Trądzik młodzieńczy – co to jest i jak go leczyć?

Co to jest trądzik młodzieńczy?

Trądzik pospolity ma zróżnicowany przebieg, etiologię oraz objawy. Jedną z postaci trądziku pospolitego jest trądzik młodzieńczy, który pojawia się w okresie dojrzewania. Zmiany trądzikowe występują zazwyczaj na twarzy, ramionach i plecach, aczkolwiek w bardziej zaawansowanych stadiach mogą przenosić się na inne części ciała. Ze względu na charakter wykwitów, trądzik młodzieńczy możemy podzielić na:

• trądzik zaskórnikowy – ma postać niewielkich wągrów otwartych lub zamkniętych. Zaskórniki otwarte można rozpoznać po charakterystycznych, czarnych punkcikach czopujących zmianę, z kolei zamknięte umiejscowione są pod skórą, tworząc na niej wyczuwalne wypukłości,
• trądzik krostkowy – to najczęściej zaczerwienione guzki, które mogą zamienić się w duże, wypełnione ropą zmiany z towarzyszącym im stanem zapalnym,
• trądzik grudkowy lub grudkowo-krostkowy – jedne z trudniejszych do wyleczenia zmian, tworzących twarde, zbite i bolesne gule, nierzadko wypełnione mieszaniną łoju i ropy.

Trądzik młodzieńczy – przyczyny

Za wystąpienie zmian trądzikowych odpowiada szereg czynników, jednak w przypadku nastolatków powstawanie problemów dermatologicznych wywołane jest zazwyczaj szalejącymi w okresie dojrzewania hormonami. Kluczowe znaczenie ma wzrost poziomu androgenów odpowiadających między innymi za funkcjonowanie gruczołów łojowych. Co ważne, zaburzenia hormonalne nie są przypadłością wyłącznie nastolatków. Również w wieku dorosłym mogą wprowadzić w organizmie sporo zamieszania. Przykładem jest trądzik hormonalny, który pojawia się ok. 30. roku życia, a nawet później.

Jakie inne czynniki powodują powstawanie oraz nasilenie trądziku młodzieńczego?

• sytuacje stresogenne,
• kosmetyki ze składnikami powodującymi zapychanie porów skóry, np. parafiną,
• niedostateczna higiena i niedokładne oczyszczanie skóry,
• częste opalanie, również w solarium,
• nietolerancja pokarmowa,
• podrażnienie mechaniczne.

Trądzik młodzieńczy – jak leczyć?

Trądziku młodzieńczego nie można ignorować. Nie tylko dlatego, że może być objawem poważnych zaburzeń ustrojowych. Oprócz tego ma ogromny wpływ na samopoczucie nastolatków, może również skutkować problemami z samoakceptacją, a nawet być źródłem depresji. Ponadto nieleczony lub źle leczony trądzik nierzadko skutkuje mało estetycznymi zmianami, takimi jak przebarwienia czy blizny po trądziku.

Do podjęcia terapii przeciwtrądzikowej niezbędne jest trafne zdiagnozowanie przyczyny pojawienia się problemu. W tym celu niezbędna jest specjalistyczna konsultacja dermatologiczna. Lekarz oceni rodzaj zmian oraz zaleci skuteczne metody ich redukcji. W przypadku zmian ropnych, stanów zapalnych i bardzo rozległego trądziku wskazaniem mogą być leki na trądzik w formie doustnej lub jako maści do stosowania miejscowego. Środki farmakologiczne na trądzik zawierają antybiotyk, między innymi tetracyklinę, doksycyklinę, azytromycynę lub erytromycynę. Leczenie trądziku młodzieńczego odbywa się również za pomocą retinoidów, czyli pochodnych witaminy A. W przypadku dziewcząt może być wprowadzona doustna terapia antykoncepcyjna. Wszystkie leki mają za zadanie ustabilizować pracę gruczołów łojowych, przyspieszyć regenerację, zlikwidować stan zapalny, zadziałać przeciwzaskórnikowo i antybakteryjnie.

