Interpretacja wyników krwi online

Regularne badania diagnostyczne są niezwykle ważne, ponieważ umożliwiają monitorowanie stanu zdrowia np. w przebiegu chorób krwi, a także szybkie skierowanie do lekarzy specjalistów w celu dalszej diagnostyki w przypadku wykrytych nieprawidłowości. Częste wykonywanie badań pozwala na identyfikację odchyleń od normy w początkowym okresie choroby, a nawet zanim pojawią się objawy, co jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania powikłaniom wielu schorzeń.

Interpretacją wyników badań laboratoryjnych często w pierwszej kolejności zajmują się lekarze rodzinni, którzy kierują na niezbędne badania na podstawie zgłaszanych przez pacjentów objawów. Lekarz analizuje odchylenia parametrów i próbuje ustalić, co jest przyczyną nieprawidłowości. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, pomaga pacjentowi w wyborze lekarza właściwej specjalności, co pozwala na skrócenie procesu diagnostycznego i zwiększa szanse powodzenia terapii.

Ważne jest, aby pamiętać, że interpretacja wyników badań zależy od wielu czynników, takich jak płeć, wiek badanej osoby czy historia chorób, ale warto też mieć na uwadze, że normy wielu parametrów mogą nieznacznie różnić się w zależności od laboratorium. Do pełnej interpretacji wyników badań laboratoryjnych niezbędna jest wizyta u lekarza. Coraz więcej osób korzysta w tym celu z konsultacji lekarskiej online, dzięki czemu bez wychodzenia z domu można zasięgnąć specjalistycznej porady.

Badania krwi - czym jest morfologia krwi, jakie są wskazania?

Rolę morfologii krwi obwodowej uznaje się za kluczową w jakościowej i ilościowej ocenie składników krwi. Jest to podstawowe badanie diagnostyczne, dzięki któremu można uzyskać istotne informacje o tym, jak wygląda stan zdrowia pacjenta oraz wykryć wiele mniej lub bardziej poważnych chorób. W większości przypadków nieprawidłowości wykrywane w badaniu morfologicznym dotyczą infekcji, stanów zapalnych, chorób krwi (takich jak np. nowotwory krwi, anemie, skazy krwotoczne) czy zaburzeń odporności.

Na badanie morfologii krwi obwodowej kierowani są pacjenci, którzy zauważyli u siebie objawy, mogące wskazywać na rozwój procesu chorobowego. Są to między innymi:

• osłabienie, szybka męczliwość;
• senność;
• blada skóra;
• pogorszenie koncentracji;
• utrata wagi;
• niewyjaśnione gorączki i stany podgorączkowe;
• szybkie siniaczenie;
• często nawracające infekcje;
• bóle kostne, bóle mięśni i stawów.

Warto pamiętać, że nie tylko powyższe dolegliwości powinny skłonić nas do zbadania krwi. Profilaktyczna morfologia powinna być wykonywana raz w roku, ponieważ niespecyficzne objawy chorób krwi łatwo jest przeoczyć, a wczesna diagnostyka jest kluczowa dla powodzenia leczenia wielu schorzeń.

Jakie parametry są oceniane i jak interpretować wyniki morfologii krwi?

W morfologii krwi obwodowej ocenie podlegają komórki krwi, do których zalicza się krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty) oraz płytki krwi (trombocyty). Wyniki badań krwi mogą być zaburzone z różnych przyczyn, a ich dokładna interpretacja ułatwia proces diagnostyczny w razie wystąpienia choroby.

Erytrocyty - krwinki czerwone

Erytrocyty odpowiadają za transport tlenu do wszystkich tkanek w ludzkim organizmie. W badaniu morfologii krwi obwodowej do oceny erytrocytów wykorzystuje się parametry czerwonokrwinkowe, do których zaliczamy:

1) Liczbę erytrocytów - RBC

Norma u kobiet: 3,5–5,2x106/µl

Norma u mężczyzn: 4,2–5,4x106/µl

Przyczyny zwiększonej liczby krwinek czerwonych:

• główną przyczyną jest odwodnienie organizmu, ponieważ w takiej sytuacji krew jest bardziej zagęszczona i erytrocyty stanowią większy procent jej objętości;
• stany przewlekłego niedotlenienia organizmu, spowodowane np. paleniem papierosów, przebywaniem na dużych wysokościach górskich, obturacyjnych bezdechem sennym, chorobami płuc;
• czerwienica prawdziwa, w której przebiegu niekontrolowanie zwiększa się produkcja erytrocytów;
• nowotwory wydzielające erytropoetynę, która jest hormonem stymulującym proces namnażania erytrocytów.

