Grypa i jej ukryte konsekwencje dla organizmu

Czym są powikłania po grypie?

Powikłania grypy stanowią zróżnicowany zestaw objawów, które mogą pojawić się w wyniku infekcji wirusem grypy A, B lub C. Powstają w wyniku osłabienia organizmu, który nie radzi sobie z pokonaniem inwazji czynnika chorobowego. Powikłania po grypie mogą pojawić się w trakcie aktywnego przebiegu choroby. Wówczas w toku leczenia objawy grypy utrzymują się i znacznie zaostrzają. Powikłania grypy mogą jednak pojawić się również po zakończeniu ostrego okresu infekcyjnego. Choroba wirusowa obejmuje nie tylko narządy układu oddechowego, ale także innych, między innymi sercowo-naczyniowego czy nerwowego. Ich natura może być łagodna lub poważna, jednak zawsze należy poświęcić im uwagę i w razie konieczności zastosować dodatkowe leczenie i interwencje medyczne. Powikłania po grypie nie występują u każdego.

Niektóre osoby są na nie szczególnie narażone ze względu między innymi na wiek lub choroby współistniejące. Nie oznacza to jednak, że wszyscy ci, których czynniki ryzyka nie dotyczą, nigdy nie spotkają się z komplikacjami po grypie. Mogą one dotknąć każdego, dlatego warto poznać ich objawy.

Przykładowa lista leków:

Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe:

• Apap,
• Acenol,
• Ibuprom,
• Ibum,
• MIG,
• Nurofen Forte.

Leki na kaszel:

• Herbapect,
• Mucosolvan,
• Acodin.

Leki na infekcję zatok:

• Cirrus Duo,
• Sudafed,
• Xylorin,
• Otrivin.

Leki przeciwwirusowe:

• Ebilfumin,
• Tamiflu,
• Tamivil,
• Segosana,
• Relenza.

Jak rozpoznać powikłania po grypie?

Rozpoznanie powikłań po grypie w niektórych przypadkach jest trudne, ponieważ ich objawy mogą być podobne do symptomów samej infekcji. Istnieje jednak kilka ogólnych zasad i czynników, które warto wziąć pod uwagę przy podejrzeniu o wystąpieniu powikłań. Po pierwsze, należy zwrócić uwagę na nasilenie i czas trwania objawów.

Powikłania po grypie zazwyczaj charakteryzują się większą intensywnością objawów w trakcie infekcji lub po okresie zdrowienia. Zwrócić uwagę powinien także dłuższy czas trwania objawów. Typowa grypa ustępuje zazwyczaj po tygodniu choroby. Sygnałem ostrzegawczym powinny być również specyficzne objawy, różniące się od typowych dolegliwości grypowych. Jeśli w trakcie lub po przebyciu infekcji pojawią się nietypowe, lub bardziej nasilone symptomy, sugerują one obecność komplikacji. Powikłania grypy obejmują takie objawy jak:

• trudności z oddychaniem,
• bóle w różnych obszarach ciała,
• znaczne osłabienie mięśniowe.

Jeśli masz obawy co do powikłań po grypie, koniecznie należy skonsultować się ze specjalistą. Lekarz będzie w stanie przeprowadzić dokładne badania, ocenić historię choroby, czynniki ryzyka i zlecić niezbędne testy diagnostyczne. Na ich podstawie będzie w stanie ustalić, czy wystąpiły powikłania grypy, jaki jest ich charakter i ocenić konieczność hospitalizacji i dalszego leczenia.

Powikłania po grypie

Choć grypa kojarzy się głównie z infekcją górnych dróg oddechowych, jej powikłania mogą dotykać różnych układów narządów. U niektórych pacjentów komplikacje będą przebiegać w formie nasilenia objawów podstawowych, u innych może wystąpić zaostrzenie współistniejącej choroby przewlekłej. W wielu przypadkach symptomy w pierwszej kolejności sugerują zupełnie inne schorzenie, w toku diagnostyki okazuje się jednak, że są wynikiem infekcji przez wirus grypy.

