Jak leczyć otyłość? Przyczyny, rozwój otyłości.

Otyłość to przewlekła choroba, która może mieć tak naprawdę wiele przyczyn. Nie ma niestety jednego środka, który mógłby rozwiązać problem otyłości na świecie. Leczenie otyłości należy wiązać raczej z wieloma wyrzeczeniami oraz odpowiednio dobraną farmakoterapią. Nie można również zapomnieć o aktywności fizycznej.

Otyłość – definicja choroby otyłości

Otyłość wiąże się przede wszystkim z nagromadzeniem tkanki tłuszczowej. Choroba przewlekła tego typu uważana jest za jedno z najgroźniejszych oraz najbardziej skomplikowanych schorzeń. Przyczyny otyłości wynikają z różnych czynników – najczęściej środowiskowych. Mowa tu o nieprawidłowym odżywaniu, niskiej aktywności fizycznej, a także czynnikach psychologicznych, genetycznych i hormonalnych.

Chorobę przewlekłą, jaką jest otyłość, nazwano już pięćdziesiąt lat temu! WHO, czyli Światowa Organizacja Zdrowia wpisała ją na Międzynarodową Listę Chorób i Problemów Zdrowotnych. Statystycznie otyłość występuje częściej w krajach rozwiniętych – jest bowiem chorobą cywilizacyjną.

Konsekwencje otyłości mogą być bardzo poważne. Przyczyny takiego stanu mogą wynikać z różnych aspektów – najczęściej są to czynniki środowiskowe, jednak zdarza się, że prawidłową masę ciała trudno utrzymać z uwagi na szereg różnych zaniedbań. Diagnostyka otyłości wymaga indywidualnego podejście. Leczenie otyłości również powinno być dobrane bezpośrednio do przypadka danego pacjenta.

Otyłość czy nadwaga – poziom tkanki tłuszczowej

Tkanka tłuszczowa gromadzi się w różnych miejscach. Do tego, by określić, czy faktycznie jest jej za dużo i czy u danej osoby występuje nadwaga czy otyłość, konieczne będzie przeprowadzenie różnych testów.

Wskaźnik BMI

Główną metodą określenia poziomu otyłości jest wskaźnik masy ciała BMI. Określa on dokładnie poziom tkanki tłuszczowej w organizmie. Obliczenia takie są banalnie wręcz proste – dokonuje się tego dzieląc masę ciała w kilogramach przez wzrost podniesiony do kwadratu, który powinien być wyrażony w metrach. Warto jednak zauważyć, że wskaźnik ten nie jest zbyt wiarygodny u kobiet w ciąży, sportowców i osób dorosłych o rozbudowanej tkance mięśniowej, rosnących jeszcze dzieci oraz osób starszych.

Klasyfikacja BMI przedstawia się następująco: wynik mniejszy niż 18,5 oznacza niedowagę, z kolei od 18,5 do 24,9 prawidłowa masę ciała.

Wynik w granicach 25 – 29 oznacza nadwagę, od 30 do 34,9 otyłość pierwszego stopnia, od 35 do 39,9 otyłość drugiego stopnia, a powyżej 40 to otyłość trzeciego stopnia, zwana również otyłością olbrzymią lub złośliwą.

Pomiar tkanki tłuszczowej

Pomiaru takiego dokonuje się przy użyciu specjalistycznych wag bądź też podobnych urządzeń, które można znaleźć w gabinetach lekarskich bądź dietetycznych. Nadwaga jest diagnozowana wówczas, gdy zawartość tkanki tłuszczowej w przypadku mężczyzn wynosi od 20 do 25 procent; u kobiet widełki takie wynoszą od 30 do 35 procent. Wszystkie wyniki powyżej wypisanych norm kwalifikują się jako otyłość.

Mierzenie obwodu talii

Talia to najszersze miejsce w obrębie całego brzucha. Duże nagromadzenie w postaci tkanki tłuszczowej sprawia, że trudno jest dokonać takiego pomiaru. Pomóc w tym może lekarz bądź dietetyk.

