Astma oskrzelowa u dzieci: objawy, przyczyny, leczenie, skutki

Objawy astmy oskrzelowej u dziecka

Astma jest przewlekłą chorobą układu oddechowego, która choć pojawić się może w każdym wieku, to najczęściej diagnozuje się astmę u małych dzieci w pierwszych latach ich życia. Astma u dzieci charakteryzuje się zmiennym nasileniem objawów. Należy jednak wskazać, że charakterystycznym symptomem astmy oskrzelowej u dzieci są duszności o charakterze napadowym ze zmiennym nasileniem. Co ważne, napady duszności pojawiać się mogą o każdej porze dnia i nocy. Ponadto ataki mogą występować samoistnie w wyniku ekspozycji na czynniki wyzwalające objawy, czyli alergeny. Ponadto chorobie towarzyszą również inne, charakterystyczne symptomy w postaci:

• świszczącego oddechu, 
• męczącego, suchego kaszlu o charakterze napadowym, tzw. kaszlu astmatycznego,
• współwystępowanie innych objawów postaci np. alergicznego nieżytu nosa.

Przyczyny astmy oskrzelowej u dzieci

Przyczyny występowania astmy oskrzelowej u dzieci nie są jednoznacznie określone. Niemniej jednak stwierdzono, że występowanie astmy uwarunkowane jest genetycznie. Oznacza to, że o pojawieniu się choroby w dużej mierze odpowiadają predyspozycje genetyczne oraz dziedziczenie skłonności do schorzenia. W tym znaczeniu, znacznie większe ryzyko zachorowania na astmę oskrzelową występuje u tych dzieci, u których rodziców stwierdzono astmę. Dodatkowo wyróżnić można czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju astmy oskrzelowej u dzieci. Wśród nich wymienić można dwie grupy – osobnicze oraz środowiskowe. Wśród czynników osobniczych czynnikami predysponującymi do wystąpienia astmy oskrzelowej jest:

• atopia, 
• nadreaktywność oskrzeli, 
• płeć (wśród dzieci wśród chłopców ponad dwukrotnie częściej diagnozuje się astmę oskrzelową). 

Natomiast czynnikami środowiskowymi są:

• alergeny znajdujące się w środowisku domowym, takie jak roztocze kurzu domowego, alergeny pochodzenia zwierzęcego czy pleśni, 
• alergeny znajdujące się poza domem, takie jak pyłki roślin czy pleśnie, 
• bierne palenie tytoniu, 
• infekcje wirusowe, 
• leczenie antybiotykami we wczesnym dzieciństwie, 
• sposób karmienia w okresie niemowlęcym, 
• alergie pokarmowe,
• zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, 
• dieta i stosowanie innych leków, 
• niska urodzeniowa masa ciała dziecka.

Należy również wskazać, że czynnikiem wpływającym na występowanie astmy oskrzelowej u dzieci jest przedwczesne dojrzewanie. 

Warto wskazać, że u niemowląt najczęstszą przyczyną pojawienia się świadczącego oddechu są wirusy. Natomiast u dzieci w wieku przedszkolnym najczęściej pojawia się astma alergiczna oraz astma wysiłkowa. Z kolei u dzieci w wieku szkolnym zazwyczaj pojawia się astma o podłożu alergicznym, indukowana wysiłkiem fizycznym, ale również przebytymi chorobami układu oddechowego.

Leczenie astmy oskrzelowej u dzieci 

Wdrożenie odpowiedniego leczenia astmy oskrzelowej u dzieci wiąże się z koniecznością postawienia diagnozy. Należy wskazać, że w znacznej części przypadków prawidłowo przeprowadzony wywiad lekarski umożliwia postawienie rozpoznania, a także wyodrębnienie czynnika przyczyniającego się do wystąpienia choroby. Wywiad lekarski w tym znaczeniu obejmuje pytania dotyczące objawów choroby, częstości oraz nasilenia symptomów, opisu napadu duszności, a także czynników, które wywołują zaostrzenie objawów. Nie bez znaczenia jest również wywiad ukierunkowany na występowanie astmy oraz chorób atopowych u członków rodziny, a także współistnienie chorób atopowych, np. w postaci alergii pokarmowej, atopowego zapalenia skóry czy alergicznego nieżytu nosa oraz czynników środowiskowych. Niekiedy w diagnostyce wykorzystywane są również testy alergiczne oraz inne badania pomocnicze. Postawienie diagnozy umożliwia dobranie odpowiedniego leczenia.

