Kaszel krtaniowy — przyczyny, objawy i przebieg leczenia

Kaszel krtaniowy – charakterystyka

Zastanawiasz się jak rozpoznać kaszel krtaniowy? To bardzo proste. Objawy kaszlu krtaniowego w przebiegu ostrego podgłośniowego zapalenia krtani są niezwykle charakterystyczne, ponieważ kaszel tego rodzaju przypomina szczekanie psa.

Szczekający kaszel daje o sobie znać głównie w godzinach nocnych i wcześnie rano. Może nawet wybudzać ze snu, sprawiając, że stajemy się niewyspani i osłabieni. Jeśli przyczyną kaszlu jest ostre podgłośniowe zapalenie krtani (krup), pojawiają się też inne objawy jak katar, chrypka i stan podgorączkowy.

Napady kaszlu czasem łącza się ze stridorem – to świst krtaniowy, który jest konsekwencją zwężenia dróg oddechowych w czasie wdechu. Nasilenie symptomów towarzyszących zapaleniu krtani jest różne i może objawiać się zarówno sporadycznym kaszlem, jak i pełnowymiarową chorobą, wymagającą nagłej interwencji medycznej.

Kaszel krtaniowy u dziecka

Przyczyny kaszlu krtaniowego u dzieci są nieco inne niż u dorosłych, zwłaszcza dlatego, że dziecięca krtań różni się od krtani dorosłego wielkością oraz budową. Najwęższą częścią krtani u dziecka jest okolica podgłośniowa. To właśnie tam zlokalizowane jest dużo bogato unaczynionej, luźnej tkanki łącznej, która – gdy dojdzie do zapalenia krtani – łatwo ulega obrzęknięciu, co prowadzi do obturacji dróg oddechowych. Krtaniowy kaszel często współwystępuje ze zwiększonym wysiłkiem oddechowym, a nawet zasinieniem ciała.

Kaszel krtaniowy u dziecka najczęściej jest spowodowany przez ostre zapalenie krtani, chociaż zdarza się, że atak kaszlu wywołują:

• obecność ciała obcego zatykającego światło dróg oddechowych – w takim przypadku konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna;

• choroby tarczycy – takie jak wole lub guzki tarczycy, mogą powodować kaszel krtaniowy, wywołując mechaniczne uciskanie krtani lub tchawicy;

• alergie, szczególnie wziewne, mogą prowadzić do podrażnienia błony śluzowej krtani i objawiać się kaszlem krtaniowym;

• choroba refluksowa przełyku – w jej przebiegu za odruch kaszlu odpowiada kwas żołądkowy drażniący błonę śluzową krtani.

Kaszel krtaniowy a ostre podgłośniowe zapalenie krtani

Podgłośniowe zapalenie krtani to jedna z najczęstszych form zapalenia krtani (druga po rozlanym zapaleniu krtani). Mogą jej towarzyszyć infekcje uszu, oskrzeli, nosa czy zapalenie płuc. W przebiegu choroby dochodzi do obrzęku okolicy podgłośniowej, co przyczynia się do rozwoju duszności wdechowej. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani dotyczy przede wszystkim u dzieci od 6. miesiąca życia do 5. roku życia.

Kaszel krtaniowy a ostre zapalenie nagłośni

Ostre zapalenie nagłośni to ostry, nagły, wywołany infekcją obrzęk nagłośni. Choroba wywołana jest głównie przez bakterię H. influenzae typu B. Schorzenie dotyka najczęściej dzieci między 2 a 7 r.ż.
Proces zapalny obejmuje nagłośnię i fałdy nalewkowo-nagłośniowe. Obrzęk nagłośni rozwija się bardzo szybko. Towarzyszą mu:

• wysoka gorączka;

• silny ból gardła;

• ślinotok;

• zaburzenia połykania;

• duszność (objaw schyłkowy, szybko narasta, prowadzi do uduszenia dziecka).