Zmniejszona liczba krwinek czerwonych nazywana jest niedokrwistością, a inaczej anemią. Istnieje wiele rodzajów anemii, których objawy są dość podobne, natomiast powstają z różnych przyczyn. Wyróżniamy:

• niedokrwistość niedoborową - spodowodowaną niedoborami żelaza, wit. B12 lub kwasu foliowego;
• niedokrwistość w przebiegu chorób przewlekłych, w których układ odpornościowy jest pobudzony, co w konsekwencji przełoży się na spadek produkcji erytrocytów;
• niedokrwistość pokrwotoczną, która pojawia się po nagłej lub przewlekłej utracie krwi;
• niedokrwistość hemolityczną, która spowodowana jest przedwczesnym rozpadem krwinek czerwonych i może być wynikiem wrodzonych nieprawidłowości w budowie erytrocyyów lub występować w przebiegu uszkodzenia szpiku kostnego.

2) Hematokryt - HCT

Norma u kobiet: 37-47%

Norma u mężczyzn; 40-54%

Hematokryt to parametr, mówiący o tym, jaką objętość całej krwi stanowią tylko krwinki czerwone. Przyczyny zwiększonej lub zmiejszonej wartości tego parametru są w większości takie same jak przyczyny zaburzeń w liczbie krwinek czerwonych.

3) Hemoglobina - Hb

Norma u kobiet: 12-16 g/l

Norma u mężczyzn: 14-18 g/l

Hemoglobina to białko, które jest składnikiem krwinki czerwonej, a jego funkcja polega na przenoszeniu cząsteczki tlenu z płuc do tkanek organizmu. Wyniki badań hemoglobiny uznaje się za najbardziej skuteczne we wczesnej diagnostyce niedokrwistości.

4) Średnia zawartość hemoglobiny (MCH) oraz średnie stężenie hemoglobiny w krwince (MCHC)

Norma MCH: 27-31 pg

Norma MCHC: 32-36 g/dl

Oba wskaźniki pozwalają ocenić, ile hemoglobiny znajduje się w pojedynczej krwince czerwonej. Do zmniejszenia wartości MCH i MCHC może dojść przy niedoborze żelaza, które jest niezbędne do produkcji hemoglobiny, a także przy talasemii, która jest chorobą genetyczną, skutkującą zmniejszoną syntezą hemoglobiny. Zwiększenie tych wskaźników jest bardzo rzadkie, ale może do tego dojść np. w przebiegu sferocytozy wrodzonej, podczas której erytrocyt przybiera inny niż normalnie kształt, a zwiększenie MCH i MCHC podyktowane jest częściowym odwodnieniem krwinki.

5) Średnia objętość krwinki - MCV

Norma: 82-92 fl

Główną przyczyną spadku wartości MCV, czyli zmniejszenia rozmiaru erytrocytów, jest niedobór żelaza, który powoduje rozwój niedokrwistości mikrocytarnej. Zmniejszona wartość MCV może również występować w przypadku talasemii oraz przy zaburzeniach gospodarki wodnej organizmu.

Jeśli chodzi o zwiększenie wartości MCV, najczęstszą przyczyną jest niedokrwistość z powodu niedoboru witaminy B12 i kwasu foliowego, czyli niedokrwistość makrocytarnaą. Do niedoborów może dochodzić w przebiegu chorób żołądka oraz chorób jelita cienkiego. Wartość MCV wzrasta również przy niedoczynności tarczycy oraz przy rzadko występujących zespołach mielodysplastycznych, które są groźnymi chorobami dotykającymi szpiku kostnego. Warto zauważyć, że poziom MCV może być podwyższony u kobiet w ciąży i noworodków, ale nie musi świadczyć to o istnieniu chorób hematologicznych lub innych zaburzeń.