Leczenie astmy oskrzelowej u dzieci ma charakter terapii kompleksowej, która obejmuje:

• przewlekłe leczenie przeciwzapalne, 
• ograniczenie do minimum lub wyeliminowania kontaktu dziecka z czynnikami drażniącymi, czyli alergenami wywołującymi objawy, 
• edukację dziecka oraz rodziny.

Terapia astmy oskrzelowej polega również na stosowaniu właściwej farmakoterapii, która u najmłodszych pacjentów podawana jest drogą wziewną, ponieważ wówczas, lek podawany jest bezpośrednio do miejsca przeznaczenia. Niemniej jednak u starszych dzieci wskazane mogą być również leki podawane doustnie.

Leczenie domowe astmy oskrzelowej u dzieci 

Astma oskrzelowa u dzieci to przewlekła choroba, której leczenie obejmuje również domowe sposoby łagodzenia objawów i minimalizowania ataków duszności. W tym znaczeniu istotnym elementem naturalnej terapii astmy oskrzelowej jest odpowiednia dieta, z której wyeliminowane będą produkty zawierające alergeny pokarmowe, reagujące krzyżowo z alergenami wziewnymi. Dodatkowo ważne jest również częste wietrzenie pomieszczeń, a także nawilżanie powietrza, w którym znajduje się dziecko. Kluczowe jest również postępowanie profilaktyczne, którego celem jest wyeliminowanie ryzyka wystąpienia napadów i unikanie czynników wywołujących napady astmy oskrzelowej u dzieci. Domowe sposoby na astmę oskrzelową obejmują również stosowanie inhalacji ułatwiających oddychanie. Należy jednak wskazać, że niekiedy pomimo zastosowania właściwego leczenia pojawić się może stan astmatyczny będący najczęstszą postacią zaostrzonej astmy oskrzelowej, który stanowi stan zagrożenia życia. Wówczas należy niezwłocznie wezwać lekarza i udzielić pomoc dziecku. 

Czy astma oskrzelowa u dzieci jest wyleczalna?

Należy wskazać, że całkowite wyleczenie astmy oskrzelowej u dzieci nie jest możliwe. Niemniej jednak objawy choroby u niektórych dzieci mogą ustąpić wraz z wiekiem. Istotnym elementem terapii jest również stosowanie się do zaleceń lekarza, co umożliwia wprowadzenie choroby w stan remisji, często długotrwałej.

Skutki astmy oskrzelowej u dzieci

Podejrzenie astmy oskrzelowej u dzieci wymaga konsultacji lekarskiej i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Nieleczona choroba bowiem może wiązać się z zaostrzeniem astmy, będącej poważnym problemem zdrowotnym. Zaostrzenie astmy charakteryzuje się postępującym nasilenia symptomów chorobowych. Objawami zaostrzenia astmy, które stanowią podstawę do bezzwłocznego wezwania pomocy lekarskiej, jest sinica, trudności w mówieniu, wciąganie międzyżebrzy, zaburzenia świadomości, kaszel o charakterze napadowym, głośne świsty przy oddychaniu uczucie lęku, podwyższone ciśnienie tętnicze, a niekiedy również utrata przytomności.

Astma stanowi jedną z najczęściej diagnozowanych chorób przewlekłych układu oddechowego nie tylko u dzieci, ale również u dorosłych. Nierzadko diagnozuje się również astmę w ciąży. Napady astmatycznego kaszlu mogą wiązać się z różnym podłożem. Oznacza to, że można wyróżnić różne rodzaje astmy, w tym m.in. astmę sercową.