Otyłość zaliczana jest obecnie do chorób cywilizacyjnych, przy czym liczba osób otyłych regularnie wzrasta. Otyłość brzuszna jest szczególnie niebezpieczna i niesie za sobą groźne konsekwencje zdrowotne. Czym charakteryzuje się występowanie otyłości brzusznej, jakie są jej przyczyny oraz dlaczego, i w jaki sposób, należy ją leczyć?
Ogólna definicja otyłości podana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), określa nadwagę oraz otyłość mianem nieprawidłowego i nadmiernego nagromadzenia tkanki tłuszczowej w organizmie, na skutek długotrwale utrzymującego się, dodatniego bilansu energetycznego (sytuacji, w której podaż dostarczanej energii znacząco przekracza wydatek energetyczny). Na rozwój otyłości wpływ mają między innymi czynniki genetyczne, hormonalne, psychologiczne, społeczne oraz środowiskowe.
Otyłość hormonalna – co należy o niej wiedzieć.
Szacuję się, że aktualnie ok. 39% populacji osób dorosłych mieści się w wytycznych, z których można wywnioskować obecność nadwagi, a ok. 13% choruje na otyłość. Wśród Polaków, u ok. 38% stwierdzić można występowanie nadwagi, a ok. 21% doświadcza otyłości. Coraz większy problem stanowi również nadwaga u nastolatków oraz otyłość wśród dzieci. Wykazano, że liczby te z roku na rok ulegają wzrostowi. Otyłość stanowi obecnie główny czynnik ryzyka pojawienia się cukrzycy typu II, nadciśnienia tętniczego oraz chorób sercowo-naczyniowych. Konsekwencją występowania groźnych powikłań są nie tylko problemy zdrowotne, ale również większe ryzyko śmiertelności.
Wypełnij wywiad,
Odbierz receptę już w 15 min
Tylko 69,00 zł
Diagnostykę nadwagi oraz otyłości przeprowadza się za pomocą wielu różnych metod, np. :
Ze względu na rodzaj rozmieszczenia tkanki tłuszczowej w organizmie, przy pomocy wskaźnika WHR (talia-biodra) wyróżnić możemy dwa typy otyłości:
Otyłość brzuszna jest to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicy jamy brzusznej, które jest nieproporcjonalne do całkowitej zawartości tłuszczu w organizmie. Ten typ otyłości potocznie nazywany jest brzuchem alkoholowym, jednak profesjonalnie określa się go jako otyłość wisceralna, centralna, androidalna, bądź otyłość typu „jabłko”, ze względu na charakterystyczny kształt sylwetki.
Czynniki, które sprzyjają zwiększonej akumulacji centralnej tkanki tłuszczowej, to m.in. :
Podczas wizyty u lekarza, w pierwszej kolejności przeprowadza się badania przesiewowe w kierunku występowania zaburzeń metabolicznych oraz chorób powiązanych z nadmierną masą ciała. Następnie wykonywane są pomiary antropometryczne, takie jak pomiar wzrostu, wagi, obwód talii, obwód ramienia, grubość fałd skórno-tłuszczowych. Pomiary antropometryczne są elementem oceny stanu odżywienia, spożycia żywności, wchłaniania i wykorzystania składników pokarmowych oraz oddziaływania na te procesy czynników patologicznych. Prawidłowo wykonane i zinterpretowane pomiary są źródłem wiarygodnych informacji na temat stanu odżywienia badanej osoby.
Za pomocą ogólnodostępnych wskaźników, między innymi BMI, WHR, czy za pomocą bioimpedancji elektrycznej (BIA), lekarz jest w stanie określić, czy pacjent spełnia wytyczne dotyczące wystąpienia nadwagi bądź otyłości.
Lekarz może również zlecić badania laboratoryjne. Najczęściej wykonywanymi są:
Ogólna ocena pacjenta powinna obejmować również wywiad dotyczący zmian masy ciała, stopnia zmotywowania do wdrożenia zmian dotyczących stylu życia oraz występowanie chorób współistniejących, np. nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, choroby wieńcowej, zespołu bezdechu sennego czy depresji.
Otyłość brzuszna w znacznie większym stopniu wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań zdrowotnych niż otyłość obwodowa. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, zwiększona masa ciała jest przyczyną ponad miliona zgonów w Europie w ciągu roku. Otyłość brzuszna uznawana jest za jeden z głównych czynników determinujących choroby układu krążenia, takie jak nadciśnienie tętnicze czy insulinooporność, a także jedną z najczęstszych przyczyn wystąpienia zawału mięśnia sercowego.
Przeprowadzone badania wskazują, że wraz z pojawieniem się otyłości brzusznej, znacząco wzrasta ryzyko cukrzycy typu II oraz wszelkich incydentów sercowo-naczyniowych. Otyłość części centralnej wiąże się również z rozwojem niektórych nowotworów (zwłaszcza raka jelita grubego, a także raka trzustki), obniżonej płodności, niealkoholowej choroby stłuszczeniowej wątroby (NAFLD), gorszej funkcji oddechowej płuc czy refluksu żołądkowo-przełykowego.
Przyczyną zwiększonego ryzyka powikłań metabolicznych u osób mających nadmiar tkanki wisceralnej, jest głównie uwalnianie wolnych kwasów tłuszczowych bezpośrednio do wątroby, zwiększona produkcja hormonów, cytokin i białek regulatorowych oraz wyższa aktywność metaboliczna.
W zapobieganiu otyłości kluczowe znaczenie ma profilaktyka pierwotna, której celem jest podjęcie działań zapobiegających nadmiernemu przyrostowi masy ciała. Do działań takich zaliczyć można podawanie przez producentów wartości kalorycznej lub żywieniowej na opakowaniach, dodatkowe opodatkowanie niezdrowej żywności i napojów oraz odpowiedzialne planowanie przestrzeni miejskiej, tak aby sprzyjała ona większej aktywności fizycznej mieszkańców (ścieżki rowerowe, siłownie miejskie, parki, boiska). Kolejnym, ważnym krokiem jest kontrolowanie przyrostu masy ciała. W tym wypadku, w sytuacji indywidualnych trudności, warto zwrócić się po odpowiednią pomoc do specjalistów – dietetyka, lekarza ogólnego czy psychologa.
Kolejnym sposobem na zapobieganie otyłości brzusznej jest zwiększenie aktywności fizycznej w ciągu dnia. Według zaleceń podanych przez WHO rekomenduje się ≥150–300 minut tygodniowo umiarkowanego wysiłku wytrzymałościowego lub 75–150 minut wysiłku wytrzymałościowego o dużej intensywności. Podczas redukcji masy ciała udowodnione korzyści przynosi wprowadzenie treningu siłowego.
Istotny wpływ na zdrowie, a także na leczenie otyłości, ma również rzucenie palenia tytoniu, ograniczenie spożycia alkoholu, dbanie o dobry oraz regularny sen i wypoczynek, a także ograniczenie sytuacji stresogennych.
Wypełnij wywiad,
Odbierz receptę
już w 15 min
Tylko 69,00 zł