Spóźniający się okres - co może oznaczać, przyczyny spóźniania, diagnostyka

Spóźniający się okres - ile może trwać?

Wzorcowy cykl menstruacyjny powinien trwać 28 dni, jednak takie występują u mniej niż 1/3 przedstawicielek płci żeńskiej. Każda z nas jest inna i nie można założyć, że cykl będzie trwał tyle samo u każdej kobiety, dlatego za fizjologiczne uznaje się cykle miesiączkowe trwające od 21 do 35 dni. Ich długość nie jest tak ważna, jak regularność - różnice pomiędzy kolejnymi cyklami nie powinny być większe niż 3-4 dni. Można powiedzieć, że z nieregularnymi miesiączkami mamy do czynienia, gdy z każdym cyklem ich długość się zwiększa, a sytuacja ta się nieprzerwanie powtarza.

Spóźniający się okres - przyczyny

Prawidłowy cykl miesiączkowy może ulec wydłużeniu lub skróceniu na skutek działania wielu czynników. Nieregularny okres to zjawisko, które u znacznej części kobiet może być powodem do obaw, zwłaszcza gdy występuje nieoczekiwanie. W sytuacji opóźnienia miesiączki u kobiet w wieku rozrodczym w pierwszej kolejności na myśl przychodzi nam ciąża, jednak powody spóźniającego się okresu mogą być bardzo zróżnicowane i obejmują zarówno czynniki fizjologiczne, jak i środowiskowe. Przyczyną braku okresu lub jego spóźnienia może być także:

• stresujący tryb życia;
• zespół policystycznych jajników;
• zaburzenia gospodarki hormonalnej, np. niedoczynność tarczycy;
• przyjmowanie niektórych leków;
• cykle bezowulacyjne;
• nadmierna utrata kilogramów lub nadwaga;
• odstawienie tabletek antykoncepcyjnych;
• nadmierny wysiłek fizyczny;
• podróżowanie między krajami z różnymi strefami czasowymi;
• infekcje o ciężkim przebiegu;
• choroby układu rozrodczego;
• początki menopauzy lub przedwczesna menopauza.

Oprócz powyższych, opóźnienie okresu obserwuje się często u młodych przedstawicielek płci żeńskiej, które dopiero zaczęły miesiączkować. Cykl menstruacyjny kobiety może stabilizować się kilka, a nawet kilkanaście miesięcy od wystąpienia pierwszej miesiączki i nie jest to traktowane jako zaburzenia miesiączkowania. Jeśli więc krwawienie menstruacyjne u dojrzewającej dziewczynki rozpoczyna się kilka dni później, niż powinno i nie towarzyszą temu inne niepokojące objawy, np. silne bóle brzucha, nie ma powodów do zmartwień.

Spóźniający się okres - ciąża

U kobiet w wieku rozrodczym, które są aktywne seksualnie, opóźnienie okresu często oznacza ciążę, jednak aby potwierdzić te podejrzenia, konieczne jest uzyskanie pozytywnego wyniku pokazanego przez test ciążowy i wizyta u ginekologa. Oprócz braku miesiączki ciąża może manifestować się innymi objawami, takimi jak: podwyższona temperatura ciała, obrzmienie piersi, nudności i wymioty, zawroty głowy, oraz wzrost masy ciała.

Spóźniający się okres - zaburzenia hormonalne

Aby utrzymać regularność cyklu menstruacyjnego, niezbędne jest prawidłowe funkcjonowanie jajników, co z kolei zależy od harmonii hormonalnej w organizmie. Oprócz poziomów hormonów płciowych również inne zmiany mogą wpływać na to, czy miesiączka pojawi się na czas. Hormony tarczycy (T3 i T4) odgrywają kluczową rolę w regulacji wielu procesów w organizmie, w tym funkcji reprodukcyjnych. Zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy mogą prowadzić do przewlekłego braku owulacji i skutkować nieregularnościami w cyklu menstruacyjnym. Oprócz chorób tarczycy mnóstwo kobiet na całym świecie zmaga się z innymi zaburzeniami hormonalnymi, które wpływają negatywnie na ich cykle miesiączkowe, ale też na całe życie. Do takich odchyleń od normy zaliczamy: hiperandrogenizm, insulinooporność oraz hiperprolaktynemię. Wszystkie te choroby wymagają specjalistycznej diagnozy i leczenia. Badania hormonalne, obrazowe, a także konsultacja z endokrynologiem są kluczowe do zidentyfikowania przyczyny i opracowania planu terapeutycznego, który przywróci równowagę hormonalną w organizmie i poprawi regularność cyklu menstruacyjnego.

Spóźniający się okres - stres

Cykl miesiączkowy jest ściśle kontrolowany przez niewielką strukturę w naszym mózgu zwaną podwzgórzem, która jest wrażliwa na pewne czynniki zewnętrzne, do których należą, m.in. stres, bezsenność, a także stany lękowe i depresja. Jeśli praca podwzgórza nie jest niczym zaburzona, zachodzi w nim produkcja substancji chemicznych, stymulujących przysadkę do wydzielania hormonów, które następnie pobudzają jajniki do syntezy estrogenów i progesteronu, mających bezpośredni wpływ na regulację cyklu miesiączkowego. W sytuacjach stresowych nasz organizm produkuje kortyzol, który zaburza prawidłowe funkcjonowanie osi podwzgórze-przysadka-jajnik, co skutkuje rozregulowaniem okresu, a przy długotrwałym stresie może spowodować nawet jego zanik.

