Bezsenność po Covid-19: jak sobie z nią poradzić i dlaczego występuje?
Bezsenność jest stosunkowo częstą przypadłością, która dotyczy osób w różnym wieku. Przyczyny zaburzeń snu mogą mieć różne podłoże, nierzadko stanowią jednak objaw choroby. Zaburzeń snu w postaci trudności z zasypianiem czy częstego wybudzania w nocy doświadczają osoby, które chorowały na Covid-19. Należy wskazać, że przebyty koronawirus może w znacznym stopniu obniżyć jakość snu nie tylko w czasie trwania choroby, ale zaburzenia snu utrzymywać się mogą jeszcze przez dłuższy czas po przebytej chorobie. Pojawiają się zatem pytania, jak Covid wpływa na jakość snu? Czym spowodowane są zaburzenia snu po Covid-19? Co stosować na bezsenność związaną z koronawirusem? Jak radzić sobie z problemami ze snem po koronawirusie?
Zaburzenia snu po Covidzie
Bezsenność to częsta dolegliwość, która pojawia się podczas trwania ostrej fazy choroby Covid-19. Osoby wówczas mają trudności z zasypianiem, a także doświadczają częstych przebudzeń w nocy. Zaburzenia snu i bezsenność przy Covid wiążą się przede wszystkim z występowaniem objawów zakażenia organizmu, czyli gorączki, bólu mięśni, głowy i gardła, a także męczącego kaszlu.
Covid-19 to infekcja, której przechorowanie wiąże się z występowaniem szeregu rozległych powikłań pocovidowych. Wśród częstych dolegliwości doświadczanych przez osoby, które przebyły infekcje, są zaburzenia snu. Bezsenność po Covid-19 pojawia się stosunkowo często i utrzymywać się może przez długi czas. Okazuje się bowiem, że zaburzenia snu utrzymywać się mogą przez okres od 4. do 12. tygodni. Przyczyn bezsenności po zakażeniu Covid-19 specjaliści doszukują się w:
- uszkodzeniach układu nerwowego, do którego dochodzi w wyniku bezpośredniego działania wirusa,
- uszkodzenia komórek nerwowych przez przeciwciała bądź aktywowane limfocyty w przebiegu reakcji zapalnej.
Należy wskazać, że problemy ze snem po Covidzie może być również wynikiem ośrodkowego wpływu wirusa na mózg, a nawet uszkodzenia ośrodka, który odpowiada za oddychanie, co skutkuje niedotlenieniem organizmu. Pacjenci bowiem stosunkowo często sygnalizują, że przebudzeniom w nocy towarzyszy zadyszka, a także niski poziom tlenu we krwi.
Co ważne, zaburzenia snu po Covid-19 są rozpowszechnionymi i wyniszczającymi objawami, zgłaszanymi przez pacjentów, którzy w sposób ciężki przebyli koronawirus. Co więcej, osoby o wyższych wskaźnikach masy ciała doświadczają od umiarkowanych do ciężkich zaburzeń snu, natomiast u pacjentów o niższych wskaźnikach masy ciała zazwyczaj pojawiają się łagodne zaburzenia snu. Oznacza to, że osoby otyłe doświadczają znacznie częściej i bardziej nasilonych zaburzeń snu wynikających z przebyciem koronawirusa i powikłań występujących w wyniku zakażenia.
Należy jednak podkreślić, że przyczyny zaburzeń snu i brak snu, które utrzymują się po przechorowanym koronawirusie, nie są do końca poznane. Specjaliści wskazują, że na ich pojawienie się wpływ mogą mieć predyspozycje genetyczne, choroby przewlekle, a także przewlekły stres.
Co pomaga na bezsenność po Covid?
Problemy ze snem po Covidzie to stosunkowo częste powikłanie, które w znacznym stopniu obniża jakość odpoczynku i regenerację organizmu. Z tego względu należy podjąć odpowiednie kroki, które pomogą zminimalizować problemy ze snem po przybyciu Covid-19. Pomocne mogą okazać się domowe sposoby na bezsenność. W tym znaczeniu osoby doświadczające problemów ze snem powinny zadbać o przestrzeganie zasad higieny snu. Wieczorem z kolei warto zrezygnować z picia kawy oraz napojów energetyzujących, które zawierają kofeinę, wykazującą właściwości pobudzające. Warto również zrezygnować z drzemek w ciągu dnia, a także z oglądania telewizji oraz pracy z telefonem i komputerem na godzinę przed snem. Wskazany jest również ruch na świeżym powietrzu, który przyczyni się do dobrego dotlenienia organizmu. Dodatkowo istotne jest przestrzeganie dobowego rytmu snu i czuwania. Oznacza to, że istotne jest wstawanie i kładzenie się spać o tych samych porach.
W razie potrzeby można również wspomóc zdrowy sen poprzez zastosowanie naturalnych składników roślinnych, takich jak melisa czy ekstrakt z lipy, które wykazują właściwości uspokajające i ułatwiające zasypianie. Nie bez znaczenia jest również dieta, dostarczająca do organizmu wszelkich niezbędnych minerałów i witamin, przede wszystkim witaminy B6 oraz magnezu, które zmniejszają uczucie zmęczenia i znużenia. W przypadku, kiedy sposoby te okażą się nieskuteczne, można doraźnie stosować leki nasenne. Należy jednak stosować je po konsultacji lekarskiej.
Warto również wskazać, że hormonem regulującym rytm dobowy jest melatonina. Hormon ten produkowany jest przez szyszynkę, a jego wydzielanie uwarunkowane jest od warunków oświetlenia. W tym znaczeniu hormon produkowany jest głównie w godzinach nocnych i pomaga w skróceniu czasu potrzebnego do zaśnięcia. Z tego względu osoby mające problemy z zasypianiem powinny unikać nocnej ekspozycji na światło, które hamuje produkcję melatoniny, a przez to utrudnia zaśnięcie i może powodować zaburzenia snu.
Źródła:
- Fal A. M. i in., „Charakterystyka choroby COVID-19, objawy oraz skutki zdrowotne” Rekomendacje i doświadczenia polskich klinicystów”, Rada programowa „Nauka przeciw pandemii”, Warszawa, 5 maja 2021 r.
- Stelmach M., „Zmęczenie i zaburzenia snu częste u pacjentów, którzy wyzdrowieli z COVID-19”, https://www.termedia.pl/koronawirus/Zmeczenie-i-zaburzenia-snu-czeste-u-pacjentow-ktorzy-wyzdrowieli-z-COVID-19,47449.html
- Heitzman J., „Postępowanie w przypadku bezsenności i zaburzeń snu”, „Lekarz POZ” 3/2021
- Kawalec A., Pawlas K., „Czynniki środowiskowe wpływające na sen oraz zachowywanie higieny snu”, „Probl Hig Epidemiol” 2013, 94(1): 1-5