Trądzik – jaki jest skuteczny antybiotyk na trądzik? Kiedy zastosować leki na trądzik?

Trądzik – przyczyny i objawy 

Za główną przyczynę trądziku uważa się, nadmierną produkcję łoju stymulowaną przez: zwiększoną produkcję androgenów, spożywanie żywności wysoko przetworzonej i czynniki genetyczne. Dodatkowymi czynnikami ryzyka są m.in.: obecność w skórze bakterii z gatunku Cutibacterium Acnes i niewłaściwa pielęgnacja. 

Trądzik bez wątpienia nie jest chorobą o jednolitym profilu objawów. Poszczególne rodzaje trądziku, różnią się między sobą m.in. stopniem nasilenia, rodzajem zmian i umiejscowieniem:

• trądzik pospolity – to przewlekła choroba zapalna dotycząca gruczołów łojowych i ujść mieszków włosowych. Aż 90% wykwitów lokalizuje się na twarzy, przybierając postać zaskórników otwartych lub zamkniętych albo grudek, torbieli i krost;

• trądzik zaskórnikowy – uwidacznia się jako czarne kropki na: brodzie, nosie i czole, czyli w tzw. strefie T. Zaskórniki są konsekwencją nadmiernej produkcji łoju i zalegania sebum w porach, które po kontakcie z powietrzem zmienia zabarwienie;

• trądzik krostkowy – poza zaskórnikami, na ciele pacjentów pojawiają się niewielkie krostki przypominające kaszkę. Bardzo ważne jest, aby powstrzymać się od ich wyciskania, ponieważ grozi to zakażeniem bakteryjnym i rozwojem stanu zapalnego;

• trądzik grudkowaty – najczęściej występuje u młodych chłopców, co nie znaczy, że nie dotyka również dorosłych. Rozpoznaje się go na podstawie obecności wypukłych i widocznych gołym okiem zmian, które wystają ponad powierzchnię skóry;

• trądzik hormonalny – wyróżnia się znaczną dynamiką zmian stanu skóry. W kilkanaście godzin cera z nieskazitelnej potrafi przeistoczyć się w grudkowatą. Jak sama nazwa wskazuje, ten typ trądziku prowokowany jest przez zaburzenia w poziomie hormonów, zatem dotyczy przede wszystkim kobiet w ciąży, cierpiących na PCOS, będących w okresie okołomenopauzalnym lub bezpośrednio przed menstruacją;

• trądzik różowaty – klasyfikowany jest jako zapalny, przewlekły i nawracający. Dotyczy najczęściej osób między 30 a 60 r.ż. - zwłaszcza kobiet. Manifestuje się zaczerwienieniem strefy T, a nieleczony może ulegać zaostrzeniu, przeistaczając się w zwłóknienia i obrzęki.

Jakie są wskazania, by zastosować antybiotyki na trądzik? 

Antybiotyki w leczeniu trądziku stosuje się wtedy, gdy:

• nie ma poprawy po stosowaniu preparatów np. z nadtlenkiem benzoilu, kwasem azelainowym lub retinoidami- zwłaszcza w trądziku średnim lub ciężkim;
• obserwuje się znaczne nasilenie zmian zapalnych;
• istnieje ryzyko powstania blizn.

Aby zapobiec oporności bakterii na antybiotyki, terapia antybiotykowa często jest łączona ze środkami działającymi miejscowo. Kuracja jest zwykle długotrwała i wymaga od pacjenta znacznej cierpliwości. Żeby wygrać walkę ze zmianami zapalnymi w postaci trądziku, należy postępować zgodnie z zaleceniami lekarza. 

Leczenie trądziku

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, postępowanie terapeutyczne w przebiegu trądziku, zależy od jego typu i stopnia nasilenia. Np.:

• w trądziku zaskórnikowym zaleca się retinoid miejscowy, alternatywnie: kwas azelainowy, nadltenek benzoilu lub kwas salicylowy;
• w łagodnym i umiarkowanym trądziku grudkowo-krostkowym – antybiotyk miejscowy z nadtlenkiem benzoilu, ewentualnie kwas azelainowy lub retinoid połączony z antybiotykiem miejscowym;
• w ciężkim trądziku grudkowo-krostkowym – antybiotyk doustny stosuje się wraz z retinoidem lub kwasem azeloinowym (w niektórych przypadkach przepisuje  się doustną izotretinoinę);
• w trądziku ropowiczym – schemat leczenia przypomina ten wykorzystywany w trądziku ciężkim, przy czym zaczyna się od doustnej izotretinoiny. 

