Antybiotyk na zatoki przynosowe - kiedy stosować, jaki antybiotyk wybrać?

Jak rozpoznać zapalenie zatok?

Rozpoznanie zapalenia zatok przynosowych lekarz opiera na wywiadzie, badaniu fizykalnym oraz na podstawie wyników badań. Najczęstsze objawy zapalenia zatok, które zgłaszają pacjenci podczas konsultacji lekarskiej, to m.in.:

• ból okolicy twarzy;
• ból głowy;
• wysoka gorączka;
• rozpierający ból zatok;
• zatkany nos;
• wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła;
• ropny katar;
• ból gardła, chrypka i kaszel;
• zaburzenia widzenia, węchu;
• nieprzyjemny zapach z ust;
• zaburzenia smaku.

W diagnostyce zapalenia zatok ważne są badania laboratoryjne oraz badanie obrazowe, takie jak RTG czy tomografia komputerowa, dzięki którym możliwa jest ocena parametrów stanu zapalnego oraz przedstawienie obrazu zatok i rozpoznanie ewentualnych zmian w obrębie tych struktur anatomicznych. W przypadku ostrego zapalenia zatok często pobiera się również wydzielinę z zatok, która jest badana pod kątem mikrobiologicznym, co pomaga dobrać sprawdzony antybiotyk, działający na konkretne bakterie.

Dlaczego problem z zapaleniem zatok tak często nawraca?

Problem z nawracającym zapaleniem zatok przynosowych może wynikać z różnych przyczyn i nie musi wcale oznaczać, że leczenie poprzedniej infekcji było nieprawidłowe. Wielu pacjentów decyduje się często na samodzielne leczenie, stosując antybiotyki lub inne preparaty, np. spraye do nosa bez konsultacji z lekarzem. Zdarza się, że leki przyjmowane są za długo, co może wywołać działania niepożądane, lub za krótko, nie przynosząc oczekiwanego efektu, a to w wielu przypadkach prowadzi do nawrotu choroby. Niektórzy natomiast ignorują objawy i nie podejmują żadnej terapii, co również może przyczynić się do częstszego pojawiania się stanu zapalnego, a w konsekwencji rozwoju przewlekłego zapalenia zatok przynosowych.

Inne czynniki predysponujące do powtarzających się epizodów zapalenia zatok to:

• anomalie anatomiczne, takie jak skrzywienie przegrody nosowej;
• palenie tytoniu;
• choroby przewlekłe, np. astma;
• nieleczenie problemów z uzębieniem, a także powikłania po nieprawidłowo przeprowadzonych zabiegach stomatologicznych;
• długotrwałe przebywanie w pomieszczeniach o suchym powietrzu, które wysusza błony śluzowe i zwiększa podatność na infekcje;
• osłabiony układ immunologiczny.

Leczenie zapalenia zatok - jak przebiega?

Schorzenia zatok mogą mieć różne przyczyny, a ich leczenie zależy od podłoża infekcji. Alergiczne i wirusowe zapalenie zatok leczy się w głównej mierze poprzez łagodzenie objawów i nie wymaga się stosowania antybiotyku. Wykorzystuje się leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwhistaminowe, krople do nosa obkurczające naczynia oraz preparaty do płakania nosa i zatok. Jeśli symptomy nie ustępują, a wręcz nasilają się, należy udać się do lekarza w celu dokładnej diagnozy. Podczas konsultacji lekarz rodzinny lub laryngolog przeprowadza badanie fizykalne oraz zleca badania dodatkowe, takie jak pobranie wymazu z nosa czy obrazowanie zatok, jeśli uważa to za niezbędne. W sytuacji, gdy lekarz podejrzewa bakteryjne zapalenie zatok przynosowych, przepisuje pacjentowi antybiotyk na receptę. Ważne jest, aby leki te przyjmować zgodnie z zaleceniami specjalisty oraz ukończyć cały cykl leczenia, nawet jeśli objawy zaczynają ustępować wcześniej. Dzięki takim działaniom zapobiegamy rozwojowi oporności bakterii na dane antybiotyki.

W przypadku przewlekłego zapalenia zatok terapia najczęściej opiera się na przyjmowaniu glikokortykosteroidów donosowo, a niekiedy także leków biologicznych. W niektórych sytuacjach leczenie zachowawcze nie przynosi pożądanych efektów i pacjenci kierowani są na leczenie operacyjne zatok metodą endoskopowej mikrochirurgii wewnątrznosowej. Jest to nowoczesna i mało inwazyjna forma terapii schorzeń zatok, która daje bardzo dobre rezultaty i pozwala na szybki powrót do zdrowia.

Antybiotyk na zatoki - kiedy stosować?

Antybiotyk na zatoki stosuje się w przypadku ostrego zapalenia zatok, gdy objawy utrzymują się wyraźnie przez dłuższy czas, nawet ok. 2 tygodni. Jeśli mimo stosowania leków dostępnych bez recepty, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne symptomy nie ustępują, konieczne jest zgłoszenie się do lekarza pierwszego kontaktu, który może zalecić antybiotyk.

Stosowanie antybiotyku niezbędne jest, jeśli podejrzewa się bakteryjne zapalenie zatok, natomiast nie zaleca się wdrożenia antybiotykoterapii, jeżeli stan zapalny wywołany został przez zakażenia wirusowe. Wskazaniem do stosowania antybiotyków może być również nasilenie objawów, takich jak wysoka gorączka, silny ból zatok, ból głowy oraz trudności w oddychaniu przez nos.

Antybiotyk na zatoki - jaki wybrać?

Decyzja o wprowadzeniu antybiotykoterapii i wyborze odpowiedniego preparatu powinna być podejmowana przez lekarza na podstawie dokładnej diagnozy. Leki te mają działanie jedynie przeciwbakteryjne, dlatego też nie stosuje się ich na wirusowe zapalenie zatok. Leczenie antybiotykiem zawsze należy przeprowadzić do końca, wedle zaleceń lekarza, nawet jeśli objawy ustąpią szybciej. Przerywanie terapii prowadzi do rozwoju oporności bakterii i może utrudniać przyszłe leczenie. Przy wyborze skutecznego antybiotyku najlepiej jest pobrać materiał do badania mikrobiologicznego, aby stwierdzić, jakie bakterie spowodowały stan zapalny i na tej podstawie dobrać odpowiedni lek. Najczęściej jednak lekarze wprowadzają leczenie empiryczne, opierając się na swojej wiedzy i doświadczeniu.

W leczeniu bakteryjnego zapalenia zatok najczęściej stosuje się antybiotyki zawierające substancje, do których należą: amoksycylina, klarytromycyna, doksycyklina, azytromycyna, cefiksym czy lewofloksacyna. Do dostępnych na rynku preparatów na receptę należą m.in.:

• Augmentin;
• Amoksiklav;
• Sumamed;
• Azitrox;
• Klacid;
• Klabax;
• Cetix;
• Lewoxa;
• Doxycyclinum Polfarmex.

Preparaty bez recepty stosowane w leczeniu zapalenia zatok

Preparaty bez recepty, które stosuje się na zatoki przynosowe, mogą być pomocne w łagodzeniu objawów, ale nie wyleczą samej infekcji. W leczeniu stanów zapalnych zatok wykorzystywane są przede wszystkim:

• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, np. Paracetamol, Ibuprom, Ibuprom Zatoki Tabs, Theraflu Zatoki;
• leki zmniejszające obrzęk i przekrwienie nosa zawierające pseudoefydrynę lub fenylefrynę, np. Sudanem, Apselan, Anosin;
• krople do nosa zwężające naczynia krwionośne i łagodzące odczyn zapalny z ksylometazoliną, oksymetazoliną, np. Otrivin Katar i Zatoki, Sudafed XyloSpray, Xylometazolin Teva, Acatar Care, Nasivin Classic;
• leki przeciwalergiczne, zawierające w składzie np. cetryzynę czy loratydynę, takie jak: Allertec, Zyrtec, Claritine, Loratan;
• roztwory soli fizjologicznej do płukania nosa oraz środki do irygacji zatok, wspomagające oczyszczanie i odetkanie nosa.

W przypadku nasilenia objawów lub wystąpienia innych dolegliwości ze strony górnych dróg oddechowych, mimo stosowania preparatów bez recepty, warto skonsultować się z lekarzem w celu postawienia dokładniejszej diagnozy, ponieważ niezbędne może okazać się wprowadzenie antybiotykoterapii.

Antybiotyk na zatoki czy preparaty bez recepty? Jaka jest różnica, co wybrać?

Decyzję o stosowaniu antybiotyków czy preparatów bez recepty powinien podjąć lekarz po zbadaniu pacjenta i dokładnej diagnozie. Główna różnica między tymi farmaceutykami polega na rodzaju infekcji i charakterze dolegliwości z nią związanych.

Stosowanie antybiotyków w leczeniu zatok zaleca się jedynie na zapalenie bakteryjne, ponieważ ich zadaniem jest eliminacja bakterii z organizmu. Nie powinno się brać antybiotyków na własną rękę, wybór odpowiedniego preparatu leży w kompetencji lekarza.

Różnego rodzaju środki dostępne w aptekach bez recepty wykorzystywane są zazwyczaj w przypadku ostrego zapalenia zatok jako leczenie objawowe w celu łagodzenia symptomów, takich jak ból zatok i głowy, katar, zatkany nos w infekcjach o podłożu wirusowym lub alergicznym. Preparaty bez recepty obejmują leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, obkurczające naczynia, a także przeciwhistaminowe, gdy mamy do czynienia z alergią.

Jeśli podejrzewasz u siebie zapalenie zatok, ale nie wiesz, jakie ma ono podłoże i jakie leki powinieneś zastosować, skonsultuj się z lekarzem rodzinnym, który zaleci stosowanie antybiotyku, o ile będzie to konieczne lub doradzi, które preparaty bez recepty będą najlepsze w łagodzeniu objawów. Zarówno w przypadku antybiotyków, jak i leków dostępnych od ręki w aptece, zawsze należy przestrzegać zaleceń lekarskich lub informacji na ulotce, aby nie przekraczać dawek, co pozwala uniknąć ewentualnych skutków ubocznych.

FAQ - najczęściej zadawane pytania przez pacjentów