U kobiet rozmiar talii, który kwalifikuje się na nadwagę, wynosi od 80 do 87; u mężczyzn z kolei od 90 d0 94. Wynik powyżej ten normy wskazuje na otyłość.

Otyłość – przyczyny środowiskowe

Przyczyny otyłości najczęściej wynikają z czynników środowiskowych. Zdiagnozowanie aspektów, które odpowiadają za nadmiar masy ciała, są bardzo istotne i zależą w dużej mierze od prawidłowego leczenia otyłości.

Czynniki środowiskowe związane są przede wszystkim z naszym codziennym życiem. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe czy całościowy styl życia danej osoby może prowadzić właśnie do takiego stanu. Lista przyczyny otyłości jest bardzo rozbudowana – często są to czynniki, z których chory nawet nie zdaje sobie do końca sprawy.

Nieprawidłowe odżywianie

W tym zakresie chodzi nie tylko o spożywaniu tłustych potraw, ale także o sposoby ich przyrządza czy spożywania. Jedzenie posiłków zbyt obfitych bądź takich, które mają gęstą wartość energetyczną może powodować odkładanie się tłuszczu zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci. Wpływ na to mogą mieć także zakłócenia w porach spożywania posiłków, nieregularne jedzenie i podjadanie, nie jedzenie śniadań, zbyt późne jedzenie kolacji, picie napojów słodzonych oraz niechęć do próbowania nowych produktów.

Zakupy żywności

Skutki otyłości mogą pojawić się również w wyniku kupowania i spożywania produktów wysoko przetworzonych, które zawierają konserwanty, ulepszacze oraz sztuczne barwniki. Zgubne może być również spożycie owoców i warzyw, które były pryskane środkami chemicznymi. Warto również brać pod uwagę cenę kupowanych produktów spożywczych – zdarza się bowiem, że najtańsze produkty są po prostu niskiej jakości i nie zawierają żadnych składników odżywczych. Zmiana nawyków żywieniowych jest zatem konieczna!

Brak aktywności fizycznej

Otyłość to choroba cywilizacyjna. Związana jest również z tym, że chorzy unikają zbilansowanej diety, a także mało się ruszają. Ruch fizyczny jest niezbędny do tego, by nie tylko zachowywać odpowiednią masę ciała, ale także by ciało w całości funkcjonowało prawidłowo. Unikanie jakichkolwiek zajęć fizycznych może mieć fatalne wręcz skutki. Powikłania takiego stylu życia to nie tylko otyłość, ale również choroba niedokrwienna serca czy występowanie niektórych typów nowotworów. Zwiększenie aktywności fizycznej z pewnością pomoże uporać się ze skutkami otyłości, pomoże pozbyć się zbędnej masy ciała, a także znacząco poprawi samopoczucie pacjenta.

Stres

Wpływ na powiększenie masy ciała ma również stres i szybkie tempo życia. Często zdarza się, że sytuacje napięciowe powodują przyjmowanie znacznie większej ilości pokarmów – nawet, jeśli jedzenie nie ma zbyt wiele wspólnego z głodem. Sięganie po produkty niskiej jakości przekąski, osoby w stresie poprawiają sobie samopoczucie. Skutki takiej diety mogą być jednak bardzo poważne; wiążą się one nie tylko ze zwiększoną ilością tkanki tłuszczowej – może dojść nawet do pojawienia się chorób współistniejących.

Otyłość – przyczyny psychologiczne

Otyłość klasyfikuje się również jako choroba, która ma podłoże psychiczne. Problemy emocjonalne czy różnego rodzaju schorzenia sprawiają, że pacjenci mogą mierzyć się właśnie z otyłością. Chorzy, którzy cierpią na otyłość, bardzo często mają również niską samoocenę, obniżony nastrój bądź depresję. W niektórych przypadkach jedzenie po prostu zastępuje ważne potrzeby emocjonalne – na przykład bezpieczeństwo, miłość, szacunek czy uznanie.

