Rozrzedzenie wydzieliny z zatok – jakie są skuteczne sposoby, by oczyścić zatoki?  Jakie leki na zatoki wybrać?

Skąd się bierze wydzielina z nosa i zatok? 

Wydzielina obecna w zatokach to nic innego jak fizjologiczny śluz produkowany przez błonę śluzową wyściełającą przestrzenie powietrzne w czaszce.  Sama wydzielina, choć raczej nie budzi przyjemnych skojarzeń, tak naprawdę jest konieczna dla normalnego funkcjonowania. Stanowi naturalny filtr zatrzymujący kurz, drobnoustroje i zanieczyszczenia, które wdychamy każdego dnia. 

Warto pamiętać, że w prawidłowych warunkach śluz jest rzadki i przejrzysty na tyle, że nie zauważamy jego obecności. Z zatok, za pośrednictwem nabłonka migawkowego wyposażonego w rzęski jest transportowany do gardła, gdzie następuje jego połknięcie — niezauważalne i nieniosące szkody dla organizmu.

Problem zaczyna się, gdy wydzielina powstaje w nadmiarze, gęstnieje i zalega, tworząc idealną pożywkę dla bakterii. Skutkuje to m.in.:

• uczuciem zatkanego nosa,
• utrudnionym oddychaniem,
• wodnistym katarem lub wydostawaniem się ropnej wydzieliny,
• upośledzeniem węchu,
• bólem głowy albo uczuciem rozpierania w okolicy chorej zatoki.

Wydzielina z zatok jako objaw choroby 

Opisane objawy są typowe dla ostrego zapalenia zatok przynosowych. Poza wymienionymi chorzy mogą zgłaszać inne dolegliwości prowadzące do obniżenia jakości życia, w tym: gorączkę lub stan podgorączkowy, kaszel, któremu towarzyszy odkrztuszanie wydzieliny, zaczerwienienie błony śluzowej gardła, a nawet obrzęk powiek. Jeśli symptomy nie ustępują przez dłuższy czas (>12 tyg.), mówimy o przedłużającym się stanie zapalnym i przewlekłym zapaleniu zatok. 

Drożność nosa może być zablokowana również z innych przyczyn np.:

• różnych infekcji wirusowych lub bakteryjnych;
• alergicznego nieżytu nosa;
• ekspozycji na substancje drażniące np. dym tytoniowy, pyły produkcyjne czy smog;
• anomalii anatomicznych, takich jak np. skrzywienie przegrody nosowej, polipy nosa i zatok, przerośnięcie małżowin nosowych.

Jakie są sprawdzone leki na zatoki?

Określenie podłoża zatkania zatok jest bardzo istotne w kontekście dobrania odpowiedniego leczenia. W przypadku infekcji wirusowych kluczowe jest łagodzenie objawów i wspieranie naturalnych mechanizmów oczyszczania zatok. Z kolei choroba bakteryjna może wymagać zastosowania antybiotyków. Jeszcze inne jest postępowanie farmakologiczne w rozrzedzaniu wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych z powodu alergii.

Leki na zalegającą wydzielinę 

W oczyszczaniu zatok z zalegającej wydzieliny zastosowanie znajdują poniżej wymienione preparaty.

Leki obkurczające naczynia krwionośne zwykle występują w postaci aerozoli lub sprayu, a ich zastosowanie powoduje zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa i łatwiej o usunięcie zalegającej wydzieliny. Większość z nich nie powinna być stosowana dłużej niż 5–7 dni, ponieważ przekroczenie tego czasu może przyczynić się do rozwoju polekowego nieżytu nosa. Wśród nich znajdują się:

• Sudafed XyloSpray HA, Xylorin, Otrivin – leki z ksylometazoliną;
• Nasivin, Oxalin – leki z oksymetazoliną.

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, które łagodzą one ból głowy i zmniejszają stan zapalny:

• Nurofen, Ibuprom, Ibum – ibuprofen;
• Apap, Pedicetamol, Panadol – paracetamol.

Glikokortykosteroidy donosowe:

• Hitaxa Metmin Spray, Momester Nasal, Nasometin Control – mometazon.

Doustne leki obkurczające błonę śluzową, zawierające pseudoefedrynę, która polecana jest w kłopotach z zatokami, ponieważ obkurcza naczynia krwionośne błony śluzowej nosa, zmniejszając jej przekrwienie. Ułatwia oddychanie, a przy okazji rozszerza oskrzela:

• Sudafed, Apselan, Pseudoephedrine Espefa – leki z pseudoefedryną.

