie Hashimoto? Deficyt kaloryczny i umiarkowana aktywność fizyczna 

Wielu pacjentów zmagających się z nadmierną masą ciała, nie wie, jak schudnąć przy Hashimoto. Część chorych szuka też informacji na temat tego, jak schudnąć przy niedoczynności tarczycy. W przypadku obu jednostek chorobowych, które często współistnieją jednocześnie, należy przede wszystkim utrzymywać deficyt kaloryczny. Co to dokładnie oznacza? Chcąc skutecznie schudnąć, musimy dostarczać organizmowi mniejsze zapotrzebowanie energetyczne, niż faktycznie potrzebuje. Dieta redukcyjna przy Hashimoto powinna być zbilansowana i racjonalna. Zalecamy, by sięgnąć po pomoc specjalisty. Dietetyk kliniczny jest rekomendowany szczególnie przy chorobach przewlekłych. 

Poza odpowiednią dietą należy wprowadzić też do codziennej rutyny inne zdrowe nawyki, jak np.: wysypianie się (higiena snu jest bardzo ważna, gdyż chroniczne niedosypianie spowalnia metabolizm i sprzyja tyciu). Jakie ćwiczenia przy niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto będą najlepszą opcją? Specjaliści zalecają ćwiczenia aerobowe, takie jak np.: pływanie, jazda na rowerze, czy jogging. Pamiętajmy, że zaburzenia endokrynologiczne osłabiają cały organizm (w tym układ oddechowy i kostny), dlatego nie powinno się przesadzać z intensywnością i częstotliwością ćwiczeń. Najkorzystniejszy z punktu widzenia zdrowia pacjenta będzie wysiłek fizyczny o umiarkowanej intensywności. Wystarczą już 3 treningi w tygodniu po około 45 minut, aby nasze ciało odniosło z tego korzyści. 

Warto dodać, że systematyczne ćwiczenia mają dobry wpływ nie tylko na sylwetkę, ale i psychikę. Jest to szczególnie ważne w kontekście Hashimoto, gdyż część z objawów choroby to obniżony nastrój, apatia, zaburzenia koncentracji i pamięci. Istnieje też związek między Hashimoto a depresją - liczne badania udowodniły, iż osoby z ChH częściej zapadają na tę śmiertelną chorobę. Tak więc regularnie ćwicząc, możemy nie tylko unormować masę ciała, ale również zmniejszyć ryzyko wystąpienia depresji lub poprawić nasz stan psychiczny jeśli już zachorujemy na tę chorobę cywilizacyjną.

Pamiętajmy, że nie istnieje jedna uniwersalna dieta przy Hashimoto, która będzie idealna dla każdego chorego. Szczególnie ważna jest odpowiednia podaż dwóch pierwiastków selenu i cynku, które odgrywają ważną rolę w procesach metabolicznych tarczycy i syntetyzowaniu hormonów tego gruczołu (istnieje duża zależność między niedoborem selenu i cynku a Hashimoto). 

Chorujesz na Hashimoto, nie wiesz, jak skomponować posiłki, aby były smaczne, pełnowartościowe i nie doprowadzić do niedoborów pokarmowych w organizmie? Skonsultuj się z dietetykiem klinicznym w celu opracowania indywidualnego planu żywienia.