Nabrzmiały brzuch i brak okresu – czy należy się niepokoić?

Nabrzmiały brzuch a brak okresu

Nabrzmiały brzuch w połączeniu z zanikiem miesiączki to objawy, które mogą wystąpić na skutek różnych czynników, od błahych po bardzo poważne. Najczęstsze przyczyny braku okresu to:

• ciąża;
• zaburzenia gospodarki hormonalnej;
• stres;
• zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja;
• choroby układu rozrodczego, takie jak endometrioza, torbiel jajnika, mięśniaki macicy;
• menopauza i przedwczesna utrata czynności jajników.

Spóźniające się miesiączka i nabrzmiały brzuch to faktycznie wczesne objawy ciąży, dlatego w pierwszej kolejności należy wykonać test ciążowy (tuż po dacie spodziewanej miesiączki), który opiera się na wykryciu hormonu beta HCG w moczu.

Jeśli test wyszedł negatywny i ryzyko ciąży jest bliskie zeru, a zanikowi okresu towarzyszą dodatkowo inne niepokojące objawy, takie jak ból podbrzusza i jajników, nudności i wymioty, podwyższona temperatura ciała czy trudności z oddawaniem moczu, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia przyczyny i rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Problemy zdrowotne związane z brakiem miesiączki i bólem brzucha

Brak okresu to stan, który może być wywołany zarówno różnymi problemami zdrowotnymi, jak i stanami fizjologicznymi. Poniżej przedstawiamy kilka częstych przyczyn zaburzeń miesiączkowania. 

Zaburzenia hormonalne

Wtórny brak okresu po wykluczeniu ciąży z pewnością może niepokoić. Taka sytuacja jest w bardzo wielu przypadkach skutkiem zaburzeń hormonalnych, wśród których wymienić należy przede wszystkim: 

• problemy z funkcjonowaniem osi podwzgórze-przysadka-jajnik;
• hiperprolaktynemie;
• zespół policystycznych jajników (PCOS).

Zaburzenia czynnościowe osi podwzgórze-przysadka-jajnik są odpowiedzialne nawet za 30% przypadków braku krwawienia miesiączkowego u dorosłych kobiet. Na nieprawidłową pracę tej osi wpływają różne czynniki, takie jak: długotrwały stres, problemy ze snem, niedostateczna podaż kalorii, zaburzenia odżywiania o podłożu psychicznym, nadmierny wysiłek fizyczny. 

Z kolei hiperprolaktynemia, czyli podwyższenie poziomu prolaktyny we krwi może być wynikiem stanów fizjologicznych, takich jak ciąża, nadmierny stres, wysiłek fizyczny, stosunek płciowy, a także patologicznych, do których zaliczamy: gruczolaki przysadki, stany po radioterapii lub urazach głowy, guzy uciskające przysadkę. Wzrost prolaktyny może wiązać się z rzadkim miesiączkowaniem lub jej zanikiem, zaburzeniami owulacji i niepłodnością, a dodatkowo spadkiem libido czy mlekotokiem.

Należy pamiętać, że brak okresu jest objawem, który wymaga konsultacji z lekarzem, wszystko po to, by przeprowadzić dalszą diagnostykę ewentualnych rozregulowań hormonalnych. Niemniej wykonanie testu ciążowego w pierwszej kolejności, z pewnością nie zaszkodzi.

Zespół policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to najczęstsze zaburzenie hormonalnych występujące u kobiet, które osiągnęły wiek rozrodczy. Jest to wieloczynnikowy problem, który znacząco wpływa na cykl miesiączkowy i charakteryzuje się rzadszymi okresami lub zanikiem miesiączek.

Oprócz zaburzeń miesiączkowania w PCOS dochodzi do nadmiernej produkcji androgenów, czyli męskich hormonów płciowych, a z nimi pojawiają się cechy androgenizacji (nadmierne owłosienie, trądzik). Diagnozę PCOS ustala się na podstawie objawów klinicznych, a także typowego obrazu w badaniu USG, w którym widoczne jest powiększenie oraz nadmierna ilość pęcherzyków w jajnikach.