Przyczyny ostrego podgłośniowego zapalenia krtani

Ostre podgłośniowe zapalenie krtani, to choroba o podłożu wirusowym spowodowana -głównie wirusami paragrypy, ale też wirus grypy, odry, adenowirusami, rhinowirusami czy RSV. Rozwojowi krupu sprzyjają czynniki anatomiczne (budowa krtani), środowiskowe i alergiczne. Zauważono również związek zapalenia podgłośniowego krtani z dodatnim wywiadem rodzinnym (wystąpienie choroby w dzieciństwie u rodzeństwa lub rodziców).

Objawy podgłośniowego zapalenia krtani

W początkowej fazie choroby dominują typowe objawy infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych: podwyższona temperatura ciała, nieżyt nosa, ból gardła, kaszel suchy lub kaszel mokry (intensywność kaszlu może być różna w zależności od pory dnia), zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Następnie drożność dróg oddechowych zostaje znacznie upośledzona, co może doprowadzić do zaostrzenia objawów. Charakterystyczne symptomy u dzieci nasilają się w nocy i w czasie wysiłku np. płaczu lub niepokoju.

Inne dolegliwości występujące w przebiegu choroby to:

• chrypka i uczucie drapania w obrębie krtani;

• świst wdechowy;

• szczekający kaszel;

• świszczący oddech;

• utrudnione oddychanie.

Leczenie kaszlu krtaniowego

Kaszel szczekający sugeruje lekarzom rozpoznanie podgłośniowego zapalenia krtani i zwykle wystarcza do postawienia diagnozy. Kaszel krtaniowy o innym podłożu wymaga zwykle przeprowadzenia szerszych badań.

Leczenie szczekającego kaszlu u dzieci i dorosłych zależy od przyczyny dolegliwości oraz nasilenia objawów. W większości przypadków krup jest chorobą samoograniczająca się, jednak nasilona duszność u małych dzieci może być stanem zagrożenia życia i wymagać szybkiego leczenia. Zdarza się, że ostre podgłośniowe zapalenie krtani wymusza konieczność podania: deksametazonu, doustnie lub domięśniowo, jednorazowo lub budezonidu w nebulizacji. W cięższych przypadkach stosowana jest także 0,1% adrenalina w nebulizacji. Z kolei ostre zapalenie nagłośni leczy się w warunkach szpitalnych antybiotykami, a konkretnie cefalosporynami III generacji.

Leczenie kaszlu krtaniowego u dzieci

Żeby pozbyć się szczekającego kaszlu, warto zadbać o częste wietrzenie pomieszczeń, w których przebywa dziecko i stosować nawilżacze powietrza. Jeśli małemu pacjentowi dokucza szczekający kaszel krtaniowy, należy zapewnić dziecku adekwatne nawodnienie, podawać leki przeciwgorączkowe (ibuprofen, paracetamol) - pomocne są także inhalacje nawilżające z soli fizjologicznej w formie nebulizacji lub inhalacji parowych.

Wskazania do hospitalizacji podczas występowania kaszlu szczekającego to natężony stridor w spoczynku, zaburzenia świadomości, wiek <6. m.ż., brak poprawy po leczeniu i nawrót objawów w ciągu 24 h.

Jak zapobiegać zapaleniu krtani?

Zapobieganie zapaleniu krtani opiera się na unikaniu czynników ryzyka i wzmacnianiu odporności organizmu. Warto:

• chronić drogi oddechowe przed wpływem zimnego powietrza, nosząc szaliki i unikając gwałtownych zmian temperatury;

• dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i dietę bogatą w witaminy;

• unikać dymu tytoniowego i innych czynników drażniących;

• regularnie wietrzyć pomieszczenia, aby zapobiec rozwojowi infekcji.

W przypadku dzieci, które często chorują na ostre zapalenie krtani, należy monitorować objawy infekcji górnych dróg oddechowych, aby szybko reagować na pierwsze symptomy szczekającego kaszlu.