Tabletka „dzień po” a karmienie piersią

Czy tabletka „dzień po” jest bezpieczna przy karmieniu piersią?

Tabletki „dzień po” stosuje się w przypadku, gdy doszło do stosunku płciowego bez zabezpieczenia oraz w momencie, gdy używane do tej pory metody antykoncepcji okazały się nieskuteczne. Do takich przypadków zalicza się m.in. pękniecie, zsunięcie się lub nieprawidłowe założenie prezerwatywy, pominięcie dawki doustnych środków hormonalnych, niewłaściwe umiejscowienie, zniszczenie lub przedwczesne usunięcie kapturka naszyjkowego, krążka plemnikobójczego czy wkładki wewnątrzmacicznej, a także przedwczesny wytrysk w pochwie lub na zewnętrzne narządy płciowe podczas stosunku przerywanego. 

Dostępne na polskim rynku pigułki „dzień po” – ellaOne i Escapelle, można zażywać w dowolnym dniu cyklu menstruacyjnego, również w trakcie krwawienia miesiączkowego. Czas, w jakim należy przyjąć antykoncepcję ratunkową, zależy od substancji czynnej, która wchodzi w skład danego leku. Hormon zwany lewonorgestrelem, który jest głównym składnikiem Escapelle, pozwala na zażycie tabletki w ciągu 72 godzin od niezabezpieczonego stosunku. W przypadku ellaOne, która zawiera substancję czynną o nazwie octan uliprystalu, lek należy przyjąć maksymalnie do 120 godzin po zbliżeniu. Z każdą godziną zwłoki skuteczność tabletek „dzień po” maleje, co osłabia działanie tabletek antykoncepcyjnych.

Jak działa tabletka „dzień po”? Głównym zadaniem pigułki po stosunku jest opóźnienie owulacji lub, jeśli doszło do jajeczkowania, uniemożliwienie zapłodnienia już uwolnionej komórki jajowej. Warto pamiętać, że antykoncepcja awaryjna nie chroni przed nieplanowaną ciążą w stu procentach, ale jej skuteczność jest większa, jeśli zostanie przyjęta bezpośrednio po niezabezpieczonym współżyciu.

Zarówno ellaOne, jak i Escapelle nie będą skuteczne, jeśli pacjentka jest już w ciąży. Ponieważ nie są one preparatami aborcyjnymi i wczesnoporonnymi, nie spowodują jej przerwania. Jeśli pacjentka jest w ciąży lub podejrzewa, że może w niej być, a świadczą o tym takie objawy jak poranne nudności, powiększenie piersi czy spóźniający się okres, przed zażyciem tabletki powinna skonsultować się z lekarzem lub wykonać test ciążowy, który pozwoli potwierdzić lub wykluczyć ciążę. 

Nie ma jednoznacznych dowodów na to, aby antykoncepcja awaryjna wywierała szkodliwy wpływ na rozwijającą się ciążę, jeśli tabletki „dzień po” zostaną zastosowane zgodnie ze wskazówkami. Niemniej, jeśli po przyjęciu pigułki „po” pojawią się działania niepożądane, w szczególności silny ból brzucha, a pacjentka jest w ciąży lub podejrzewa, że w niej jest, musi udać się do lekarza w celu wykluczenia ciąży pozamacicznej (podczas której komórka jajowa zagnieżdża się poza macicą). Konsultacji lekarskiej powinny zasięgnąć także kobiety, u których w przeszłości wystąpiła ciąża pozamaciczna, były poddane zabiegowi chirurgicznemu jajowodów lub wystąpiły u nich stany zapalne w obrębie miednicy. 

Jak długo tabletka „dzień po” utrzymuje się w mleku matki?

Podobnie jak w przypadku wchłaniania się leków do krwioobiegu, substancje czynne, będące podstawowymi składnikami tabletek „dzień po”, przenikają do mleka matki karmiącej. Średni okres półtrwania zawartego w ellaOne octanu uliprystalu we krwi matki wynosi około 32 godzin, natomiast lewonorgestrelu, głównego składnika Escapelle, około 26 godzin. Do tej pory nie udało się ustalić wpływu tabletek „dzień po” na zdrowie dziecka, dlatego przy zażywaniu antykoncepcji ratunkowej warto zachować szczególną ostrożność. 

Według ulotki Escapelle zaleca się, aby kobieta przyjęła tabletkę bezpośrednio po karmieniu piersią, a następnie zrobiła ośmiogodzinną przerwę do następnej laktacji, odciągając w tym czasie mleko z piersi przy pomocy laktatora, które następnie należy wylać. W ten sposób, przyjmując pigułkę „dzień po” dużo wcześniej przed kolejnym karmieniem, można ograniczyć ilość lewonorgestrelu, który mógłby przedostać się do organizmu dziecka poprzez mleko matki. 

W przypadku zastosowania tabletki ellaOne podczas laktacji nie należy karmić piersią przez tydzień od momentu zażycia leku. W tym czasie, podobnie jak w razie przyjęcia pigułki Escapelle, zaleca się odciągać pokarm przy pomocy laktatora, aby utrzymać jego produkcję przez gruczoły piersiowe, a następnie wyrzucać mleko. To pozwoli zmniejszyć ilość substancji czynnej, która pokarmem mogłaby przeniknąć do organizmu dziecka. 

Jak każdy lek, pigułka „dzień po” może powodować działania niepożądane, takie jak krwawienie po tabletce „po” czy tkliwość piersi, które dodatkowo może utrudniać karmienie dziecka piersią. W przypadku wątpliwości związanych z laktacją a działaniem antykoncepcji awaryjnej, warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby w razie konieczności wydłużyć przerwę pomiędzy przyjęciem tabletki a karmieniem. Nie należy jej skracać pod żadnym pozorem, gdyż substancje czynne mogą przeniknąć do organizmu dziecka wraz z mlekiem matki, dlatego warto zachować szczególną ostrożność ze względu na niedostateczną wiedzę w tym zakresie.