Często pojawia się również zespół nocnego jedzenia. Chodzi między innymi o niejedzenie posiłków rano, zjadanie większości posiłków w godzinach nocnych oraz wieczornych, trudności z zasypianiem, jak również z lunatyzmem.

Chorzy na otyłość mogą mieć również zespół kompulsywnego jedzenia. Chory zjada wówczas duże ilości pokarmu – na przykład pod wpływem zdenerwowania, smutku, samotności, a nawet znudzenia. W takiej sytuacji jakość oraz ilość zjadanego pokarmu nie ma większego znaczenia.

Przy otyłości pojawia się również uzależnienie od jedzenia. To wewnętrzny przymus przyjmowania dużej ilości pokarmów, który charakteryzuje się często całkowitym brakiem kontroli. Chory odczuwa także fizyczne oznaki odstawienia, które pojawiają się w momencie diety. Mowa tu o drżeniu mięśni, a także spożywaniu jedzenia w amoku – mimo, że pacjent ma świadomość szkodliwości takiego procesu.

Otyłość – przyczyny hormonalne

Leczenie farmakologiczne otyłości czy wprowadzanie innych metod, mających na celu właśnie uporanie się z tymi dolegliwościami, wymaga szczegółowego określenia przyczyny takiego stanu. Jeśli chodzi o aspekty hormonalne, to najczęściej pojawia się zespół Cushinga. Polega on na tym, że kortyzol wydzielany w momentach stresu, wywołuje u pacjenta potrzebę spożywania większej ilości pokarmów.

Redukcję masy ciała może uniemożliwiać również niedoczynność tarczycy, która jest zaawansowana i nie leczona.

Otyłość – czynniki genetyczne

Na pojawianie się dodatniego bilansu energetycznego u danego pacjenta, wpływ mogą mieć również czynniki genetyczne. Dotyczy to przede wszystkim genu FTO, który znacznie zwiększa ryzyko występowania otyłości. Za pojawienie się takiej choroby odpowiada jednak wiele innych genów.

Rodzinne występowanie nadwagi wiąże się przede wszystkim z dziedziczeniem nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Znikomy procent przypadków otyłości zależy wyłącznie od uszkodzenia funkcji poszczególnego genu.

Do leczenia otyłości nie przyłoży się żadna dieta odchudzająca. Przyrost masy ciała może nadal postępować w wyniku posiadania złych nawyków żywieniowych. Zmiana takiego stylu oraz wprowadzenie aktywności fizycznej może w pewnym stopniu pomóc w pozbyciu się stopnia otyłości.

Leczenie zachowawcze nadwagi i otyłości to także spożywanie znacznie mniej kalorii, niż faktycznie potrzebuje dany organizm. Ilości te mogą być jednak bardzo różne – zależą nie tylko od wieku pacjenta, ale również jego sprawności, rodzaju wykonywanej pracy, zaawansowania otyłości, rozmiaru w okolicy jamy brzusznej, a także innych schorzeń.

Ustalenie prawidłowej ilości kalorii w danym przypadku możliwe jest podczas konsultacji z dietetykiem. Uzyskanie korzystnego efektu leczniczego nie jest wcale trudne – wymaga jednak czasu oraz zaangażowania.

Profilaktyka otyłości wiąże się także z rodzajem aktywności ruchowej. Powinna być ona dostosowana do stanu zdrowia, kondycji fizycznej, a także stopnia zaawansowania choroby u danej osoby. Warto pamiętać, że przy otyłości nie można wykonywać wielu ćwiczeń!

Rodzaje aktywności fizycznej bezpiecznej dla osób z otyłością

Pacjenci z otyłością powinni skupić się na prostych ćwiczeniach w wodzie – na przykład na wodnym aerobiku czy po prostu pływaniu. Z powodzeniem mogą także uprawiać nordic walking, niektóre ćwiczenia pilates, jak również jazdę na rowerze, która wspomaga proces odchudzania.