Schorzenia układu oddechowego

Zdecydowanie najczęstsze powikłania po grypie to choroby układu oddechowego. Wśród nich dominuje zapalenie płuc. Schorzenie to możemy podzielić na dwie kategorie w zależności od czynnika etiologicznego oraz czasu występowania dolegliwości. Pierwotne grypowe zapalenie płuc, które jest najczęstszym powikłaniem grypy, spowodowane jest bezpośrednio przez wirusa grypy. W jego wyniku objawy choroby nie ustępują, lecz znacznie się zaostrzają. Dochodzi do długotrwałego utrzymywania się gorączki, pogorszenia kaszlu, trudności w oddychaniu, a w konsekwencji niedotlenienia organizmu, czyli hipoksji.

Drugą postacią tej choroby jest wtórne zapalenie płuc. Jest ono spowodowane infekcją bakteryjną wywołaną najczęściej przez S. pneumoniae, S. aureus lub H. influenzae. W przeciwieństwie do pierwotnego ten typ zapalenia płuc pojawia się w momencie, gdy objawy grypy zaczynają ustępować. W wyniku osłabienia organizmu bakterie atakują układ oddechowy, co wywołuje ponowne dolegliwości w postaci gorączki, duszności w klatce piersiowej i kaszlu. Zapalenia płuc to bardzo groźne powikłania grypy, które mogą nawet prowadzić do zgonu. Ze względu na ciężki przebieg choroby wymagają zwykle leczenia szpitalnego. Konsekwencją grypy mogą być również inne schorzenia układu oddechowego. Należą do nich między innymi zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok przynosowych, krtani lub tchawicy. Zapalenie płuc może także skutkować takimi chorobami jak ropień płuca lub ropniak opłucnej.

Inne powikłania grypy

Choć zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli oraz zapalenie zatok są najczęstszymi powikłaniami grypy, choroba ta może przyczynić się również do powstania symptomów ze strony innych narządów. Ciężki przebieg grypy może także wywołać choroby układu krążenia. W wyniku infekcji powstać może zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie osierdzia, a nawet nagły zgon sercowy. W rzadkich przypadkach wirusy grypy wywołują również powikłania neurologiczne. Wśród nich dominują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego oraz zespół Guillaina i Barrégo. Powikłanie grypy to może być również ostre zapalenie ucha środkowego, które prowadzić może nawet do osłabienia słuchu.

U części chorych może również wywołać zapalenie mięśni, w konsekwencji także rabdomiolizę, czyli rozpad mięśni poprzecznie prążkowanych, w wyniku której dochodzi do niewydolności nerek. Zaniedbana infekcja prowadzi także w niektórych przypadkach do innych chorób zakaźnych, między innymi anginy paciorkowcowej. Sporadycznym powikłaniem grypy jest również zespół Reye'a, który może być spowodowany przyjmowaniem preparatów kwasu acetylosalicylowego (Aspiryny) przez dzieci. Osoby z osłabioną odpornością oraz cierpiące na choroby przewlekłe po przebytej grypie są również narażone na powikłania w postaci zaostrzenia współistniejących schorzeń. Wśród nich wymienić można między innymi:

• przewlekłe choroby układu krążenia,
• cukrzycę,
• astmę oskrzelową,
• padaczkę.

Czy powikłania po grypie mogą być niebezpieczne?

Powikłania grypy różnią się pod względem rodzaju oraz stopnia zaawansowania choroby, jednak niektóre z nich mogą być bardzo groźne dla zdrowia. W przypadku silnie nasilonych objawów prowadzą do hospitalizacji, intensywnego leczenia, a w niektórych przypadkach – nawet śmierci. Komplikacje po infekcji nie dotyczą każdego. Na powikłania po grypie szczególnie narażone są osoby z osłabioną odpornością. Należą do nich wszyscy powyżej 65 roku życia, a także dzieci poniżej 5 lat. Bardziej podatne na powikłania są również kobiety w ciąży, szczególnie w II i III trymestrze, a także w trakcie pierwszych dwóch tygodni połogu.