Menopauza

Brak miesiączki to naturalny objaw menopauzy, która jest zakończeniem okresu reprodukcyjnego w życiu kobiety. Przekwitanie następuje zwykle między 45 a 55 rokiem życia i charakteryzuje się ustaniem czynności jajników, co prowadzi do spadku poziomu estrogenów i progesteronu. 

Zdarza się, że zanik miesiączki następuje u młodszych kobiet przed 40 rokiem życia. Taka sytuacja może wskazywać na przedwczesną menopauzę i być związana z czynnikami genetycznymi, chorobami autoimmunologicznymi, chemioterapią czy radioterapią. 

Problemy z tarczycą

Choroby tarczycy mogą wpływać na cykl menstruacyjny, prowadząc do zaburzeń miesiączkowania, a nawet do jej całkowitego zaniku. 

W przypadku niedoczynności tarczycy w organizmie produkowana jest niewystarczająca ilość hormonów tarczycy — tyroksyny (fT4) i trójjodotyroniny (fT3), co przekłada się często na nieregularne, lecz obfite okresy. Z kolei nadczynność tarczycy, charakteryzująca się nadmierną produkcją wspomnianych hormonów, może powodować skąpe i bolesne miesiączki.

Ból podbrzusza jako objaw

Ból podbrzusza niezwykle często wiąże się z brakiem miesiączki i w wielu przypadkach może wskazywać na różne problemy natury ginekologicznej.

Związek między brakiem miesiączki a bólem podbrzusza

Brak miesiączki i ból podbrzusza często współistnieją i mogą być związane z wieloma problemami zdrowotnymi. W przypadku kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS), zanik lub nieregularny okres często występuje obok bólu w dolnej części brzucha.

Podobne objawy mogą występować w przypadku endometriozy, gdzie tkanka endometrialna rozrasta się poza macicą, powodując silne bóle menstruacyjne i nieregularność cyklu. Inne możliwe przyczyny to mięśniaki macicy, które mogą wywoływać bóle podbrzusza i prowadzić do problemów z miesiączkowaniem. Ból podbrzusza może również wynikać z zakażeń lub stanów zapalnych w obrębie narządów rodnych. W rzadkich przypadkach, dolegliwości bólowe w tym obszarze mogą również wskazywać na nowotwory układu rozrodczego, takie jak rak jajnika czy macicy.

W każdej sytuacji, gdy brak miesiączki i ból brzucha są uporczywe lub towarzyszą im inne niepokojące objawy, warto jak najszybciej zasięgnąć porady lekarskiej.

Kiedy ból w podbrzuszu może wskazywać na ciążę?

Ból podbrzusza może wskazywać na ciążę, gdy towarzyszy mu zanik okresu, a dodatkowo pojawiają się inne objawy, takie jak tkliwość piersi, nudności czy bóle w krzyżu. Bolesność w dole brzucha jest z reguły wynikiem naturalnych zmian, które zachodzą w organizmie kobiety podczas ciąży. 

Jednakże należy być świadomą, że jeśli ból jest ostry, jednostronny lub towarzyszy mu krwawienie, może sugerować poważniejsze powikłania, takie jak ciąża pozamaciczna, która wymaga pilnej interwencji medycznej. Każdy silny, nietypowy ból w ciąży wymaga konsultacji z lekarzem, aby upewnić się, że zarówno przyszła mama, jak i dziecko są bezpieczni. 

Inne przyczyny braku miesiączki

Aby mówić o innych przyczynach braku miesiączki, należy wykluczyć w pierwszej kolejności możliwą ciążę. Jeśli wynik testu jest negatywny, a okres nie wraca i towarzyszą mu objawy budzące niepokój, należy zgłosić się na wizytę do swojego lekarza, gdyż zaburzenia miesiączkowania mogą być spowodowane różnymi chorobami, o których przeczytasz niżej.

