Egzema na ustach i wokół ust - przczyny, leczenie
Nieestetyczne wypryski w okolicy ust często powodują dyskomfort podczas picia i jedzenia oraz obniżają samoocenę pacjenta. Egzema wokół ust może mieć postać kontaktowego zapalenia skóry (KZS) lub atopowego zapalenia skóry (AZS), ale nie tylko. O czym mogą świadczyć uciążliwe wypryski przy ustach i co sprzyja ich powstawaniu? Jak leczyć egzemę wokół ust u dziecka i osoby dorosłej?
Wypryski na ustach - przyczyny i leczenie
Wypryski na górnej wardze w postaci pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym zwykle są objawem opryszczki wargowej zwanej potocznie „zimnem”, którą wywołuje najczęściej HSV-1. Patogen dostaje się do organizmu przez błony śluzowe lub uszkodzoną skórę. Do zakażenia może dojść poprzez pocałunek z nosicielem wirusa lub korzystanie z tych samych przedmiotów codziennego użytku (np. sztućców, ręcznika, szklanki). Jak leczy się opryszczkę wargową? Powszechnie stosowanym lekiem jest acyklowir.
Wyprysk w okolicy ust może mieć związek z rozwojem trądziku dorosłych np. o podłożu genetycznym lub hormonalnym. Powstanie pryszczy w pobliżu ust bywa skutkiem częstego dotykania twarzy brudnymi rękami lub jedzenia nieumytych owoców i warzyw. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że te złe nawyki mogą doprowadzić do powstania zaczerwienień i bolesnych zmian skórnych w okolicy ust. Trądzik hormonalny leczymy przede wszystkim farmakologicznie (środki doustne i miejscowe). Dobre efekty dają retinoidy i antybiotyki.
Co oznaczają niewielkie i białe wypryski na ustach? Podczas diagnozy może okazać się, iż są to tzw. plamki Fordyce'a, czyli gruczoły łojowe przemieszczone z błony śluzowej jamy ustnej. Te niebolesne zmiany powstają w wyniku nagromadzenia sebum i nie wymagają leczenia, choć oczywiście warto skonsultować ich obecność z lekarzem pierwszego kontaktu lub dermatologiem.
AZS wokół ust - co może pomóc?
Innego typu egzema wokół ust to atopowe zapalenie skóry, inaczej AZS. Jak podkreśla wielu dermatologów, ważnym czynnikiem w patogenezie choroby jest zaburzenie czynności bariery naskórkowej. Najczęstszymi objawami AZS w okolicy ust (podobnie, jak przy egzemie dłoni, czy stóp) są:
- świąd,
- zaczerwienienia,
- mocne przesuszenie skóry.
Co powoduje atopowe zapalenie skóry na twarzy, a dokładniej wyprysk atopowy w rejonie okołoustnym? To przewlekła choroba, która może rozwinąć się w związku z narażeniem na działanie czynników środowiskowych, genetycznych. Ryzykom zachorowania na AZS wokół ust, atopowe zapalenie skóry powiek, czy w innej dowolnej partii ciała zwiększa obecność atopii u rodziców, a także uczulenie na alergeny wziewne i pokarmowe.
Do nasilenia objawów choroby dermatologicznej może przyczynić się silny stres, nałogowe palenie tytoniu, zanieczyszczenie środowiska, działanie drażniących substancji.
AZS to przewlekła choroba zapalna skóry, wymaga szczególnego postępowania terapeutycznego oraz profilaktycznego. U osób z atopowym zapaleniem skóry dieta nie powinna zawierać pokarmów, które stanowią źródło alergenów. Wysoki potencjał uczulający wykazują:
- orzechy,
- białka jaj kurzych,
- białka mleka krowiego,
- skorupiaki,
- mięczaki,
- soja,
- pszenica.
Nie powinno się eliminować danych rodzajów pokarmów na własną rękę, gdyż może to doprowadzić do niedoborów witaminowych i minerałowych. Dietę osób chorych na AZS powinien zbilansować doświadczony dietetyk kliniczny (przed wizytą u specjalisty należy wykonać testy alergiczne).
