Melatonina: jak wpływa na sen i dlaczego jest ważna dla organizmu?

Co to jest melatonina?

Melatonina to hormon, który wydzielany jest przez szyszynkę mózgową po zmroku. Z tego względu bardzo często melatonina określana jest hormonem nocy bądź hormonem snu. Wraz z uwalnianiem hormonu przez organizm pojawia się uczucie senności. Co istotne, najwyższe stężenie melatoniny występuje w organizmie między północą a trzecią nad ranem – w tym czasie bowiem występują zazwyczaj trzy fazy snu głębokiego, czyli momenty, w których organizm najsilniej się regeneruje. Po tym czasie stężenie melatoniny we krwi zaczyna spadać. Należy wskazać, że spadek poziomu melatoniny przyczynia się do powolnego wybudzania organizmu. Melatonina pełni niezwykle istotną rolę, gdyż reguluje cykl dnia i nocy.

Jak działa melatonina?

Melatonina pełni istotną funkcję w regulacji biologicznego rytmu około dobowego, ponieważ reguluje ona godziny snu oraz czuwania w ciągu doby. Hormon w ciągu dnia osiągają  niskie stężenie w organizmie, natomiast poziom jego znacznie wzrasta w nocy, by ułatwić zasypianie i umożliwić głęboki, spokojny sen. W tym znaczeniu melatonina reguluje dobowy rytm snu i odpowiada za regenerację organizmu w trakcie snu. Dlatego też melatonina stosowana jest w leczeniu bezsenności.

Melatonina ma również wpływ na zmniejszenie ilości barwnika w skórze, a także hamowanie czynności jajników. Dodatkowo jej działanie wpływa na produkcję innych hormonów przysadkowych oraz wysokość ciśnienia krwi. Co ważne, poprzez regulację pory snu i odpoczynku oraz czuwania odgrywa kluczową rolę w odporności oraz regeneracji organizmu.

Jak stosować melatoninę?

Melatonina dostępna jest w formie leków bez recepty (OTC), a także suplementów diety. Należy wskazać, że leki bez recepty różnią się między sobą, ponieważ syntetyczny hormon dostępny jest w dawkach od 1 do 5 mg w tabletce. Natomiast suplementy diety z melatoniną to zazwyczaj złożone preparaty ziołowe z dodatkiem 1 mg melatoniny bądź podobnie jak leki – z melatoniną jako jedyną substancją aktywną suplementu. Należy wskazać, że w przypadku melatoniny, podobnie jak przy stosowaniu innych substancji aktywnych biologicznie, obowiązuje zasada stosowania możliwie najmniejszej dawki wykazującej skuteczne działanie. Z tego względu dawkę leku w każdym przypadku warto skonsultować z lekarzem.

Ile przed snem zażywać melatoninę?

Melatonina w formie suplementu stanowi syntetycznie produkowany odpowiednik naturalnego hormonu, który ułatwia zasypianie. Należy zatem wskazać, że melatoninę należy przyjmować wieczorem, minimum godzinę przed planowanym zaśnięciem. Wówczas preparat stopniowo będzie uwalniał dawkę czynną, przyczyniając się do pojawienia się uczucia senności.

Jak długo można stosować melatoninę?

Stosowanie melatoniny w przypadku „jet lag” występującego po przylocie z kraju znajdującego się w innej strefie czasowej powinna oscylować w granicach 3-4 dni. To czas wystarczający, aby przyzwyczaić organizm do nowych warunków rytmu dobowego panującego w kraju. Natomiast w przypadku niskiej jakości snu oraz krótkotrwałych epizodów bezsenności kuracja melatoniną może trwać nawet kilkanaście tygodni.

Z czym nie łączyć melatoniny?

Ze względu na właściwości i działanie melatoniny nie należy łączyć jej z substancjami o działaniu nasennym. Co ważne, do tej grupy zalicza się również preparaty ziołowe. Należy wskazać, że nie odnotowano interakcji melatoniny z alkoholem, niemniej jednak nie jest wskazane spożywanie alkoholu w trakcie suplementacji leku.

Przeciwwskazania do stosowania melatoniny

Melatonina jest nieszkodliwa i zdrowa, jeśli stosowana jest w dawkach terapeutycznych. Niemniej jednak istnieją przeciwwskazania do suplementacji melatoniny. W tym znaczeniu melatonina nie powinna być zażywania przez kobiety w ciąży i karmiące piersią, a także przez osoby nadwrażliwe.

Stosowanie melatoniny w każdym przypadku powinno być konsultowane z lekarzem, wskazanie to dotyczy przede wszystkim osób leczących się na depresję, nadciśnienie tętnicze, serce oraz padaczkę, ze względu na możliwość wystąpienia interakcji z innymi lekami. Co więcej, przeciwwskazaniem do stosowania mogą być zaburzenia czynności wątroby, zaburzenia hormonalne, zaburzenia czynności nerek, a także zaburzenia funkcji układu odpornościowego – wówczas konieczna jest konsultacja lekarska.

Skutki uboczne brania melatoniny

Skutki uboczne leku pojawiają się niezwykle rzadko. Do najczęstszych działań niepożądanych należą nudności i wymioty, senność w ciągu dnia, a także bóle oraz zawroty głowy. Niekiedy wystąpić mogą również:

• drażliwość, 
• umiarkowany niepokój, 
• dezorientacja,
• nadmierna potliwość,
• nagle zmiany nastroju,
• przejściowe objawy depresyjne.

Zażywanie melatoniny jest zdrowe i bezpieczne, badania kliniczne nie wykazały szkodliwości leku, jeśli jest on stosowany w dawkach terapeutycznych. Co ważne, stosowanie melatoniny nawet przez dłuższy czas nie wywołuje uzależnienia. Niemniej jednak dawkę leku powinien ustalać lekarz rodzinny, który zna ogólny stan pacjenta, a także ewentualne nadwrażliwości na leki. Należy jednak podkreślić, że zażywanie leku w zbyt dużych dawkach może być szkodliwe, dlatego tak ważne jest przestrzeganie wskazanych dawek suplementu.

Przedawkowanie melatoniny

Melatonina charakteryzuje się niskim stopniem toksyczności, natomiast dawka śmiertelna dla człowieka nie została zbadana. Oznacza to, że do przedawkowania suplementu dochodzi niezwykle rzadko. Niemniej jednak przedawkowanie melatoniny może objawiać się zapaleniem wątroby, zapaleniem nerwu wzrokowego, oczopląsem bądź bólem głowy, a niekiedy również epizodem psychozy.

Cena melatonina

Ile kosztuje melatonina? Okazuje się, że cena melatoniny może różnić się w zależności od zawartości dodatkowych składników. Co ważne, przypadku preparatów zarejestrowanych jako leki bez recepty, koszt melatoniny to około 20-30 zł. Ceny suplementów diety natomiast wahają się od 15, do nawet 150 zł.

Melatonina wykorzystywana jest przy zaburzeniach snu wynikających z różnych przyczyn bezsenności. Co ważne, syntetyczny hormon może być stosowany w przypadku bezsenności u nastolatków, ale melatonina dla dzieci jest wskazana tylko w określonych przypadkach. Niemniej jednak równocześnie warto stosować domowe sposoby a bezsenność. Sprawdź, jak walczyć z zaburzeniami snu domowymi sposobami.