Farmakologiczna terapia przeciwtrądzikowa powinna być prowadzona pod kontrolą lekarza. Jeśli po kilku tygodniach stan skóry nie ulega poprawie, niezbędna może być zmiana ścieżki leczenia.

Jakie badania na trądzik młodzieńczy?

Jeśli określenie przyczyn trądziku jest utrudnione lub obraz kliniczny nie jest jednoznaczny, lekarz może zlecić dodatkowe badania laboratoryjne i endokrynologiczne. Mogą to być np. badania w kierunku alergii pokarmowej, badanie glukozy i insuliny, wymaz ze zmiany trądzikowej z posiewem. Lekarze często kierują również na badanie poziomu hormonów we krwi, między innymi badanie:

• testosteronu,
• progesteronu,
• hormonów tarczycy,
• prolaktyny,
• estradiolu,
• DHEA,
• TSH,
• hormonu przysadki mózgowej.

Domowe sposoby na trądzik młodzieńczy

Leczenie środkami farmakologicznymi należy uzupełnić troskliwą i systematyczną pielęgnacją w domu. Na nic zdadzą się leki, jeśli zawodzą podstawowe zasady higieny. W zmianach trądzikowych kluczowe znaczenie ma codzienna rutyna pielęgnacyjna oraz dodatkowe zabiegi, które przełożą się na kondycję skóry oraz poprawę jej stanu.

Wśród polecanych domowych sposobów na trądzik młodzieńczy znajdują się:

• ziołowe napary, głównie ze skrzypu, rumianku, mniszka lekarskiego oraz szałwii. Można z nich przyrządzić aromatyczny, zdrowy napar i pić w formie herbatki lub wykorzystać jako kompres bezpośrednio na problematyczne obszary,
• kąpiele parowe z wykorzystaniem olejków eterycznych, np. olejku z drzewa herbacianego o działaniu antybakteryjnym,
• maseczki ze składników naturalnych na bazie miodu, cytryny, rumianku, ogórka. Można również wykonać z nich tonik, mieszając wybrany składnik z przegotowana wodą lub woda mineralną,
• maseczka-peeling z płatków owsianych, wody, mleka i miodu. Połącz składniki do uzyskania gęstej pasty i połóż na skórę. Pozostaw na kilkanaście minut, a podczas zmywania wykonaj delikatny masaż, który pomoże usunąć martwy naskórek.

Profilaktyka trądziku młodzieńczego

Profilaktyka trądziku młodzieńczego pomaga szybciej usunąć nieestetyczne zmiany skórne, ale też zapobiegać powstawaniu nowych. Tu jednak kluczowe znaczenie mają codzienne nawyki, a więc podstawowa pielęgnacja, zachowanie właściwej higieny oraz racjonalna dieta. Poznaj kilka podstawowych zasad, które wpłyną na stan skóry:

• Nie wyciskaj zmian skórnych, nie rozdrapuj ich, unikaj pocierania dłonią. Takie zachowania grożą rozniesieniem stanu zapalnego na obszary nieobjęte dermatozą.
• Zrezygnuj z opalania, a skórę chroń kremami z wysokim filtrem przeciwsłonecznym.
• Dwa razy dziennie dokładnie oczyszczaj skórę. Używaj w tym celu dermokosmetyków przeznaczonych do skóry trądzikowej o właściwie skomponowanej formule.
• Nie zapominaj o tonizowaniu skóry, które przywróci jej prawidłową wartość pH.
• Nawilżaj skórę! Przesuszony naskórek produkuje większe ilości sebum, które stanowi ważny czynnik nasilający zmiany trądzikowe.
• Wyeliminuj z diety tłuszcze zwierzęce, cukier, sól. Zrezygnuj z niezdrowych przekąsek i potraw o wysokim indeksie glikemicznym.
• Urozmaicaj jadłospis o produkty roślinne, zdrowe tłuszcze, ryby morskie, nasiona i orzechy.
• Zrezygnuj z używek.
• Nawadniaj organizm. Wypijaj co najmniej 1,5 litra płynów dziennie.
• Wysypiaj się, odpoczywaj, w miarę możliwości unikaj sytuacji stresogennych.