Uczulenie na lateks: objawy i leczenie alergii na lateks

Alergia na lateks

Lateks jest rodzajem gumy, będącej roztworem kauczuku – naturalnego lub syntetycznego – znajdującego wiele zastosować w przemyśle. Z lateksu wytwarzane są między innymi rękawiczki medyczne i laboratoryjne, materace do spania, odzież, a także prezerwatywy. Co więcej, lateksowe domieszki znajdują się również w uszczelkach, oponach, klejach oraz innych produktach. Lateks może jednak wywoływać reakcję alergiczną będącą wynikiem bezpośredniego kontaktu skóry z materiałem. Należy zatem wskazać, że uczulenie na lateks to alergia kontaktowa powodująca natychmiastowe reakcje organizmu.

Przyczyny alergii na lateks

Uczulenie na lateks wiąże się z wystąpieniem reakcji alergicznej, która jest odpowiedzią układu odpornościowego. Cząsteczki lateksu łączą się z białkami skóry, co prowadzi bezpośrednio do wytwarzania substancji uczulających zapamiętywanych przez układ odpornościowy. Należy zatem wskazać, że reakcja alergiczna nie pojawia się przy pierwszym kontakcie skóry z lateksem, ale przy każdej kolejnej styczności z substancją uczulającą, jaką jest w tym przypadku lateks, poprzez wywołanie przez orgazm reakcji obronnej ze strony układu odpornościowego.

Najczęściej alergia na lateks występuje u pracowników służby zdrowia, ale w grupie ryzyka znajdują się również pacjenci, którzy podczas hospitalizacji narażeni są na częsty kontakt z tą substancją. Co więcej, reakcja uczuleniowa na lateks może pojawić się również przy stosowaniu prezerwatywy oraz innych przedmiotów wykonanych z tego alergennego materiału. Dlatego też reakcja uczuleniowa może pojawić się w wyniku styczności z niektórymi elementami odzieży, smoczków i gryzaków dla dzieci, uszczelek czy opon samochodowych.

Czynnikiem ryzyka zwiększającym możliwość wystąpienie uczulenia na lateks jest alergia na pyłki brzozy, pyłki traw, bylicę, zboża czy na ambrozję. U osób uczulonych na jeden z tych alergenów istnieje większe ryzyko wystąpienia objawów alergii również w wyniku kontaktu z lateksem. Mówi się wówczas o alergii krzyżowej.

Objawy uczulenia na lateks

Uczulenie na lateks wiąże się z wystąpieniem reakcji alergicznej będącej odpowiedzią układu odpornościowego na czynnik drażniący. Najczęściej występującymi symptomami alergii na lateks jest:

• wysypka, świąd oraz inne reakcje skórne, które najczęściej występują w miejscu bezpośredniego kontaktu z czynnikiem alergizującym – lateksem, a także inne objawy skórne,
• alergiczna pokrzywka kontaktowa,
• astma oskrzelowa i nieżyt nosa, czyli katar i uporczywe kichanie,
• swędzenie nosa,
• drapanie w gardle,
• zapalenie spojówek, pieczenie oczu oraz łzawienie, niekiedy również światłowstręt.

Najgroźniejszą, a zarazem najgwałtowniejszą reakcją będącą objawem uczulenia na lateks jest wstrząs anafilaktyczny, stanowiący stan bezpośredniego zagrożenia dla życia. W wyniku wstrząsu anafilaktycznego dojść może bowiem do natychmiastowego spadku ciśnienia tętniczego i utraty przytomności.

Objawy alergii na lateks mogą się pojawić:

• natychmiast po kontakcie z lateksem, wówczas mamy do czynienia z reakcją natychmiastową,
• od 24 do 48 godzin po ekspozycji skóry na lateks, wówczas mamy do czynienia z alergicznym wypryskiem kontaktowym,
• po dłuższej ekspozycji skóry na kontakt z alergenem, wówczas można mówić o wyprysku kontaktowym wynikającym z podrażnienia.

