Metody antykoncepcji niehormonalnej
Antykoncepcja stanowi podstawowy element kontroli i regulacji urodzeń. Stosowanie środków antykoncepcyjnych umożliwia podjęcie świadomej decyzji o powiększeniu rodziny, ale jednocześnie zapobiega ciąży u kobiet, które nie chcą bądź z różnych powodów nie powinny zajść w ciążę. Najpopularniejszą metodą zapobiegania ciąży w Polsce są hormonalne środki antykoncepcyjne. Okazuje się jednak, że nie każda kobie chce i/lub może stosować tabletki antykoncepcyjne. Konieczne wówczas jest zastosowanie skutecznej terapii antykoncepcyjnej bez hormonów. Jak się okazuje, istnieje wiele metod antykoncepcji niehormonalnej – naturalne metody planowania rodziny, stosunek przerywany czy metody barierowe. Nowoczesne metody antykoncepcji niehormonalnej różnią się mechanizmem działania, możliwymi skutkami ubocznymi, zaletami i wadami stosowania, a przede wszystkim poziomem skuteczności. Pojawiają się zatem pytania, jaką metodę zapobiegania ciąży wybrać? Jakie są sposoby antykoncepcji bez hormonów? Jaka jest cena antykoncepcji niehormonalnej? Odpowiadamy!
Metody antykoncepcji bez hormonów
Nowoczesne metody antykoncepcji umożliwiają skuteczne zabezpieczenie przed ciążą bez konieczności przyjmowania hormonów. Metody zapobiegania ciąży w tym znaczeniu można podzielić na rozpoznawanie płodności, czyli naturalne metody planowania rodziny, antykoncepcję chemiczną niehormonalną, metodę barierową (mechaniczną) bez hormonów, a także antykoncepcję trwałą.
Celem antykoncepcji mechanicznej bez hormonów, zwanej również antykoncepcją barierową, jest stworzenie bariery blokującej przedostanie się plemników przed dotarciem do komórki jajowej. Istnieje kilka metod antykoncepcji barierowej bez hormonów.
- Wkładka domaciczna (wewnątrzmaciczna), zwana również spiralą antykoncepcyjną to metoda niehormonalnej antykoncepcji dla kobiet, które chcą mieć długotrwałą, ale odwracalną ochronę przed ciążą. Wkładka domaciczna umieszczana jest przez wykwalifikowanego lekarza w macicy, a jej celem jest przede wszystkim uniemożliwienie plemnikom przetrwania w macicy i dostanie się do jajowodów. Działanie wkładki wewnątrzmacicznej jest wywołanie niewielkiego, kontrolowanego stanu zapalnego macicy, który jest bezpieczny dla zdrowia kobiety, ale uniemożliwia plemnikom dotarcie do komórki jajowej z powodu zagęszczenia śluzu szyjkowego. Metoda ta stanowi skuteczne zabezpieczenie przed ciążą przez okres od 3 do 5 lat.
- Kapturek naszyjkowy umieszcza się w pochwie w okolicy ujścia szyjki macicy przed seksem i pozostawia do około 8 godzin po stosunku. Działanie polega na niedopuszczeniu do wniknięcia plemników do dróg rodnych kobiety.
- Błony dopochwowe określane również jako kapturki dopochwowe to połączenie kapturka naszyjkowego ze środkiem plemnikobójczym. Błonę umieszcza się w pochwie przed stosunkiem, po czym nakłada środek plemnikobójczy i zostawia w pochwie do około 6 godzin po zakończonym zbliżeniu.
- Prezerwatywy męskie zakładane są na penisa w stanie erekcji przed stosunkiem seksualnym, natomiast prezerwatywy dla kobiet umieszcza się w pochwie przed współżyciem.
Chemiczne metody antykoncepcji niehormonalnej, które polegają na użyciu środków plemnikobójczych, zmniejszających żywotność oraz ruchliwość plemników, a dodatkowo zagęszczających śluz szyjkowy. Ogromną zaletą tych metod bez hormonów jest łatwość ich użycia. Do chemicznych metod antykoncepcji niehormonalnej należą:
- żele i kremy plemnikobójcze,
- globulki antykoncepcyjne,
- gąbka dopochwowa.