Aktywności niewskazane przy otyłości

Osoby z otyłością nie powinny wybierać się na takie zajęcia, jak step, zumba, tabata czy ćwiczenia na trampolinach. Zabronione są również ćwiczenia z elementami akrobatyki, skoki czy trening obwodowy. Nie powinno się również decydować na szybkie lub długodystansowe bieganie.

Leczenie otyłości za pośrednictwem leków

Jak zostało już wspomniane, przyczyn otyłości może być wiele. Znalezienie ich jest niezbędne do leczenia nadwagi i otyłości, które przyniesie pozytywne efekty. Utrata masy ciała na skutek wysiłku fizycznego to jeden z etapów walki z otyłością. Niektórzy lekarze nakłaniają pacjentów do przyjmowania leków na receptę – pomocne są one szczególnie przed planowanym zabiegiem. Chirurgiczne leczenie otyłości wymaga niejako redukcji masy ciała, zatem pacjenci mogą przyjmować leki, które znacząco wydłużają uczucie sytości bądź też hamują wchłanianie w jelitach tłuszczu spożytego wraz z posiłkami. Do leczenia otyłości niezbędna będzie przede wszystkim diagnoza lekarska – nie warto samodzielnie poszukiwać złotych środków w typie suplementów, które gwarantują natychmiastową utratę wagi.

Otyłość – leczenie a nadciśnienie tętnicze

Chirurgia bariatryczna w leczeniu otyłości to metoda, którą wykorzystuje się gdy u pacjenta pojawia się otyłość III stopnia. W takiej sytuacji najczęściej dochodzi do poważnych powikłań – na przykład cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, a nawet choroby zwyrodnieniowej stawów. Zabiegi tego typu wykonuje się zatem u pacjentów z zaawansowaną otyłością.

Rodzaje operacji bariatrycznej

W Polsce wykonuje się trzy różne zabiegi bariatryczne. Pierwszy to rękawowa resekcja żołądka, drugi to by-pass żołądkowy, a trzeci – wykonywany jednak rzadziej – polega na założeniu opaski żołądkowej.

Leczenie chirurgiczne tego typu wykonywane jest przede wszystkim po to, by ograniczyć objętość żołądka. Chory dzięki temu może spożywać mniejsze porcji. Wyłączona zostaje również taka część żołądka, która odpowiada za wytwarzanie hormonu głodu, czyli greliny.

Warto wspomnieć, że istnieje jeszcze metoda pośrednia, czyli implantacja balonu żołądkowego. To zabieg przeznaczony dla chorych na otyłość skrajnie olbrzymią, którzy muszą zredukować skutecznie masę swojego ciała przed planowaną operacją bariatryczną.

Otyłość – wsparcie psychologiczne

Jednostki chorobowe takie jak stan nadwagi i otyłości wymagają leczenia. Ważne jest nie tylko wdrożenie leków czy zabiegów, ale również wsparcie psychologiczne. Do leczenie otyłości przydatna będzie na przykład terapia behawioralna. Pozwala ona zmodyfikować znacząco nawyki oraz zachowania żywieniowe, co z pewnością pozwoli zredukować indeks masy ciała.

W leczeniu nadwagi i otyłości przydatna będzie także psychoterapia. Otyłość II stopnia oraz bardziej zaawansowane choroby tego typu mogą wynikać na przykład z niskiej samooceny, zaburzeń endokrynologicznych oraz zaburzeń depresyjnych. Pojawić się może również zespół kompulsywnego jedzenia, który pomóc wyeliminować może wyłącznie psychoterapia. Do leczenia otyłości nierzadko potrzebne jest także stosowanie leków przeciwdepresyjnych.

Otyłość – konsekwencje

Leczenie nadwagi i otyłości jest bardzo istotne. Pacjenci, którzy dopuszczają się w posiłkach znacznej przewagi energii przyjmowanej, muszą liczyć się z tym, że ich zdrowiu po jakimś czasie zacznie zagrażać prawdziwe niebezpieczeństwo. W raz ze zmianą populacji rozwojowej występują także inne choroby cywilizacyjne, które mogą powodować ciężkie powikłania. Redukcja masy ciała – nawet w dość niewielkim stopniu, może znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia bardzo poważnych zaburzeń w organizmie.