Antybiotyk na trądzik – preparaty na receptę 

Leki na trądziku dorosłych charakteryzują się właściwościami przeciwzapalnymi, przeciwłojotokowymi, przeciwbakteryjnymi i keratolitycznymi. Lekarz zwykle przepisuje pacjentowi środki zawierające: retinoidy, kwas azelainowy, nadtlenek benzoilu lub kwas salicylowy.

Brak spodziewanych rezultatów po zastosowaniu tych preparatów jest przesłanką do wdrożenia doustnej terapii farmakologicznej, polegającej na stosowaniu antybiotyków.  

Tetracykliny – leki na trądzik

To antybiotyki pierwszego wyboru w leczeniu trądziku, dlatego to na nich się skupimy. Tetracykliny działają na bakterie poprzez hamowanie produkcji ich białek – robią to, wiążąc się z częścią rybosomu – struktury odpowiedzialnej za wytwarzanie białek w komórce bakteryjnej. Rybosom składa się z dwóch części: dużej (50S) i małej (30S), a tetracykliny blokują właśnie tę mniejszą. Ponieważ antybiotyki te nie zabijają bakterii bezpośrednio, lecz jedynie zatrzymują ich rozwój, nazywa się je bakteriostatycznymi.

Dodatkowo tetracykliny działają na wiele różnych gatunków bakterii, dlatego mówi się, że mają szerokie spektrum działania. Do tej grupy należą np.:

• tetracyklina – Tetracyclinum TZF – preparat wykorzystywany jest w terapii trądziku pospolitego, w szczególności w przypadku występowania zmian o charakterze grudkowo-krostkowym. Przeznaczony jest dla osób dorosłych i młodzieży od 12. roku życia; 
• doksycyklina – Unidox Solutab, Doxyratio M – pomaga w zwalczaniu bakterii odpowiedzialnych za rozwój trądziku. Poza tym pośrednio zmniejsza produkcję sebum, ograniczając środowisko sprzyjające namnażaniu bakterii.
• limecyklina – Tetralysal – stosowany jest w leczeniu trądziku pospolitego o średnim i dużym nasileniu, ze zmianami zapalnymi o charakterze grudek, krostek, guzków, cyst, nacieków oraz w leczeniu trądziku różowatego.

Antybiotyki z tej grupy dostępne są w różnych formach, również w postaci maści i żeli, np. Tetracyclinum 3%, Tetracyclinum Chema.

Linkozoamidy – stosowane w leczeniu trądziku

Linkozoamidy, a właściwie ich przedstawicielka, czyli klindamycyna (np. Clindanea, Clindamycin-MIP 300) to kolejny antybiotyk wykazujący działanie przeciwzapalne, dość często stosowany w leczeniu trądziku.

Mechanizm działania klindamycyny, wspólny dla całej grupy linkozamidów, polega na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych. Klindamycyna blokuje bakteryjne rybosomy, struktury komórkowe niezbędne do syntezy białek. Uniemożliwia to wzrost i namnażanie się komórek bakteryjnych. Klindamycyna jest zaliczana do antybiotyków o działaniu bakteriostatycznym (w pewnych warunkach działa także bakteriobójczo), o szerokim spektrum działania. W aptekach można znaleźć ją także w formie żelu: Dalacin T żel, Clindacne, Klindacin T, Duac.

Makrolidy na trądzik

Antybiotykiem makrolidowym najczęściej stosowanym w przypadku trądziku jest erytromycyna. Aknemycin to lek w postaci maści o działaniu bakteriostatycznym, który pomaga w leczeniu trądziku pospolitego, zwłaszcza w przypadku występowania postaci zapalnych czy obecności krostek oraz grudek. Erytromycynę przeznaczoną do użycia miejscowego, można znaleźć także w postaci płynu: Aknemycin Plus (zawiera także tretynoinę).

FAQ