Zioła:

• Zatoxin, Sinudafen – ekstrakt z bzu czarnego;
• Sinupret krople, Sinupret Extract – ekstrakt z kwiatu pierwiosnka lekarskiego;
• Sinutens Forte, Pelavo Nos i Zatoki – ziele werbeny.

Maści rozgrzewające, które zawierają substancje łagodzące dolegliwości górnych dróg oddechowych podczas kataru:

• Vicks VapoRub, Rub-arom.

Wirusowe zapalenie zatok

Leczenie wirusowego zapalenia zatok polega głównie na łagodzeniu objawów i wspieraniu naturalnych mechanizmów oczyszczania nosa. Pomagają w tym płukanie zatok solą fizjologiczną, nawilżanie powietrza, a także leki obkurczające śluzówkę. Warto sięgnąć po mukolityki, rozrzedzające wydzielinę, oraz leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, jeśli pojawia się ból głowy czy gorączka.

Jeśli pomimo wdrożenia leków, pacjent przez długi czas doświadcza utrudnionego oddychania i dyskomfortu, możliwe, że choruje na przewlekłe zapalenie zatok. W kuracji tej przypadłości pomocne są: płukanie nosa 0,9% roztworem NaCl, glikokortykosteroidy donosowe, a u chorych z polipami także leczenie biologiczne: dupilumab - Dupixent, omalizumab - Xolair, mepolizumab - Nucala.

Bakteryjne zapalenie zatok

Jeśli specjalista stwierdzi, że za zapchane zatoki odpowiada obecność bakterii, może wystawić pacjentowi receptę na antybiotyki. Najczęściej stosuje się:

• amoksycylinę: Amotaks, Duomox, Amoxicillin Aurovitas;

• amoksycylinę i kwas klawulanowy, np. Amoksiklav, Amylan, Augmentin, Taromentin,

• cefuroksym, np. Bioracef, Cefox, Ceroxim, Zinnat.

Ważne, aby przyjmować leki zgodnie z zaleceniami lekarza i nie przerywać terapii przedwcześnie, nawet jeśli objawy zaczynają ustępować. To kluczowe, by skutecznie zwalczyć infekcję i zapobiec rozwojowi oporności bakterii na antybiotyki.

Alergiczne zapalenie zatok

Leczenie alergicznego zapalenia zatok opiera się na eliminacji alergenu i redukcji stanu zapalnego błony śluzowej. Podstawą terapii są leki przeciwhistaminowe: Bilagra, Hitaxa, Rupafin, które łagodzą reakcję alergiczną, oraz sterydy donosowe, które skutecznie zmniejszające obrzęk i nadprodukcję śluzu.

Przydatne mogą być, również płukanki solą fizjologiczną, które pomagają wypłukać alergeny z nosa, a w przypadku nasilonych objawów – immunoterapia alergenowa (odczulanie), która stopniowo przyzwyczaja organizm do czynnika wywołującego reakcję.

Domowe sposoby na oczyszczanie zatok 

Oczyszczanie zatok w domu może przyczyniać się do poprawy samopoczucia, jeśli zastosujemy sprawdzone metody, które łagodzą objawy i wspomagają proces zdrowienia. Niemniej, żeby jak najszybciej wrócić do prawidłowego funkcjonowania, terapie zapalenia zatok należy powierzyć lekarzowi. 

Płukanie zatok 

Płukanie zatok solą fizjologiczną lub izotoniczną wodą morską to jeden z najskuteczniejszych sposobów na usunięcie zalegającej wydzieliny i złagodzenie obrzęku błony śluzowej. Wystarczy użyć specjalnego irygatora lub zwykłej gruszki, aby wprowadzić roztwór soli do nosa, co pozwala na oczyszczenie zatok i poprawę drożności.

Inhalacje

Jednym z najprostszych i najbardziej skutecznych sposobów na odetkanie zatok i usunięcie zalegającej w nich wydzieliny jest inhalacja z soli fizjologicznej, do której warto dodać kilka kropli olejków eterycznych, np. eukaliptusowego czy lawendowego. Inhalacje mogą wykonywane za pomocą inhalatora lub w postaci parówek z wykorzystaniem miski.  Po wykonaniu procedury łatwiej wydmuchać nos, co sprzyja jego udrożnieniu i usuwaniu nadmiaru wydzieliny. 

FAQ