W terapii AZS wokół ust pomocne mogą okazać się emolienty, które poprawiają funkcjonowanie bariery naskórka i łagodzą świąd. W ramach kuracji zaleca się, aby unikać sytuacji stresogennych. Powinno się stosować specjalne dermokosmetyki dedykowane dla osób z atopowym zapaleniem skóry. W przypadku AZS domowe sposoby, takie jak aplikacja na skórę żelu aloesowego, unikanie wysokich temperatur, czy okłady z siemienia lnianego mogą zmniejszyć nieco dyskomfort, jednak nie zastąpią leczenia konwencjonalnego.
Jeśli chodzi o leczenie AZS wokół ust - w zależności od danego przypadku, lekarz może wdrożyć leki immunosupresyjne, przeciwhistaminowe lub przeciwinfekcyjne. Często wdraża się też miejscowe glikokortykosteroidy. Niekiedy stosuje się również fototerapię. W ramach kuracji i profilaktyki pacjent powinien unikać kontaktu z czynnikami alergizującymi oraz drażniącymi. Pamiętajmy, że atopowe zapalenie skóry jest schorzeniem przewlekłym i nie da się go całkowicie wyeliminować, możemy jedynie dążyć do remisji choroby.
Skąd się biorą ropne wypryski wokół ust? Leczenie
Ropne wypryski wokół ust mogą sygnalizować okołoustne zapalenie skóry (Dermatitis perioralis), które dotyka najczęściej kobiety między 15. a 45. rokiem życia (do zaostrzenia dochodzi w okresie przedmiesiączkowym). Dermatoza zwykle objawia się uciążliwym wykwitem grudkowo-rumieniowym, niekiedy pojawiają się też wykwity krostkowe - niestety jej etiologia nie jest do końca znana. Choroba może mieć związek z:
- uwarunkowaniami hormonalnymi,
- awitaminozą,
- podrażnieniami mechanicznymi,
- zakażeniem nużeńcem ludzkim (Demodex folliculorum),
- infekcjami grzybiczymi i bakteryjnymi,
- stosowaniem miejscowych glikokortykosteroidów,
- ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe,
- podrażnieniem mieszków włosowych poprzez stosowanie nieodpowiednich kosmetyków.
Jak leczy się okołoustne zapalenie skóry? Kluczowa jest tutaj eliminacja alergenu oraz dbanie o higienę osobistą. Ze względu na przewlekły i nawrotowy charakter tej dermatozy - w cięższych przypadkach choroby wdraża się antybiotyki z grupy tetracyklin (stosowane doustnie lub miejscowo).
Egzema wokół ust u dziecka - kontaktowe zapalenie skóry
Egzema wokół ust u dziecka w większości przypadków jest wynikiem ekspozycji na czynniki drażniące lub uczulające (przyjmuje postać kontaktowego zapalenia skóry). Dużą rolę odgrywają też uwarunkowania genetyczne, szczególnie jeśli atopia występuje zarówno u matki, jak i ojca. Zwykle wokół ust pojawiają się pęcherzyki i grudki wysiękowe, skóra jest pogrubiała, nadmiernie wysuszona, co wiąże się z dużym dyskomfortem dla małego pacjenta.
Jak leczyć wypryski wokół ust u dziecka? Zaleca się unikanie kontaktu z substancjami wywołującymi podrażnienie skóry i reakcję alergiczną oraz stosowanie odpowiednich maści. Należy zrezygnować z kosmetyków i detergentów zawierających barwniki, konserwanty, substancje zapachowe. Jeśli dziecko cierpi z powodu świądu, można wdrożyć leki przeciwhistaminowe.
Źródła:
- https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/59313,atopowe-zapalenie-skory
- https://www.czytelniamedyczna.pl/6225,atopowe-zapalenie-sklry-patomechanizm-diagnostyka-postpowanie-lecznicze-profila.html
- https://www.czytelniamedyczna.pl/5058,metody-leczenia-atopowego-zapalenia-skory.html
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/171077,zapalenie-okoloustne