Tabletki antykoncepcyjne a ciąża
Tabletki antykoncepcyjne są najpopularniejszą metodą zapobiegania ciąży. Na popularność tego sposobu zapobiegania ciąży wpływ ma przede wszystkim wysoka skuteczność. Niemniej jednak, nawet pigułki antykoncepcyjne nie zapewniają stuprocentowego zabezpieczenia przed zapłodnieniem. Pojawiają się zatem pytania, czy możliwa jest ciąża przy antykoncepcji hormonalnej? Jakie są objawy ciąży w trakcie przyjmowania tabletek antykoncepcyjnych? Jakie są skutki brania tabletek antykoncepcyjnych podczas ciąży? Jakie są objawy ciąży przy antykoncepcji? Czy tabletki antykoncepcyjne szkodzą ciąży? Kiedy możliwa jest ciąża po odstawieniu hormonalnej antykoncepcji doustnej?
Czy biorąc tabletki antykoncepcyjne można być w ciąży?
Tabletki antykoncepcyjne są metodą hormonalną zapobiegania ciąży, która charakteryzuje się wysoką skutecznością. Niemniej jednak należy jednoznacznie wskazać, że żaden środek antykoncepcyjny nie zapewnia stuprocentowej gwarancji, że nie dojdzie do zapłodnienia. Pewność taką gwarantuje wyłącznie abstynencja seksualna. Okazuje się bowiem, że zarówno jednoskładnikowe, jak i dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, pomimo iż są jedną z najskuteczniejszych metod antykoncepcji – skuteczność ich wynosi 99%, nie zagwarantują, że do zapłodnienia nie dojdzie. W tym znaczeniu ryzyko zajścia w ciążę przy antykoncepcji hormonalnej zwiększa się w przypadku, gdy przyjmowaniu pigułek antykoncepcyjnych popełniane są błędy bądź dochodzi do zaniedbań w ich stosowaniu. Na zmniejszenie skuteczności tabletek antykoncepcyjnych wpływa:
- pominięcie pigułki,
- przyjmowanie tabletek o różnych porach,
- wydłużenie przerwy między kolejnymi blistrami pigułek.
Co więcej, działanie tabletek antykoncepcyjnych może zostać zaburzone w wyniku wymiotów bądź biegunki. W przypadku, kiedy dolegliwości te pojawią się w niedługim czasie po przyjęciu pigułki – przed upływem około 3-4 godzin, wówczas substancje czynne zawarte w tabletce nie zdążą się wchłonąć. W takiej sytuacji rezultat jest porównywalny do tego, kiedy dojdzie do pominięcia tabletki.
Tabletki antykoncepcyjne dzieli się na jednoskładnikowe, zawierające progesteron oraz dwuskładnikowe, zawierające estrogen i progesteron. Przyjmowanie tabletek jednoskładnikowych wymaga od kobiety bardzo dużej dyscypliny oraz regularności. Okazuje się bowiem, że nawet kilka godzin odstępstwa pomiędzy przyjętymi pigułkami może skutkować tym, że ochrona antykoncepcyjna będzie na znacznie niższym poziomie, a ryzyko zajścia w ciążę znacznie wzrasta. Dodatkowo przed rozpoczęciem antykoncepcyjnej terapii hormonalnej warto sprawdzić, co osłabia działanie tabletek antykoncepcyjnych. Okazuje się bowiem, że wpływ na skuteczność antykoncepcji hormonalnej mają leki wspomagające odchudzające, silne antybiotyki, leki antydepresyjne, leki psychotropowe, leki moczopędne, leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, a także silne leki nasenne i uspokajające. Co więcej, istnieje zależność między tabletkami antykoncepcyjnymi a alkoholem, który pity w nadmiarze może doprowadzić do zatrucia i wymiotów, co z kolei przekłada się na skuteczność stosowanej antykoncepcji hormonalnej.