Rozpoznawanie płodności, czyli naturalne planowanie rodziny to niehormonalne metody antykoncepcji, które polegają na obserwacji naturalnie występujących w cyklu menstruacyjnym kobiety objawów płodności i niepłodności. W tym znaczeniu należy obserwować wygląd śluzu, zmiany temperatury podstawowej ciała, a także szyjkę macicy. Rozpoznawanie płodności jako metoda niehormonalnej antykoncepcji polega na współżyciu tylko w dni niepłodne i abstynencji seksualnej w dni płodne.
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania ciąży bez hormonów, ale również najbardziej kontrowersyjną jest trwała antykoncepcja. Sposobami na osiągnięcie trwałej antykoncepcji jest w przypadku mężczyzn wazektomia, w przypadku kobiet – podwiązanie jajowodów (salpingektomią). Wazektomia polega na chirurgicznym przecięciu jednego lub dwóch nasieniowodów, co skutkuje zablokowaniem transportu plemników do ejakulatu. Co ważne, plemniki nadal są produkowane, ale nie są już częścią składową nasienia, przez co podczas stosunku nie może dojść do zapłodnienia. Zabieg podwiązania nasieniowodów jest odwracany poprzez wykonanie zabiegu rewzektomii. Warto jednak wskazać, że nie zawsze drożność nasieniowód jest możliwa do osiągnięcia. Podwiązanie jajowodów z kolei jako trwały zabieg antykoncepcji niehormonalnej dla kobiet jest nielegalny, gdyż zgodnie z kodeksem karnym pozbawia zdolności płodzenia. Podwiązanie nasieniowodów możliwe jest do wykonania jedynie w sytuacji istnienia wskazań medycznych do tego zabiegu. Do zapłodnienia po powiązaniu jajowodów może dojść jedynie w wyniku zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro).
Jaka antykoncepcja bez hormonów jest najlepsza?
Przy wyborze metody antykoncepcji bez hormonów należy wziąć pod uwagę przede wszystkim skuteczność jej stosowania, gdyż zapobieganie ciąży jest jej głównym celem. Okazuje się jednak, że równie istotne jest bezpieczeństwo stosowania, dostępność konkretnego środka niehormonalnego, a także odwracalność stosowania antykoncepcji bez hormonów w przypadku, kiedy w przyszłości planowane jest potomstwo. Dlatego też przy doborze najlepszej dla siebie należy wziąć pod uwagę wszystkie te czynniki, by podjąć świadomą decyzję o wyborze metody zapobiegania ciąży.
Antykoncepcja niehormonalna: cena
Na nowoczesne metody antykoncepcji niehormonalnej decyduje się coraz więcej kobiet, wpływ na to ma przede wszystkim neutralny wpływ na organizm – środki bez hormonów nie powodują zmian w gospodarce hormonalnej organizmu. Dodatkowo antykoncepcja niehormonalna jest równie skuteczna, co środki hormonalne. Cena uzależniona jest od metody antykoncepcji bez hormonów. Bezkosztowa jest naturalna metoda planowania rodziny, polegająca wyłącznie na obserwacji naturalnych objawów płodności i niepłodności. Niewielkie koszty wiążą się z metodami mechanicznymi – od kilkunastu złotych w przypadku prezerwatyw do kilkuset złotych w przypadku spirali czy wkładki domacicznej, które działają przez 3 do 5 lat. Najdroższa jest trwała antykoncepcja dla mężczyzn, czyli wazektomia, która w zależności od miejsca wykonania zabiegu waha się od 2 tys. do 5 tys. Niemniej jednak należy wskazać, że jest to metoda gwarantująca dożywotnią antykoncepcję.
Antykoncepcja niehormonalna to popularna metoda zapobiegania ciąży wśród mężczyzn, a także kobiet, które nie chcą lub z powodów zdrowotnych nie mogą stosować tabletek antykoncepcyjnych. Warto jednak wskazać, że kobiety stosunkowo często decydują się na antykoncepcję hormonalną, bardzo często ze względu na chęć poprawy stanu cery. Okazuje się bowiem, że jednoskładnikowe i dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne są skuteczną terapią w leczeniu trądziku. Sprawdź, jak działają tabletki antykoncepcyjne na trądzik i co osłabia działanie tabletek antykoncepcyjnych.
Źródła:
- Szamantowicz M. i wsp., Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie wykorzystania Naturalnych Metod Planowania Rodziny do celów antykoncepcyjnych, Ginekologia Polska, 2010, nr 81