Koszmary senne u dzieci: jak sobie z nimi radzić?

Koszmary senne to parasomnie, czyli zaburzenia snu, które związane są z fazą snu REM. Opisywane są one jako przerażające sny realistycznej treści, która wywołują uczucie silnego lęku, przerażenia czy zagrożenia życia. Pojawić się mogą u każdego – bez względu na wiek i płeć. Choć koszmary senne mogą występować niezależnie od wieku, to najczęściej obserwuje się je u małych dzieci i niemowląt. Szacuje się, że koszmarów sennych doświadcza około 20-30% dzieci. Koszmary senne mogą pojawiać się u dzieci epizodycznie, wówczas nie stanowią powodu do niepokoju i nie wymagają wdrożenia leczenia. Niemniej jednak częste, nawracające mary senne i lęki nocne w znacznym stopniu utrudniają odpoczynek i regenerację w ciągu nocy. Dlatego też konieczne jest podjęcie odpowiednich kroków, by pomóc dziecku przezwyciężyć zaburzenia snu. Pojawiają się zatem pytania, jakie są przyczyny i objawy koszmarów sennych u dzieci? Jak pomóc dzieciom, kiedy doświadczają lęków sennych?

Koszmary senne u dzieci: jak sobie z nimi radzić?
Potrzebujesz recepty?
Zamów konsultację

Przyczyny koszmarów sennych u dzieci

Koszmary senne u dzieci zazwyczaj pojawiają się po ukończeniu około 3. roku życia, choć występować mogą również u noworodków. Należy jednak wskazać, że najwięcej przypadków koszmarów sennych rozpoznawanych jest u dzieci w wieku 7-5 lat. Częste koszmary senne i problemy ze snem pojawiające się u dzieci mogą być wynikiem doznanego urazu psychicznego, silnego niepokoju, doświadczonego stresu lub być powiązane z traumą czy negatywnymi zmianami w życiu dziecka. W tym znaczeniu zaburzenia snu u dzieci w postaci mar nocnych doprowadzić mogą takie wydarzenia, jak:

  • zmiana w strukturze rodziny, wynikającą z odejścia jednego z rodziców, rozwodu czy tez separacji rodziców,
  • zmiana miejsca zamieszkania i problemy z aklimatyzacją w nowym środowisku,
  • sytuacje wywołujące lęk separacyjny, którego przyczyną może być rozłąka spowodowana pobytem w szpitalu w wyniku długotrwałej choroby czy też inna przyczyna rozłączenia z rodzicem lub bliskim opiekunem,
  • stresujące wydarzenia, nawracające koszmary senne mogą być jednym z objawów PTSD, czyli stresu pourazowego,
  • majaki senne, pojawiające się podczas choroby, której towarzyszy wysoka gorączka.

Dodatkowo istotną rolę w prowokowaniu występowania mar sennych odgrywają:

  • przewlekle uczucie niepokoju,
  • niskie poczucie własnej wartości, 
  • czytanie lub oglądanie opowieści, które wywołują silne uczucie strachu,
  • oglądanie programów telewizyjnych przedstawiających treści nieprzeznaczone dla dzieci – brutalne, epatujące przemocą, przerażające,
  • granie w gry komputerowe, które obfitują w brutalność.

Koszmary senne u dzieci mogą być również wynikiem traumatycznych wydarzeń. W tym znaczeniu mary senne pojawić się mogą jako skutek molestowania seksualnego, przemocy seksualnej, nękania czy też napięć emocjonalnych.

e-recepta online

Wypełnij wywiad,

Odbierz receptę już w 15 min

Tylko 69,00 zł

Należy wskazać, że zaburzenia snu mogą pojawiać się u dzieci w wyniku stresu, który związany jest z nauką samodzielnego spania. Koszmary senne w tym przypadku wynikają z rozdzielenia dziecka od rodziców i umieszczenia go w oddzielnym pokoju, a także poczucia niebezpieczeństwa wynikającego z nieobecnością rodziców obok dziecka. 

Występowanie koszmarów sennych może być również wynikiem stosowania leków, między innymi medykamentów obniżających ciśnienie tętnicze, w tym beta-blokerów lub substancji psychoaktywnych.

