Nieprawidłowa tolerancja glukozy – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest nieprawidłowa tolerancja glukozy?

Nieprawidłowa tolerancja glukozy IGT (Impaired Glucose Tolerance) jest jedną ze składowych stanu przedcukrzycowego (prediabetes) oraz pośrednim stadium zaburzeń gospodarki cukrowej. O upośledzonej tolerancji glukozy mówimy w sytuacji, gdy po spożyciu cukru jego poziom we krwi spada zbyt wolno lub zbyt szybko. Mamy wówczas do czynienia z obniżoną zdolnością organizmu do metabolizowania glukozy, która jest jednym z kluczowych związków energetycznych w ludzkim organizmie, co może prowadzić do wzrostu ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych, nadwagi oraz otyłości, a także do rozwoju pełnoobjawowej cukrzycy. 

Przeczytaj również, jakie są przyczyny cukrzycy u dzieci.

Nieprawidłowa tolerancja glukozy – przyczyny

Etiologia nieprawidłowej tolerancji glukozy nie została do końca wyjaśniona, jednak wśród przyczyn wymienia się głównie predyspozycje genetyczne oraz czynniki środowiskowe, między innymi nieprawidłowo zbilansowaną dietę, otyłość, a także brak regularnej aktywności fizycznej. 

Ponieważ insulina – hormon odpowiedzialny za regulowanie poziomu cukru we krwi, wydzielany jest przez trzustkę, przyjmuje się, że choroby trzustki (rak trzustki, mukowiscydoza, przewlekłe i ostre zapalenie trzustki) mogą mieć bezpośredni wpływ na upośledzenie wydzielania insuliny, a tym samym prowadzić do rozwoju nietolerancji glukozy. Podłożem zaburzenia może być również wieloletnie nadużywanie alkoholu oraz ciąża, podczas której następuje wzrost stężenia hormonów diabetogennych, czyli działających przeciwstawnie do insuliny. Wśród czynników determinujących nieprawidłową tolerancję glukozy znajdują się między innymi:

• otyłość,
• palenie papierosów i nadużywanie alkoholu,
• nadciśnienie tętnicze,
• wysoki poziom trójglicerydów i niski poziom cholesterolu frakcji HDL we krwi,
• występowanie w rodzinie zdiagnozowanej cukrzycy,
• wywiad cukrzycy ciążowej.

Upośledzona tolerancja glukozy – objawy

Objawy upośledzonej tolerancji glukozy, podobnie jak objawy cukrzycy utajonej, nie są jednoznaczne, w efekcie czego zaburzenie może utrzymywać się przez wiele lat. Rozwinięcie się typowych dla choroby symptomów, takich jak częste oddawanie moczu, nadmierne pragnienie, zakażenia układu moczowo-płciowego czy trudności w gojeniu się ran, świadczy o przedłużającej się wysokiej hiperglikemii oraz progresji cukrzycy.

Biorąc pod uwagę fakt, że nieprawidłowa tolerancja glukozy często przebiega bezobjawowo, kluczowe są regularne badania profilaktyczne. Zwłaszcza jeśli znajdujesz się w grupie ryzyka.

Upośledzona tolerancja glukozy – rozpoznanie

W jaki sposób rozpoznaje się nietolerancję glukozy? Służą do tego podstawowe badania laboratoryjne, które przeprowadza się standardowo w diagnostyce cukrzycy, czyli badanie glukozy na czczo oraz test obciążenia glukozą OGTT. Wartości wskazane przy upośledzonej tolerancji będą niższe niż kryteria diagnostyczne cukrzycy, jednak nie powinny być lekceważone i pozostawione bez odpowiedniego postępowania terapeutycznego.

• Badanie glukozy na czczo – wynik powinien mieścić się w zakresie 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l). Gdy wartości te zostaną przekroczone i wynoszą 100-125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l), mówimy o nieprawidłowej glikemii na czczo, która jest wskazaniem do wykonania badania OGTT.
• Doustny test obciążenia glukozą OGTT (Oral Glucose Tolerance Test) – o upośledzeniu tolerancji glukozy mówimy wtedy, gdy po upływie 120 minut od podania glukozy jej poziom we krwi będzie utrzymywał się w przedziale 140–199 mg/dl (7,8–11,0 mmol/l).

Nieprawidłowa tolerancja glukozy – leczenie

Leczenie nieprawidłowej tolerancji glukozy opiera się głównie na modyfikacji stylu życia i wprowadzeniu zmian w diecie, co pozwoli wyregulować tolerancję glukozy oraz zwalczyć nadwagę. Niezbędne jest wdrożenie regularnej aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności, np. spacery, jazda na rowerze, czy pływanie. Ponadto pacjent ze stwierdzonymi nieprawidłowościami w zakresie tolerancji glukozy powinien być pod stałą opieką lekarską, a także wykonywać zalecane badania kontrolne. Leczenie farmakologiczne zaleca się w przypadku braku efektów terapii zapobiegawczej i zawsze powinno być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza.