Poporodowe zapalenie tarczycy: przyczyny, objawy i leczenie

Objawy poporodowego zapalenia tarczycy

Zapalenie tarczycy po porodzie przebiega zazwyczaj w dwóch fazach, wyróżnić można stan niedoczynności i nadczynności tarczycy, które charakteryzują się zupełnie innym wachlarzem dolegliwości. Pierwszą fazę stanowi nadczynność tarczycy, w trakcie której występują objawy w postaci:

• tachykardii, czyli przyspieszonej czynności serca,
• uczucia zmęczenia,
• drażliwości i znacznego stopnia nerwowości,
• wzmożonej potliwości i nietolerancji ciepła,
• drżenia mięśniowego,
• wilgotności skóry,
• utraty masy ciała.

Należy jednak wskazać, że w fazie poporodowego zapalenia tarczycy w postaci nadczynności tarczycy objawy nie są nasilone. Dlatego też zarówno pacjentka, jak i lekarz mogą nie podejrzewać, że funkcjonowanie gruczołu jest zaburzone. Objawy o większym nasileniu pojawiają się natomiast w drugiej fazie choroby – niedoczynności tarczycy. W fazie niedoczynności poporodowego zapalenia tarczycy pojawiają się takie objawy, jak:

• suchość skóry,
• zaburzenia koncentracji,
• zaparcia, 
• uczucie zmęczenia i braku energii, 
• nietolerancja zimna, 
• wzrost masy ciała,
• problemy z pamięcią, 
• skłonność do obrzęków,
• łamliwość włosów,
• wypadanie włosów,
• zaburzenia miesiączkowania (miesiączka występuje nieregularnie lub wcale).

Należy wskazać, że u niektórych kobiet zapalenie tarczycy po porodzie może przebiegać jednofazowo. Oznacza to, że u kobiet pojawić się może faza samej nadczynności lub faza niedoczynności gruczołu tarczowego. Niekiedy jednak poporodowe zapalenie tarczycy może mieć przebieg czterostopniowy. W takim przypadku po fazie nadczynności pojawia się faza eutyrepozy, czyli czasowego wyrównania gospodarki hormonalnej, po niej następuje faza niedoczynności, po której kolejno dochodzi do fazy wyrównania hormonów w organizmie.

Diagnostyka poporodowego zapalenia tarczycy

Rozpoznanie zapalenia tarczycy po porodzie możliwe jest poprzez obserwację dolegliwości i objawów towarzyszących niedoczynności i nadczynności tarczycy, a także na podstawie wyników badań laboratoryjnych. Należy wskazać, że pierwszym wykonywanym badaniem jest ocena stężenia hormonu tyreotropowego we krwi, czyli TSH. Niemniej jednak poziom TSH może być niski w fazie nadczynności poporodowej zapalenia tarczycy lub wysoki w trakcie fazy niedoczynności. Co więcej, przy poporodowym zapaleniu tarczycy poziom TSH może być prawidłowy, co nie oznacza, że choroba nie występuje. Dlatego też u kobiet z podejrzeniem poporodowego zapalenia tarczycy wykonywane jest również badanie stężenia wolnych frakcji hormonów gruczołu tarczowego, czyli T3 i T4. Pomocne w diagnozie poporodowego zapalenia tarczycy może być również oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych.

Leczenie poporodowego zapalenia tarczycy

Wdrożenie leczenia w zapaleniu tarczycy po porodzie nie jest konieczne w każdym przypadku, szczególnie u kobiet, u których objawy nie są zbyt nasilone oraz u których badania laboratoryjne nie wykazały znacznych odchyleń. Niemniej jednak w przypadku, kiedy dolegliwości są nasilone, stosuje się przede wszystkim farmakoterapię. 

W fazie nadczynności tarczycy stosowne są leki zmniejszające przekształcanie w organizmie hormonu T4 do T3 – w tym celu stosuje się propranolol, który zaliczany jest do grupy beta-blokerów. Natomiast w fazie niedoczynności tarczycy stosowane są preparaty lewotyroksyny. Należy jednocześnie podkreślić, że najistotniejsza jest terapia pacjentek znajdujących się w stanie niedoczynności tarczycy. Czas leczenia jest zróżnicowany, zazwyczaj waha się w granicach 6-12 miesięcy. Całkowite zaprzestanie suplementacji hormonów tarczycowych możliwe jest dopiero po upewnieniu się, że gospodarka uległa ustabilizowaniu.

Należy wskazać, że zaburzenia czynności tarczycy po porodzie najczęściej stanowią stany przemijające i u większości pacjentek dochodzi do unormowania się funkcji gruczołu tarczowego. Niemniej jednak szczególną uwagę należy kierować w stosunku do pacjentek, u których pojawiła się faza nie do czynności tarczycy. Wynika to z tego, że może ona prowadzić do rozwoju przewlekłej niedoczynności tarczycy.

Poporodowe zapalenie tarczycy a karmienie piersią

Zaburzenia funkcjonowania tarczycy mogą mieć negatywny wpływ na dziecko zarówno w trakcie ciąży, jak i po porodzie. Należy wskazać, że kobiety z niedoczynnością lub nadczynnością tarczycy po porodzie mogą nie być w stanie karmić piersią. Okazuje się bowiem, że w trakcie rekrutacji hormony tarczycy wpływają na rozwój piersi oraz produkcję mleka. Niemniej jednak przyjmowanie leków w dawce mniejszej niż 10 mg, przyczynia się do tego, że hormony są w normie i nie ma przeszkód do karmienia piersią, jeżeli kobieta ma wystarczająco ilość pokarmu.

Choroby tarczycy u kobiet są powszechnym problemem, najczęściej występuje niedoczynność lub nadczynność tarczycy, ale stosunkowo często diagnozowane jest również podostre zapalenie tarczycy. Chociaż poszczególne schorzenia tarczycy różnią się objawami i przyczynami, to stosunkowo częsty m objawem występowania dolegliwości gruczołu są guzki na tarczycy.