6) Retikulocyty - RET

Norma: 0,5-1,5% liczby erytrocytów lub 20-100 tys./μl

Retikulocyty stanowią niedojrzałą formę erytrocytów. Badanie tego parametru ma na celu określenie zdolności szpiku kostnego do produkcji krwinek czerwonych oraz intensywności tego procesu. Stąd też odsetek retikulocytów jest zwiększony m.in. po znacznej utracie krwi lub w przypadku leczenia niedokrwistości z niedoborów. Natomiast spadek liczby retikulocytów świadczy o tym, że zdolności szpiku są osłabione, co może wskazywać na jego uszkodzenie spowodowane przez toczące się tam procesy chorobowe, w tym nowotwory krwi. Liczba retikulocytów może być zmniejszona także w wyniku niedoboru erytropoetyny.

Leukocyty - krwinki białe (WBC)

Norma: 4000-10000/μl

Krwinki białe to komórki krwi, które są składową układu odpornościowego w organizmie człowieka. Ich głównym zadaniem jest ochrona przed zakażeniem bakteriami, wirusami i grzybami. Głównym parametrem w układzie białokrwinkowym jest WBC, czyli całkowita liczba leukocytów. W morfologii krwi obwodowej podaje się również wartości poszczególnych rodzajów krwinek białych, co nazywane jest rozmazem krwi. Wyróżniamy 5 rodzajów leukocytów: neutrofile, bazofile, eozynofile, monocyty i limfocyty.

Norma neutrofili: 1,8-7 × 10^9/l

Norma eozynofili: <0,5 × 10^9/l

Norma bazofili: <0,3 × 10^9/l

Norma limfocytów: 1,5-4 × 10^9/l

Norma monocytów: 0,1-1 × 10^9/l

Przyczyny zwiększenia ogólnej liczby leukocytów (leukocytozy):

• zakażenie organizmu;
• znaczna leukocytoza może być spowodowana chorobami nowotworowymi, np. białaczkami;
• ostre krwotoki;
• oparzenia;
• stosowanie niektórych leków (glikokortykosteroidy, sole litu)
• niewielki wzrost może wystąpić w wyniku zjedzenia posiłku lub wysiłku fizycznego przed wykonaniem badania krwi.

Przyczyny zmniejszenia ogólnej liczby leukocytów (leukopenii):

• początkowy etap infekcji, gdy w organizmie toczy się stan zapalny;
• zakażenia wirusowe, np. grypa, ospa, przeziębienie;
• niedobór witaminy B12 lub kwasu foliowego;
• polekowe uszkodzenia szpiku kostnego;
• uszkodzenia szpiku po radioterapii;
• zespoły mielodysplastyczne;
• białaczki.

Trombocyty - płytki krwi (PLT)

Norma: 150000-400000/µl

Płytki krwi są w głównej mierze odpowiedzialne za prawidłowy proces krzepnięcia krwi. Uczestniczą oprócz tego w licznych reakcjach immunologicznych, ponieważ wydzielają czynniki prozapalne.

Trombocytopenia lub małopłytkowość, czyli obniżenie ilości płytek występuje m.in. na skutek:

• zmniejszonego wytwarzania płytek spowodowanego aplazją szpiku, nacieczeniem szpiku w białaczkach, stosowaniem leków hamujących czynność szpiku, a także przy zakażeniach wirusowych;
• zwiększonego niszczenia płytek w wyniku tocznia trzewnego, chłoniaków, zakażeń, po przetoczeniach oraz po stosowaniu niektórych leków;
• krwotoków.

Nadpłytkowość, inaczej zwana trombocytozą, czyli wzrost ilości płytek krwi występuje w przypadku:

• stanów zapalnych o różnym nasileniu;
• usunięcia śledziony;
• niedoboru żelaza;
• chorób, takich jak czerwienica prawdziwa, przewlekła białaczka szpikowa, nadpłytkowość samoistna.

Odchylenia od normy w parametrach badań nie zawsze stanowią zagrożenia. Jednak warto pamiętać, że wiele chorób nie daje jasnych sygnałów i wykazuje nieoczywiste objawy. Dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie morfologii, ponieważ znaczna część nowotworów krwi może być wstępnie zdiagnozowana na podstawie wyników badań.

Jeśli potrzebujesz pomocy w interpretacji wyników badań laboratoryjnych i chcesz poradzić się lekarza, umów już dziś konsultację online. Gwarantujemy fachową poradę i odpowiedzi na wszelkie zadawane pytania.

Źródła:

• A. Szczeklik, P. Gałecki, Interna Szczeklika 2020, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2020