Trądzik u osób dorosłych – przyczyny, objawy i leczenie

Trądzik u dorosłych – przyczyny

O pojawieniu się trądziku u osób dorosłych decyduje wiele czynników. Do najpopularniejszych z nich należą zaburzenia gospodarki hormonalnej, jednak nie są one jedynym podłożem wyprysków na skórze. Zmiany skórne mogą pojawić się także w wyniku niewłaściwej pielęgnacji, przewlekłego stresu i błędów żywieniowych. Odpowiedzialna jest za nie również nadaktywność gruczołów łojowych, które wydzielając nadmiar sebum, prowadzą do rogowacenia naskórka i zablokowania ujścia gruczołów łojowych, powodując powstawanie krost, zaskórników i podskórnych grudek. Skłonność do występowania trądziku u dorosłych może być też uwarunkowana genetycznie. 

Trądzik u dorosłych występuje najczęściej jako trądzik hormonalny – odmiana trądziku pospolitego, pojawiającego się głównie u osób młodych w okresie dojrzewania. Dotyka przede wszystkim kobiety (w niektórych przypadkach może wystąpić również trądzik w ciąży), ale cierpieć na niego mogą także mężczyźni. Zmiany skórne zlokalizowane są w tzw. strefie U – obejmują linię żuchwy i usta, nierzadko również szyję oraz skórę za uszami. Charakterystyczny dla tej strefy jest także trądzik na brodzie. 

Trądzik dorosłych przybiera różne postacie. Są nimi: 

• trądzik zaskórnikowy, 
• trądzik różowaty,
• trądzik grudkowy, 
• trądzik krostkowy,
• trądzik torbielowaty,
• trądzik ropowiczy.

Trądzik zaskórnikowy ma zazwyczaj łagodny przebieg i charakteryzuje się wykwitami skórnymi w postaci zaskórników i wągrów, które jeśli zostaną zaatakowane przez bakterie, mogą przekształcić się w stan zapalny. To prowadzi do rozwoju trądziku grudkowo-krostkowego, charakteryzującego się powstawaniem krost na skórze oraz podskórnych guzków i grudek. Cięższy przebieg trądziku u dorosłych może przybrać postać trądziku ropowiczego lub torbielowatego z charakterystycznymi ropniami wypełnionymi białą lub żółtą treścią. Wykwitom skórnym może towarzyszyć zaczerwienienie i świąd skóry, a także bolesność zmian pod uciskiem. Zaburzenia o podłożu naczyniowym oraz toczące się w organizmie infekcje pasożytnicze i bakteryjne mogą powodować w konsekwencji trądzik różowaty z wykwitami skórnymi i charakterystycznym rumieniem.

Trądzik dorosłych – leczenie

Leczenie trądziku u dorosłych, pomimo że jego przebieg jest łagodniejszy niż w przypadku trądziku pospolitego, jest procesem długotrwałym ze względu na złożoną etiologię i może trwać kilkanaście miesięcy, a nawet lat. Powstałe zmiany skórne należy skonsultować z dermatologiem, ponieważ szybka diagnoza i wczesne rozpoczęcie leczenia skróci czas trwania choroby, zapobiegnie jej dalszemu rozwojowi oraz pozwoli uniknąć blizn potrądzikowych. 

Sposób leczenia trądziku u dorosłych uzależniony jest od przyczyny oraz stadia zaawansowania choroby. Dostosowywane jest do indywidualnych potrzeb pacjenta. Terapia może być przeprowadzana w formie leczenia miejscowego lub ogólnego z wykorzystaniem doustnej farmakoterapii. 

W leczeniu miejscowym stosuje się najczęściej preparaty w postaci kremów, maści lub roztworów nakładanych bezpośrednio na skórę. Zawierają one antybiotyki oraz retinoidy (pochodne witaminy A), które działają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie oraz normalizują aktywność gruczołów łojowych. 