Należy zatem jednoznacznie wskazać, że istnieje możliwość zajścia w ciążę podczas brania tabletek antykoncepcyjnych. Z tego względu decydując się na tę metodę antykoncepcji, należy ściśle stosować się do zaleceń lekarza i przyjmować pigułki o wyznaczonych porach. W przypadku wystąpienia schorzeń, dolegliwości, antybiotykoterapii bądź konieczności przyjmowania leków obniżających skuteczność działania tabletek hormonalnych, warto wspomóc działanie tabletek innymi metodami antykoncepcji niehormonalnej. W przypadku natomiast podejrzenia, że wszystkie metody antykoncepcji zawiodły, skutecznym sposobem na niechcianą ciążę jest tabletka „dzień po”.
Ciąża podczas brania tabletek antykoncepcyjnych: objawy
Tabletki antykoncepcyjne charakteryzują się najwyższą skutecznością wśród dostępnych metod antykoncepcji dla kobiet. Skuteczność według wskaźnika Pearla wynosi około 0,5-3 dla jednoskładnikowych pigułek antykoncepcyjnych i 0,1-0,3 dla dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych. Niemniej jednak, mimo wysokiego wskaźnika antykoncepcyjnego, podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej możliwe jest zapłodnienie i ciąża. Na podejrzenie ciąży w trakcie brania tabletek antykoncepcyjnych wskazywać mogą pojawiające się dolegliwości, wśród których wyróżnić można:
- wzmożona senność,
- ciągłe uczucie zmęczenia,
- nudności i wymioty,
- wrażliwość na zapachy,
- tkliwości i/lub ból piersi,
- zmiany apetytu,
- opóźnienie krwawienia/plamienia z odstawienia.
W celu potwierdzenia ciąży podczas brania tabletek antykoncepcyjnych konieczne jest jednak wykonanie badania ginekologicznego, które ostatecznie potwierdzi bądź wykluczy ciążę.
Ciąża podczas antykoncepcji hormonalnej jest możliwa, natomiast branie tabletek antykoncepcyjnych w ciąży jest zabronione. Co prawda nie ma dokładnych badań dotyczących wpływu i skutków ubocznych działania pigułek antykoncepcyjnych na rozwijający się płód, niemniej jednak istnieje prawdopodobieństwo, że przyjmowanie tabletek w ciąży może przyczynić się do poronienia bądź wystąpienia wad wrodzonych dziecka. Z tego względu przypadku podejrzenia ciąży podczas brania tabletek antykoncepcyjnych, należy je jak najszybciej odstawić, nawet w połowie opakowania, i wykonać test ciążowy.
Odstawienie tabletek antykoncepcyjnych a ciąża
Kobiety, które stosują antykoncepcję hormonalną i przyjmują tabletki antykoncepcyjne, ale chcą w przyszłości zajść w ciążę, nie mają powodów do obaw. Nie wykazano, aby tabletki antykoncepcyjne stosowane nawet przez dłuższy czas powodowały kobiecą bezpłodność, problemy z zajściem w ciążę czy też problemy z jej donoszeniem. Co więcej, większości kobiet udaje się zajść w ciążę w przeciągu roku od momentu odstawienia pigułek antykoncepcyjnych. Fakt ten obala mit, że po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych stosowanych przez dłuższy czas, znacznie trudniej jest zajść w ciążę. Co więcej, odstawienie tabletek antykoncepcyjnych i zakończenie terapii hormonalnej wiąże się ze wzmożoną pracą jajników. Co z kolei przekłada się na możliwość zajścia w ciążę bliźniaczą, prawdopodobieństwo jest większe, jeżeli od odstawienia pigułek nie minęło więcej niż kilka miesięcy.
Źródła:
- Dębski, R., Jakimiuk, A., Kotarski, J., Paszkowski, T., Pawelczyk, L., Poręba, R., Skrzypulec-Plinta, V., & Spaczyński, M. (2011). Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące przyczyn braku skuteczności antykoncepcji hormonalnej. Ginekologia Polska, Nr 4/2011.
- Karowicz-Bilińska, A., Nowak-Markwitz, E., Oszukowski, P., Opala, T., Spaczyński, M., & Wielgoś, M. (2014). Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekologia Polska, 85, 234-239.