Czas trwania reakcji alergicznej uzależniony jest od stopnia nasilenia uczulenia, a także od intensywności i czasu wystawienia skóry na czynnik drażniący.

Jak sprawdzić uczulenie na lateks?

W sytuacji podejrzenia alergii na lateks konieczne jest potwierdzenie diagnozy. Diagnostyka uczulenia polega przede wszystkim na wykonaniu testów alergicznych. Dodatkowo osoba, co do której istnieje podejrzenie uczulenia na lateks, powinna zaprzestać z korzystania lateksowych przedmiotów – balonów, lateksowej odzieży i ubrań, a także prezerwatyw. Co ważne, w przypadku odbywania stosunku w prezerwatywach alergia na lateks może pojawić się nie tylko u mężczyzn, ale również u kobiet. W celu rozpoznania alergii na lateks wykonywane są:

• punktowe testy skórne,
• testy skórne natywne ze świeżymi owocami – diagnostyka zespołu owocowo-lateksowego,
• testy płatkowe,
• oznaczenie swoistych IgE,
• badania laboratoryjne próbek krwi.

Otrzymanie wyniku ujemnego przy dodatnim wywiadzie lekarskim wiąże się dodatkowo z wykonaniem testu prowokacyjnego.

Leczenie uczulenia na lateks

Jak leczyć uczulenie na lateks? Okazuje się, że jedyną skuteczną metodą leczenia jest immunoterapia swoista. Niemniej jednak ma ona zastosowanie w przypadku, kiedy ograniczenie kontaktu z alergenem nie jest możliwe. Ten sposób leczenia polega na podawaniu szczepionek w różnych odstępach czasu z coraz większą dawką czynnika alergizującego, aż do momentu powstrzymania nadreaktywnej reakcji immunologicznej organizmu. Niemniej jednak należy wskazać, że immunoterapia stanowi rodzaj długotrwałego leczenia, a cała kuracja może trwać nawet kilka lat. Uczulenie na lateks można również leczyć, stosując leki na alergię, czyli leki przeciwhistaminowe. Należy jednak podkreślić, że warunkiem skutecznego leczenia jest ograniczenie kontaktu z produktami zawierającymi w swoim składzie lateks.

Wystąpienie objawów uczulenia na lateks można również łagodzić domowymi sposobami. W przypadku pojawienia się zmian zapalnych ulgę może przynieść kąpiel w krochmalu. W celu przygotowania kąpieli należy rozprowadzić dwie łyżki mąki ziemniaczanej w dwóch szklankach wody, aż do uzyskania kisielu. Następnie tak przygotowany krochmal należy wlać do wanny z ciepłą wodą.

Czego unikać w przypadku alergii na lateks?

W przypadku zdiagnozowanej alergii na lateks konieczne jest unikanie tego alergennego materiału, by wyeliminować ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej. Dlatego też należy zrezygnować z używania rękawiczek i prezerwatyw lateksowych. Dodatkowo należy unikać materacy do spania zawierających w składzie lateks, a także odzieży zawierającej elementy lateksowe. Ponadto, konieczne jest unikanie kontaktu z oponami, uszczelkami, klejami i innymi produktami zawierającymi lateks. Najpopularniejszymi produktami wykonanymi z lateksu są prezerwatywy i rękawiczki. Dlatego też osoby uczulone na lateks powinny, zamiast lateksowych rękawiczek, wybierać jednorazowe rękawiczki z winylu. Natomiast lateksowe prezerwatywy należy zastąpić silikonowymi bądź poliuretanowymi.

Alergie kontaktowe to jedne z częściej występujących uczuleń. Reakcja alergiczna organizmu występuje nie tylko w wyniku kontaktu skóry z lateksem, równie często pojawia się uczulenie na nikiel, uczulenie na proszek do prania, uczulenie na chlor czy uczulenie na hybrydę.