Spóźniający się okres - zespół policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest jedną z głównych przyczyn zaburzeń miesiączkowania. Choroba ta charakteryzuje się podwyższonym poziomem androgenów, takich jak testosteron, które zakłócają prawidłową równowagę hormonów płciowych. Wysokie stężenia tych hormonów mogą hamować dojrzewanie i uwalnianie komórek jajowych, co prowadzi często do powstawania torbieli gromadzących się w jajnikach. Z tego też powodu nie dochodzi do owulacji, a to prowadzi do nieregularnych okresów. U kobiet z PCOS obserwuje się trądzik i hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie spowodowane hiperandrogenizmem (nadmierną produkcją hormonów o działaniu maskulinizującym, które w kobiecym organizmie powinny występować w niewielkich stężeniach. W przypadku podejrzenia tego schorzenia należy skonsultować się z ginekologiem, który wykona badanie USG i na tej podstawie będzie mógł stwierdzić, w czym tkwi problem.

Spóźniający się okres - nieprawidłowa masa ciała

Czynnikiem, który w dużym stopniu może prowadzić do zaburzenia miesiączkowania, jest nieprawidłowa dieta. Zarówno nadwaga, jak i spadek masy ciała prowadzący do niedowagi znacząco wpływa na regularność cyklu poprzez zakłócanie równowagi hormonalnej w organizmie, a w niektórych przypadkach może spowodować całkowity brak miesiączki, dlatego utrzymanie prawidłowej masy ciała jest bardzo ważne.

Spóźniający się okres - menopauza

W przypadku kobiet pomiędzy 40 a 60 rokiem życia spóźniony okres może być przyczyną rozpoczynającej się premenopauzy, czyli stanu, który poprzedza właściwą menopauzę. Ten przejściowy etap może utrzymywać się nawet 10 lat, jednak w większości przypadków trwa około 3-4 lata. W tym czasie w organizmie zachodzą zmiany hormonalne, obniża się poziom estrogenów i progesteronu, a wzrasta poziom gonadotropin przysadkowych, co w konsekwencji sprawia, że cykle owulacyjne występują coraz rzadziej, a to objawia się nieregularnymi miesiączkami. Warto zaznaczyć, że każda z pań może odmiennie przechodzić premenopauzę. U jednych kobiet cykle się skracają i krwawienie występuje co 2-3 tygodnie, a u innych wręcz przeciwnie - wydłużają się do nawet 60 dni. Nieregularne okresy są jednym z pierwszych objawów zbliżającego się przekwitania, ale nie jedynym. Do symptomów zwiastujących menopauzę zaliczamy także:

• wzrost masy ciała;
• uderzenia gorąca;
• nocne poty;
• wahania nastroju;
• suchość pochwy;
• trudności z koncentracją;
• częstsze oddawanie moczu.

Spóźniający się okres - kiedy udać się do lekarza?

Nieregularne miesiączki zdarzają się raz na jakiś czas większości kobiet, ale jeśli zauważyłaś opóźnienia lub całkowity brak okresu przez dłużej niż 3 miesiące i wykluczyłaś zajście w ciążę na podstawie negatywnego testu ciążowego, powinnaś udać się do lekarza. Podczas wizyty ginekolog zbierze dokładny wywiad, wykona USG narządu rodnego oraz zleci odpowiednie badania, np. stężenia hormonów we krwi, wszystko po to, by postawić odpowiednią diagnozę i jak najszybciej wdrożyć ewentualne leczenie. Należy mieć na uwadze, że bardzo różne problemy zdrowotne, w tym poważniejsze schorzenia, mogą objawiać się nieprawidłowościami w cyklu menstruacyjnym, dlatego warto jak najszybciej zasięgnąć porady lekarza ginekologa.

Nieregularne miesiączki - jak przebiega diagnostyka?

W przypadku spóźniającego się okresu u kobiet, które współżyją, kluczowe jest wykonanie testu ciążowego, także w przypadku stosowania antykoncepcji hormonalnej. Jeśli test ciążowy jest ujemny, a miesiączka notorycznie się spóźnia, należy skonsultować się z lekarzem ginekologiem w celu dalszej diagnostyki i znalezienia ewentualnych poważniejszych przyczyn. Diagnostyka nieregularnych miesiączek opiera się na zebraniu dokładnego wywiadu z pacjentką, badaniu ginekologicznym obejmującym USG narządu rodnego oraz skierowaniu na dodatkowe badania laboratoryjne, do których należą: badanie poziomu estrogenów, androgenów, LH, FSH, prolaktyny, TSH i hormonów tarczycy (FT3 i FT4).

Spóźniająca się miesiączka - czy można wywołać okres?

Niekiedy mówi się o domowych sposobach na spóźniający się okres, np. masaż podbrzusza, gorące kąpiele czy wysiłek fizyczny. Takie praktyki nie wpłyną jednak znacząco na działanie jajników i nie zlikwidują poważnych przyczyn zaburzeń miesiączkowania. W przypadku ciągle powtarzających się opóźnień w menstruacji, które wynikają z zaburzeń hormonalnych, ginekolog może zalecić przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych, które pomogą przywrócić w organizmie równowagę, a tym samym uregulować cykle.

FAQ