Zwiększone ryzyko dotyczy także pacjentów z otyłością olbrzymią, których wskaźnik BMI wskazuje wartości ≥40 kg/m2. Na powikłania najbardziej narażone są także osoby przewlekle chore niezależnie od wieku. Szczególnie podatni są przewlekle chorzy na schorzenia płuc (astma, POChP, mukowiscydoza), mięśnia sercowego i naczyń (choroba wieńcowa), nerwowego (porażenie mózgowe), a także nerek, wątroby, krwi. Ze względu na fakt, że powikłania grypy dotykają głównie osób z obniżoną odpornością, ich skutki mogą być bardzo poważne. Komplikacje są ciężkie do opanowania w warunkach domowych, dlatego zwykle konieczne jest leczenie w warunkach hospitalizacji. Zmiany często postępują szybko i gwałtownie. W wyniku uszkodzenia narządowego oraz postępu chorób przewlekłych w niektórych przypadkach powikłania prowadzą nawet do zgonu.

Jak przebiega leczenie powikłań po grypie?

Podstawowe leczenie grypy niepowikłanej opiera się przede wszystkim na terapii objawowej. Obejmuje odpoczynek, picie dużej ilości płynów, a w przypadku gorączki i dolegliwości bólowych stosowane są leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, takie jak paracetamol (Apap) lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (między innymi Ibuprom, Naproxen). U dzieci i młodzieży do 18 roku życia nie zaleca się stosowania Aspiryny, ze względu na ryzyko powikłań w postaci zespołu Reye'a. W przypadku osób z grup ryzyka wystąpienia powikłań grypy należy od razu zastosować leki przeciwwirusowe. Preparatami pierwszego wyboru są inhibitory neuramidazy, między innymi:

• oseltamiwir (Ebilfumin, Tamiflu, Tamivil, Segosana),
• zanamiwir (Relenza),
• peramiwir.

Farmaceutyki te są również zalecane w leczeniu grypy powikłanej. Leki z kategorii inhibitorów M2, takie jak amantadyna (Viregyt K) czy rymantadyna, nie są aktualnie wskazane ze względu na dużą oporność wirusa. W przypadku, gdy u pacjentów z grypą występują dodatkowe dolegliwości o ciężkim przebiegu, wskazana jest hospitalizacja. W jej trakcie lekarze oceniają nasilenie objawów i decydują o konieczności zastosowania dodatkowego leczenia. W zależności od rodzaju występujących powikłań - czy jest to zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie ucha środkowego czy leczenie zapalenia płuc, terapia wygląda inaczej. Oprócz leków przeciwwirusowych specjaliści zdecydować mogą o zastosowaniu intensywnej antybiotykoterapii w przypadku zakażenia bakteryjnego.

Jak zapobiec powikłaniom po grypie?

Aby skutecznie zapobiec powikłaniom po grypie, warto podjąć kilka istotnych działań. Kluczową formą ochrony, pomagającą organizmowi stworzyć odporność na wirusa, jest szczepionka na grypę (Fluarix Tetra, Influvac Tetra, Vaxigrip Tetra). Jest to preparat „nieżywy”, który zalecany jest wszystkim, a szczególnie osobom z grup podwyższonego ryzyka zachorowania i późniejszych powikłań. Na rynku dostępna jest również szczepionka żywa, atenuowana (Fluenz Tetra) w formie aerozolu donosowego i jest przeznaczona dla dzieci. Szczepionka na grypę jest sezonowa. Oznacza to, że każdego roku projektowany jest nowy preparat w odpowiedzi na nowe mutacje wirusa. Szczepienia zapobiegają zachorowaniom nawet 40-70% osób, a jednocześnie charakteryzują się niewielką ilością niepożądanych odczynów poszczepiennych. Zapobieganie powikłaniom grypy polega również na zastosowaniu leczenia przeciwwirusowego u osób z grup podwyższonego ryzyka komplikacji po chorobie. Terapia z wykorzystaniem oseltamiwiru (Ebilfumin, Tamiflu, Tamivil, Segosana) lub zanamiwiru (Relenza) zalecana jest tym pacjentom po kontakcie z chorymi na grypę, a także w przypadku zakażenia wirusem bez powikłań.

W ten sposób osoby najbardziej narażone na poważne komplikacje zdrowotne w wyniku infekcji są chronione. Nie można także zapomnieć, że profilaktyka powikłań opiera się przede wszystkim na przeciwdziałaniu wystąpienia samej grypy. Dlatego przez cały rok, a szczególnie w sezonie chorobowym, należy dbać o środki ochrony osobistej: higienę rąk, częste wietrzenie pomieszczeń czy zasłanianie ust i nosa w trakcie kaszlu i kichania.

FAQ