W przypadku ciężkiego przebiegu choroby, jeśli dotychczasowe leczenie miejscowe nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczne jest wdrożenie doustnej farmakoterapii, w których najczęściej stosuje się antybiotyki z grupy tetracyklin, a także erytromycynę, klindamycynę oraz kwas azelainowy i nadtlenek benzoilu. W niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o leczeniu hormonalnym pod opieką endokrynologa lub, jeśli trądzik jest spowodowany chorobą ogólnoustrojową, leczeniu źródła problemu.

Trądzik u dorosłych – jakie badania?

Diagnostyka trądziku u dorosłych opiera się na wykonaniu badań diagnostycznych, które wykonuje się przed rozpoczęciem leczenia. Są to: 

• testosteron całkowity,
• testosteron wolny,
• prolaktyna,
• insulina,
• hormon luteotropowy (LT),
• hormon folikulotropowy (FSH),
• dehydroepiandrosteron (DHEA),
• hormony tarczycy – TSH, FT3, FT4, antyTG, antyTPO.

Domowe sposoby na trądzik u dorosłych

Walka z trądzikiem u osób dorosłych powinna opierać się nie tylko na leczeniu farmakologicznym, ale także na zmianie nawyków żywieniowych i właściwej pielęgnacji skóry. W przypadku skóry skłonnej do trądziku należy wyeliminować z diety lub ograniczyć spożywanie: 

• nabiału i produktów mlecznych, 
• tłuszczów zwierzęcych (głównie nasyconych kwasów tłuszczowych),
• alkoholu i papierosów, 
• cukrów prostych, 
• wysokoprzetworzonej żywności.

W przypadku trądziku u dorosłych ważne jest także zadbanie o odpowiednią ilość snu, regularną aktywność fizyczną i redukcję stresu. 

Odpowiednia terapia lekami na trądzik, zmiana codziennych nawyków oraz właściwa pielęgnacja skóry trądzikowej są kluczem do skutecznej walki z chorobą. W pierwszej kolejności ważne jest dokładne oczyszczanie twarzy (spanie w makijażu jest zabronione). Większość kosmetyków dostępnych w drogeriach blokuje ujścia gruczołów łojowych, skutkując pojawieniem się wykwitów na skórze. Warto zatem zdecydować się na dostępne w aptekach dermokosmetyki, które mają łagodne działanie. Należy pamiętać, że skóra trądzikowa lubi minimalizm, dlatego warto ograniczyć używanie kosmetyków do minimum, w szczególności zapychających pory podkładów. Co kilka dni warto zdecydować się na złuszczenie skóry poprzez peeling chemiczny (mechaniczny może dodatkowo podrażnić skórę) w gabinecie kosmetycznym. Większość z nich oferuje szereg zabiegów mających na celu poprawę stanu skóry trądzikowej oraz redukcję nieestetycznych blizn i przebarwień. Należy również pamiętać o regularnym nawilżaniu i ochronie skóry przed działaniem promieni słonecznych, stosując kremy z filtrem UV. 

Widoczne efekty daje stosowanie maści cynkowej. Zawarty w niej cynk wysusza powstałe zmiany skórne, przyspieszając proces gojenia. Olejek herbaciany (w niewielkich ilościach) działa przeciwbakteryjnie, łagodzi stan zapalny i  

normalizuje pracę gruczołów łojowych. Pomocne w walce z trądzikiem będą również domowe maseczki, przygotowane na bazie miodu, kurkumy i jogurtu naturalnego. Często dodaje się do nich również niewielką ilość olejku herbacianego, różanego lub rycynowego. Można je stosować także punktowo na skórę objęta trądzikiem. 

Należy pamiętać, że powstałych zmian skórnych nie wolno wyciskać ani rozdrapywać. Drobnoustroje gromadzące się na zewnętrznej warstwie skóry mogą wniknąć w jej głąb, powodując stan zapalny i rozprzestrzenienie się wykwitów na pozostałe obszary ciała, spowalniając skuteczną walkę z trądzikiem.