Cholesterol LDL: badanie, normy

Co to jest LDL?

Cholesterol LDL obok cholesterolu HDL i vLDL, czyli małych lipoprotein, stanowi jedną z frakcji składających się na cholesterol całkowity. Cholesterol LDL to frakcja cholesterolu odpowiadające za transport cząsteczek cholesterolu z wątroby do tkanek organizmu. W procesie transportu komórki pobierają odpowiednią ilość cholesterolu niezbędną do funkcjonowania, natomiast reszta wychwytywania jest przez frakcję cholesterolu HDL I transportowana do wątroby. Niemniej jednak w przypadku, kiedy w organizmie jest zbyt dużo złego cholesterolu LDL, wówczas nadmiar cząsteczek gromadzony jest w wątrobie, ale może być również odkładany w ścianach naczyń krwionośnych i wykorzystywany do budowy tzw. blaszek miażdżycowych. Odkładanie się cholesterolu w ścianach naczyń, znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, w tym przede wszystkim miażdżycy. Okazuje się bowiem, że odkładający się cholesterol prowadzi do zatykania naczyń krwionośnych, a przez to zwiększa ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych, do których należy między innymi zawał serca czy udar niedokrwienny mózgu.

Cholesterol LDL jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze on bowiem udział w budowie błon komórkowych, naprawie uszkodzonych komórek, syntezie hormonów, a także kwasów żółciowych. Dodatkowo pełni istotną funkcję w produkcji witaminy D. Należy jednak wskazać, że dla prawidłowego funkcjonowania organizmu konieczne jest utrzymywanie normy cholesterolu.

Norma cholesterolu LDL

Cholesterol frakcji LDL sam w sobie nie jest zły, o ile nie gromadzi się w organizmie w nadmiarze. Za optymalną wartość dla cholesterolu frakcji LDL przyjmuje się stężenie niższe niż 100 mg/dl. (2,6 mmol/l) Wyższe wyniki poziomu cholesterolu LDL stanowią powód do niepokoju. Podwyższony i wysoki cholesterol LDL jest niebezpieczny, ponieważ znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. 

Na cholesterol całkowity wypływa wiele czynników zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. Dlatego też inne są normy cholesterolu dla osób młodych, a inne dla osób starszych i w różnych grupach ryzyka. Dlatego też ocena poziomu cholesterolu powinna uwzględniać również czynniki indywidualne, takie jak choroby współistniejące, aktywność fizyczna czy palenie tytoniu.

Przyczyny wysokiego LDL

Do najczęstszych przyczyn podwyższonego lub wysokiego poziomu cholesterolu LDL zalicza się nieodpowiednią – bogatą w cholesterol i nasycone kwasy tłuszczowe – dietę, która bezpośrednio prowadzi do nadwagi i otyłości. Niemniej jednak na wysoki cholesterol LDL wpływ mają również inne czynniki. Za podwyższony LDL odpowiada:

• brak aktywności fizycznej, 
• palenie papierosów, 
• nadmierne spożywanie alkoholu, 
• cukrzyca, 
• zespół metaboliczny, 
• czynniki genetyczne, w wyniku których dochodzi do rozwoju wrodzonych hipercholesterolemii.

Zły cholesterol: objawy

Wysoki cholesterol odkłada się w żyłach latami, nie dając żadnych objawów. Dopiero, gdy osiągnie wysokie stężenie, powoduje różne schorzenia. O podwyższonym poziomie cholesterolu świadczyć mogą problemy z układem krążenia, a także żółte zgrubienia, które zwykle zlokalizowane są w okolicy powiek – wówczas określane są kępkami żółtymi. Okazuje się jednak, że zgubienia powstawać mogą również w zgięciach łokci, a także pod piersiami. Dodatkowo objawem wysokiego cholesterolu w organizmie może być również odkładanie się go w skórze i tworzenie guzków na ścięgnach nadgarstków i ścięgnie Achillesa. Symptomy podwyższonego cholesterolu mogą być również dolegliwości bólowe zlokalizowane w nogach lub dyskomfort, co spowodowane jest nieprawidłowym przepływem krwi wywołanym przez zapchane tętnice. Zmiany przepustu krwi powoduje częste skurcze łydek, zazwyczaj podczas snu. Warto również wskazać, że objawem złego cholesterolu zazwyczaj jest nadwagę i otyłość, które bezpośrednio wiążą się z nieodpowiednią, źle zbilansowaną dietą, co z kolei jest przyczyną wysokiego poziomu cholesterolu.

Jak obniżyć cholesterol LDL?

Zbyt wysoki cholesterol LDL jest szkodliwy dla zdrowia, dlatego też konieczne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego oraz zmian w nawykach, aby obniżyć jego stężenie we krwi. Podstawę leczenia stanowi farmakoterapia. Niemniej jednak istnieje szereg czynników pływających na obniżenie poziomu cholesterolu, które można modyfikować samodzielnie poprzez zmianę w nawykach. W tym znaczeniu konieczna jest przede wszystkim zmiana nawyków żywieniowych, która polega na ograniczeniu w jadłospisie produktów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe i tłuszcze trans. Co więcej, należy zrezygnować również ze słodyczy w diecie na cholesterol. Ponadto dieta powinna być wzbogacona w jedno- i wielonasycone kwasy tłuszczowe. Dodatkowo jadłospis należy wzbogacić o żywność zawierającą fitosterole roślinne oraz błonnik pokarmowy, który ogranicza wchłanianie tłuszczów w jelicie. Chcąc obniżyć wysoki cholesterol, konieczne może okazać się zrzucenie zbędnych kilogramów oraz aktywność fizyczna. Osobom o podwyższonym poziomie cholesterolu wskazane jest również ograniczenie palenie tytoniu oraz spożywania alkoholu (alkohol a cholesterol).

Badanie cholesterolu LDL

Cholesterol LDL może być przyczyną wielu poważnych, zagrażających życiu chorób, dlatego warto regularnie badać jego stężenie w organizmie. Aby dowiedzieć się, ile wynosi aktualny poziom cholesterolu LDL, należy regularnie wykonywać lipidogram, czyli tak zwany profil lipidowy organizmu. Oznaczanie profilu cholesterolu LDL podobnie jak cały lipidogram, jest bezinwazyjne i bezbolesne, a badanie wykonywane jest w próbce krwi żylnej, która pobierana jest zazwyczaj z żyły łokciowej. Na podstawie pobranej próbki krwi dokonywane jest oznaczenie stężenia cholesterolu całkowitego, jego poszczególnych frakcji – w tym również LDL, HDL, a także trójglicerydów.

Należy jednak wskazać, że oznaczenie cholesterolu LDL wymaga odpowiedniego przygotowania. W tym znaczeniu w ciągu dwóch tygodni poprzedzających badanie należy stosować zwyczajową dietę, unikając odchudzania się i wprowadzania zmian w standardowym jadłospisie. Z kolei na 2-3 dni badaniem warto ograniczyć spożywanie alkoholu oraz unikać sytuacji stresowych, które mogą wpływać na zaburzenie wyników badań. Co ważne, na badanie lipidogramu należy zgłosić się na czczo. Oznacza to, że ostatni posiłek można spożyć do godziny 18:00 dnia poprzedniego.