Nadmiar tkanki tłuszczowej wewnątrz jamy brzusznej – powikłania

Jako najczęściej pojawiające się schorzenia wymienia się przede wszystkim insulinooporność, stany przedcukrzycowe, zaburzenia lipidowe, zaburzenia hormonalne, uszkodzenia funkcji nerek oraz różnego rodzaju nowotwory – piersi, macicy, trzustki, nerki, wątroby, jelita grubego oraz odbytu.

Obciążenie organizmu tkanką tłuszczową

Jednym z wielu powikłań otyłości są poważne zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa oraz stawów kolanowych. Może pojawić się także refluks żołądkowo-przełykowy, przepuklina rozworu przełykowego oraz zespół bezdechu sennego. W niektórych przypadkach występuje także zespół policystycznych jajników oraz zaburzenia pracy płuc, czyli zespół hipowentylacji.

Nadwaga i otyłość – zmiany emocjonalne

Osoby chorujące na otyłość bądź nadwagę mogą zmagać się z niską samooceną oraz brakiem samoakceptacji. W takich sytuacjach często występują zaburzenia w postrzeganiu własnych rozmiarów oraz parametrów własnego ciała. Lęki i depresja często idą w parze ze wzrostem masy ciała. Pacjenci z otyłością mają nierzadko także zaburzenia snu oraz izolują się od bliskich i społeczeństwa.

Leczenie otyłości – od czego zacząć?

Pacjenci cierpiący na tego typu zaburzenia, powinni przede wszystkim uświadomić sobie, że leczenie otyłości jest procesem. Nie ma jednej skutecznej diety, która pomoże zgubić zbędne kilogramy w błyskawicznym czasie. Na wszystko potrzeba czasu, a przede wszystkim konsultacji ze specjalistą. Spożywanie różnego rodzaju suplementów diety, które mają pomóc w zmniejszeniu masy ciała, mogą tylko obciążyć wątrobę, co będzie prowadziło do kolejnych powikłań.

Podstawą leczenia otyłości jest znalezienie przyczyn takiego stanu. Leczenie opiera się bowiem nie tylko na pozbyciu się objawów choroby, ale przede wszystkim walki z przyczynami. Podstawą jest także wsparcie – nie tylko od lekarza specjalisty, ale również całego otoczenia.

Warto jeszcze zaznaczyć, że sukces w leczeniu otyłości to przede wszystkim zmiana nawyków żywieniowych. Nawet jeśli danej osobie uda się zgubić zbędne kilogramy, powrót do dawnej diety może sprawić, że nadwaga oraz otyłość znowu się pojawią!

Wizyta u specjalisty

Walka z otyłością może być naprawdę trudna. Osoby zmagające się z tego typu schorzeniami powinny przede wszystkim uzyskać odpowiednie wsparcie. Niestety, często zdarza się, że na wizytę u lekarza pierwszego kontaktu czeka się bardzo długo. Co zrobić w takiej sytuacji?

Idealnym rozwiązaniem będzie skorzystanie z naszej oferty porad lekarskich przez internet. Tego typu usługi są ogromnym udogodnieniem i skorzystało z nich już wielu pacjentów z całej Polski! Proponujemy klientom wyłącznie grupę specjalistów, którzy posiadają zarówno duże doświadczenie, jak również ogromną wiedzę w różnych dziedzinach medycyny.

Pacjenci z nadwagą lub otyłością mogą na przykład skorzystać z porady naszych dietetyków. Zmiana nawyków żywieniowych jest przecież podstawą walki z tymi schorzeniami. Rozmowa ze specjalistą pomoże dobrać odpowiednią dietę, co z pewnością wpłynie pozytywnie nie tylko na zdrowie, ale również samopoczucie każdego pacjenta.