Kaszel palacza – przyczyny, objawy, leczenie

Jakie są przyczyny kaszlu palacza?

Kaszel palacza jest jednym z najbardziej charakterystycznych skutków ubocznych palenia tytoniu. W dymie tytoniowym znajdują się substancje smoliste oraz inne szkodliwe związki chemiczne, które osiadając na błonie śluzowej dróg oddechowych, wywołują odruch obronny, czyli kaszel.

Palacz wraz z dymem tytoniowym wchłania się 7000 związków, z których ponad 70 wykazuje działanie rakotwórcze. Te toksyczne substancje, to m.in. związki benzenu, aceton, formaldehyd, metale ciężkie, cyjanowodór, związki niklu czy tlenek węgla.

Nic dziwnego, że do konsekwencji toksycznego działania dymu drażniącego niezwykle delikatny nabłonek dróg oddechowych zalicza się właśnie jego uszkodzenie i późniejszą przebudowę. W odpowiedzi dochodzi do zwiększonej produkcji wydzieliny. Jej odkrztuszanie może być niezwykle uciążliwe i zakłócać codzienne funkcjonowanie.

Przewlekły kaszel to już nie tylko dolegliwość, ale także symptom, że nasz układ oddechowy uległ znacznemu uszkodzeniu na skutek toksycznego działania dymu tytoniowego.

U kogo występuje kaszel palacza?

Uporczywy kaszel związany z paleniem tytoniu dotyczy oczywiście osób palących papierosy. Warto jednak wiedzieć, że kaszel palacza występuje także u tzw. biernych palaczy, czyli osób, które, choć same nie palą, są narażone na działanie dymu papierosowego. Zwykle kaszel palacza pojawia się w ciągu kilku miesięcy lub lat od rozpoczęcia palenia. Osoby, które rzuciły palenie, również mogą zmagać się z kaszlem palacza. Jest to spowodowane tym, że proces oczyszczania organizmu i regeneracji układu oddechowego jest długotrwały.

Kaszel palacza – objawy

Kaszel palacza najczęściej przyjmuje formę przewlekłego, uporczywego kaszlu, który towarzyszy osobie palącej przez większość dnia. W godzinach porannych często występuje mokry kaszel z dużą ilością odkrztuszanej wydzieliny, aczkolwiek początkowo może to być także kaszel suchy.

W wyniku oddziaływania dymu papierosowego, pełnego szkodliwych substancji, drogi oddechowe są mocno podrażnione, co sprawia, że kaszel palacza jest wyjątkowo męczący i obniża komfort życia. Niemniej próżno szukać charakterystycznych cech kaszlu palacza, dlatego osoby palące dotknięte tą przypadłością, nie mogą mieć pewności, czy dolegliwość nie jest objawem chorób płuc takich jak np.:

• rozedma płuc,

• astma oskrzelowa, lub

• rak płuca.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc a kaszel palacza

Palenie papierosów jest jedną z głównych przyczyn przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), która jest nieuleczalnym schorzeniem układu oddechowego. POChP rozwija się najczęściej jako skutek wieloletniego palenia tytoniu. Długotrwałe wdychanie toksycznych substancji zawartych w dymie tytoniowym wywołuje przewlekłe zapalenie oskrzeli oraz nieodwracalne zmiany w płucach, takie jak zniszczenie miąższu i rozedma płuc.

Kaszel typowy dla POChP może występować okresowo lub codziennie, często przez cały dzień, zwykle nie tylko w nocy i wiąże się z przewlekłym odkrztuszaniem plwociny (najintensywniejszym po przebudzeniu), a także dusznością, zwykle codzienną i bólem w klatce piersiowej i w okolicy pleców.

Zaprzestanie palenia papierosów to jedyny sposób na to, by zahamować postęp choroby. Układ oddechowy, podczas zaostrzeń choroby można odciążać, podając pacjentowi np.:

• beta-2-mimetyki długo działające (np. Atimos, Oxis, Foradil);

• beta-2-mimetyki krótko działające (np. Ventolin, Berotec N, Aspulmo)

• preparaty złożone, zawierające lek przeciwcholinergiczny i betamimetyk krótko działający (np. Berodual N, Airflusal);

• leki cholinergiczne (np. Atrodil, Spiriva, Atrovent N).

Kaszel palacza – leczenie

Metodą walki z kaszlem palacza jest po prostu rzucenie palenia, ponieważ tylko rzucenie palenia pozwala na częściową regenerację nabłonka dróg oddechowych i zmniejszenie objawów kaszlu.

Im wcześniej osoba zdecyduje się na rzucenie nałogu, tym większe szanse na poprawę kondycji układu oddechowego.

Pomoc w leczeniu uzależnienia można otrzymać podczas wizyty u lekarza rodzinnego lub zapoznając się z szeroko dostępnymi materiałami edukacyjnymi. Pomocne w łagodzeniu nieprzyjemnych objawów związanych z rzucaniem palenia mogą być metody farmakologiczne. W aptece bez recepty dostępne są leki zawierające cytyzynę (Desmoxan, Recigar). Lekarz może przepisać pacjentowi preparat dostępny wyłącznie na receptę, z warenikliną lub bupropionem (Bupropion Neuraxpharm, Mysimba, Welbox).

W przypadku mokrego kaszlu można zastosować leki mukolityczne, czyli rozrzedzające wydzielinę, co ułatwia jej odkrztuszanie. Przykładem substancji pomocnych w łagodzeniu objawów kaszlu są preparaty na bazie porostu islandzkiego, skrzypu polnego, lub zawierające korzeń prawoślazu, które działają łagodząco na podrażnione drogi oddechowe.

Domowe sposoby na kaszel palacza obejmują np. nebulizację z roztworem soli fizjologicznej lub olejkami eterycznymi, nawadnianie organizmu – wypijanie przynajmniej 2 l wody dziennie, czy nawilżanie śluzówki gardła za pomocą naturalnego miodu.

Przewlekły kaszel – kiedy zgłosić się do lekarza?

Kaszel palacza, który nasila się z czasem, staje się bolesny lub towarzyszy mu krwioplucie, bóle w klatce piersiowej, utrata masy ciała czy osłabienie, powinien być niezwłocznie zdiagnozowany przez lekarza.

Palenie tytoniu to nie tylko główna przyczyna raka płuc. Szkodliwe substancje nie pozostają tylko w drogach oddechowych, lecz rozprzestrzeniają się po całym organizmie. Zgodnie z raportem krajowego rejestru nowotworów nałóg ten jest przyczyną ponad 80 proc. zachorowań na raka krtani i płuca, co drugi nowotwór gardła, co trzeci jamy ustnej i przełyku, co czwarty nowotwór wątroby, co piąty rak żołądka, co drugi przypadek raka dolnych dróg moczowych i jedno na dziesięć zachorowań na raka nosa i zatok.

Dlatego niezależnie czy borykasz się z kaszlem palacza, czy nie, jeśli palisz, zrób wszystko by jak najszybciej zerwać z uzależnieniem!