Nowotwór jajnika

W niektórych przypadkach brak miesiączki może być objawem raka jajnika, jednak nie jest to jeden z najczęstszych symptomów tej choroby. Nowotwór jajnika może powodować zmiany w cyklu miesiączkowym, takie jak obfitsze lub nieregularne krwawienia, ale najbardziej charakterystycznymi dolegliwościami, które mogą odczuwać kobiety na początku choroby, są wzdęcia, bolesność w podbrzuszu i ból jajników, częstsze oddawania moczu oraz trudności z jedzeniem.

Jeśli zauważyłaś którekolwiek z tych dolegliwości i martwisz się o swoje zdrowie, wskazana jest szybka wizyta u lekarza ginekologa i diagnostyka w kierunku zaburzeń pracy układu rozrodczego i ewentualnych chorób.

Zrosty w macicy

Zrosty wewnątrzmaciczne określane jako zespół Ashermana to zespół objawów, charakteryzujący się częściowym lub całkowitym zarośnięciem jamy macicy w wyniku uszkodzenia warstw błony śluzowej tego narządu. 

Jednym z głównych symptomów tej choroby jest wtórny brak miesiączki lub skrócenie jej trwania i zmniejszenie obfitości okresów. Wiele kobiet z tym zespołem skarży się również na bolesne miesiączkowanie. 

Antykoncepcja i jej wpływ na cykle menstruacyjne

Tabletki antykoncepcyjne to jedna z najpopularniejszych i najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. Ich wpływ na cykl menstruacyjny jest ogromny, gdyż blokują owulację i uniemożliwiają tym samym zapłodnienie komórki jajowej, gdyż nie jest ona uwalniania.

Wynikiem przyjmowania antykoncepcji jest brak typowej miesiączki, jednak warto pamiętać o tzw. krwawieniu z odstawienia, które jedynie przypomina okres, ale nim nie jest. Występuje podczas każdej przerwy między kolejnymi opakowaniami tabletek i trwa około 3-4 dni, podczas których kobieta może plamić.

Kiedy udać się do lekarza?

Jeśli brak miesiączki i nabrzmiały brzuch utrzymują się przez ponad dwa tygodnie, warto skontaktować się ze specjalistą, zwłaszcza gdy podobne objawy nigdy wcześniej nie występowały. Jeśli podejrzewasz ciążę, wykonaj domowy test ciążowy z moczu – pozytywny wynik wymaga wizyty u ginekologa, aby potwierdzić ciążę i ocenić jej przebieg. Test negatywny nie wyklucza w 100 procentach, że jesteś w ciąży, dlatego warto wykonać również badanie beta HCG z krwi, gdyż daje bardziej wiarygodny wynik. 

Objawy, które oprócz ciąży wymagają kontaktu z lekarzem, to m.in.:

• silny ból brzucha lub miednicy;
• gorączka;
• nietypowe krwawienie z dróg rodnych;
• uczucie ucisku na pęcherz lub trudności z oddawaniem moczu,
• nudności i wymioty,
• nagła i niezamierzona utrata masy ciała.

Jakie badania mogą być potrzebne?

W celach diagnostycznych lekarz może zalecić wykonanie różnych badań laboratoryjnych i obrazowych. Należą do nich:

• oznaczenie poziomu beta HCG z krwi lub z moczu w celu potwierdzenia, lub wykluczenia ciąży;
• USG brzucha;
• USG transwaginalne;
• badania hormonalne – oznaczenie stężenia prolaktyny, FSH, LH, androgenów, a także TSH, fT3 i fT4 (w celu stwierdzenia czy mamy do czynienia z zaburzeniami pracy tarczycy);
• testy na obecność markerów nowotworowych w przypadku podejrzenia raka przydatków;
• laparoskopia diagnostyczna.