Objawy koszmarów sennych u dzieci

Koszmary senne, czyli realistyczne, przerażające obrazy ukazujące się w snach, znacznie obniżają jakość odpoczynku nocnego, a nierzadko skutkują częstymi przebudzeniami. Koszmary nocne u dzieci zazwyczaj pojawiają się w drugiej połowie snu. Oznacza to, że dziecko zasypia, a po pewnym czasie zaczyna się wiercić, kręcić, po czym budzi się wystraszone. Dlatego też objawem koszmarów sennych u dzieci i niemowląt są przebudzenia w nocy, którym towarzyszy uczucie strachu i poczucie zagrożenia. Należy zatem wskazać, że bardzo często koszmarom sennym towarzyszą objawy w postaci:

  • uczucia przerażenia,
  • przyspieszonego bicia serca, 
  • przyspieszonego oddechu,
  • krzyki nocne,
  • wzmożona potliwość,
  • zwiększona temperatura ciała,
  • dezorientacja.

Niekiedy u dzieci w wyniku doświadczenia koszmarów sennych pojawić się może również moczenie nocne. Dlatego też nawracające przebudzenia w nocy, którym towarzyszą powyższe objawy, warto skonsultować z lekarzem, by ustalić przyczynę koszmarów nocnych. Częste przebudzenia i mary nocne bowiem mogą doprowadzić do problemów ze zdrowiem, a niekiedy nawet do bezsenności.

Leczenie koszmarów sennych u dzieci

Pojawiające się co jakiś czas koszmary senne nie stanowią powodu do niepokoju. Sytuacja wygląda jednak inaczej, kiedy mary senne pojawiają się co noc lub nawracają z dużą częstotliwością, gdyż zaburzają zdrowy sen i regenerację organizmu. 

Na konsultację z dzieckiem, u którego pojawiają się koszmary senne, należy udać się do psychologa dziecięcego. W przypadku, kiedy psycholog zauważę związek występowania koszmarów sennych ze stresującymi przeżycia bądź gdy koszmary senne u dziecka nawracają, konieczne może okazać się wsparcie psychologiczne, które udzielane jest zarówno przez psychologa, jak i najbliższych dziecka. Co więcej, w niektórych przypadkach konieczna może okazać się psychoterapia. 


Pomocne w zwalczaniu koszmarów sennych mogą okazać się domowe sposoby na bezsenność i parasomnie. W tym znaczeniu warto zadbać o komfortowe łóżko, które ułatwi zasypianie i uprzyjemni sen. Ponadto pomocne może okazać się spanie dziecka z ulubioną przytulanką czy kocykiem, które zapewni maluchowi poczucie bezpieczeństwa. Co więcej, warto również zadbać o przygotowanie do snu. W tym znaczeniu pomocne może być wyciszające, spokojne czytanie bajek, słuchanie relaksacyjnej muzyki. W przypadku dorosłych skuteczne są leki nasenne, dzieciom jednak nie można ich podawać, dlatego warto zastąpić je ziołami na sen. Melisa czy ekstrakt z lipy mogą pomóc w zasypianiu i wspomagać dobry sen, przed podaniem jednak preparatów ziołowych dziecku, warto skonsultować się z pediatrą. 

Koszmary senne w znaczącym stopniu wpływają na funkcjonowanie organizmu i psychikę dziecka, dlatego też konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Należy jednak wskazać, że terapia dobierana jest w zależności od przyczyny bezsenności, ale również wieku pacjenta. Inne bowiem leczenie wdrażane jest w przypadku zaburzeń snu u niemowląt i małych dzieci, a inne w przypadku bezsenności u nastolatków.

Źródła:
  1. Spoormaker, V., Schredl, M., Van Den Bout, J., „Nightmares: from anxiety symptom to sleep disorder”, „Sleep Medicine Reviews” 2006, 10
  2. Walker, M.P., van der Helm, E., "Overnight therapy? The role of sleep in emotional brain processing”, „Psychological Bulletin” 2009, 135
  3. Andrzejczak B., Gmitrowicz A., „Wybrane zagadnienia z medycyny snu dzieci i młodzieży”, Postępy Psychiatrii i Neurologii (2013), 22
  4. Leung A. K., Robson W., „Nightmares”, Journal of National Medical Association (1993), 8
W serwisie e-recepta.net staramy się by publikowane przez nas informację, były rzetelne i pochodziły ze sprawdzonych źródeł. Należy jednak pamiętać, że niniejszy artykuł nie jest poradą lekarską i nie może zastąpić konsultacji ze specjalistą.
Udostępnij artykuł:
Zobacz również:
Nie ma jeszcze żadnych komentarzy, bądź pierwszy!
Napisz komentarz

e-recepta online

Wypełnij wywiad,

Odbierz receptę
już w 15 min

Tylko 69,00 zł

Zamów konsultację
Potrzebujesz recepty?
Zamów konsultację
Dodawanie leku do recepty...
Loading...