Duszności u dziecka: objawy, przyczyny, rozpoznanie

Przyczyny duszności u dziecka 

Duszność u dzieci jest wynikiem niedostatecznej ilości tlenu, jaka dostarczone do organizmu w stosunku do zapotrzebowania dziecka. Trudności w oddychaniu pojawić się mogą w chorobach układu oddechowego, układu krążenia, a także chorób neurologicznych, metabolicznych oraz w wyniku urazów. Niemniej jednak do najczęstszych przyczyn występowania duszności u dzieci należą:

• astma oskrzelowa,
• wady wrodzone serca bądź płuc,
• obecność ciała obcego w drogach oddechowych dziecka,
• Infekcję dróg oddechowych w postaci zapalenia płuc, zapalenie oskrzeli lub oskrzelików, zapalenie krtani lub podgłośniowe zapalenie krtani,
• Zaburzenia lękowe, 
• choroby nerek i wątroby, 
• zaburzenia metaboliczne, odma opłucnowa, niedodma, obecność płynu w opłucnej, 
• obrzęk naczynioruchowy, wstrząs anafilaktyczny.

Objawy duszności u dziecka

Duszność u dzieci zazwyczaj jest objawem towarzyszącym choroby podstawowej. W tym znaczeniu, w zależności od choroby towarzyszącej pojawić się mogą inne charakterystyczne objawy. W przypadku zaostrzenia astmy oskrzelowej, dusznościom towarzyszy świszczący oddech oraz suchy kaszel u dzieci. Należy jednak wskazać, że objawy duszności u dzieci różnią się w zależności od wieku. W tym znaczeniu rozróżnienie symptomów trudności w oddychaniu. Z kolei w przypadku wystąpienia infekcji dróg oddechowych poza trudnościami z oddychaniem wystąpić może również gorączka u dziecka, mokry lub suchy kaszel, a także katar.

Problemy z oddychaniem u dzieci objawiają się zazwyczaj w postaci przyspieszonej częstości oddechu w oraz rytmu serca, trudnościami w mówieniu, widoczną pracą dodatkowych mięśni oddechowych, a także zasinieniem skóry oraz błon śluzowych.

Jak rozpoznać duszność u dziecka?

Objawy duszności u starszych dzieci i nastolatków są znacznie łatwiejsze do zaobserwowania. Starsze dzieci bowiem mogą zakomunikować opiekunom swoje problemy z oddychaniem. Dodatkowo pojawia się charakterystyczne objawy w postaci problemu z mówieniem, co wiąże się z koniecznością przebywania zdania, w celu wzięcia wdechu. Co więcej, dzieci poszukują wygodnych pozycji, które ułatwiają im oddychanie – pochylają się do przodu czy też podpierają się rękami. Niekiedy słyszalny jest również świst oddechowy, który pojawia się przede wszystkim w przypadku astmy u niemowląt lub dzieci bądź zadławienia się ciałem obcym przez dziecko.

Jak rozpoznać duszność u niemowlaka?

Duszność u niemowląt narasta bardzo szybko. Dlatego też w tej grupie pacjentów niezwykle istotne jest udzielenie niezwłocznej reakcji i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Wynika to z faktu, że niemowlęta mają mniej sprawne mechanizmy adaptacyjne aniżeli starsze dzieci. Rozpoznanie duszności i problemów z oddychaniem u niemowląt w tym znaczeniu możliwe jest poprzez za obserwowanie objawów w postaci:

• tachykardii, czyli przyspieszonej akcji serca, 
• tachypnoe, czyli zwiększonej liczny oddechów, 
• wysiłku oddechowego, który objawia się zaciąganiem skrzydełek nosa, wciąganiem przestrzeni międzyżebrowych, zapadaniem się dołka jarzmowego, a także przestrzeni nad oraz pod obojczykami.

Dodatkowo, w przypadku nasilonych trudnościach w oddychaniu występują wzmożone ruchy klatki piersiowej, postękiwanie dziecka, a także sinica, która uwidacznia się przede wszystkim wokół ust. Należy również wskazać, że na problemy z oddychaniem u niemowląt wskazywać mogą również trudności w karmieniu, które polegają przede wszystkim na częstym robieniu przerw przez dziecko podczas jedzenia na zaczerpnięcie powietrza.

Co robić w przypadku duszności u dziecka?: leczenie duszności u dzieci

Sposób postępowania oraz charakter leczenia duszności u dzieci zależne są od przyczyny, która spowodowała trudności w oddychaniu oraz stopnia nasilenia dolegliwości. Należy wskazać, że w sytuacji nagłego pojawienia się objawów duszności, dziecko powinno zostać jak najszybciej zbadane przez lekarza, który przeprowadzi szczegółowy wywiad lekarski i postawi diagnozę, a także zleci dalsze postępowanie terapeutyczne. Warto również podkreślić, że w postawieniu rozpoznania podłoża duszności istotne jest określenie okoliczności, a także pory dnia pojawienia się trudności z oddychaniem, czasu trwania dolegliwości ich nasilenia oraz obecności objawów towarzyszących.

W przypadku duszność u dziecka, które spowodowane są infekcją dróg oddechowych ulgę przynieść może zastosowanie inhalacji z leków rozszerzających oskrzela oraz glikokortykosteroidów. Niemniej jednak, jeżeli duszność u dzieci związana jest z zaostrzeniem astmy oskrzelowej, konieczne może okazać się zmodyfikowanie dotychczasowego leczenia. Co więcej, w sytuacji, kiedy ataki duszności są nasilone, a dolegliwościom towarzyszy obniżona saturacja, konieczne może okazać się podanie tlenu z zastosowaniem maski. Duszności u dzieci mogą wiązać się również z obecnością ciała obcego w drogach oddechowych, wówczas pomoc polega na wykonaniu bronchoskopii i usunięciu ciała obcego.

Domowe sposoby na duszności u dziecka

W przypadku wystąpienia ataku duszności u dziecka złagodzenie objawów możliwe jest poprzez nawilżenie i ochłodzenie powietrza w pokoju, w którym przebywa dziecko. Dodatkowo w przypadku infekcji z katarem należy zadbać o drożność nosa. W dolegliwościach mogą przynieść również inhalacje z ziołami, które poprawiają komfort oddychania. Równie istotnym elementem jest właściwe nawodnienie dziecka, szczególnie podczas infekcji przebiegających z wydzieliną w drogach oddechowych, gdyż właściwe nawodnienie umożliwi rozrzedzenie wydzieliny i łatwi jej odkrztuszanie.

Duszności to objaw towarzyszący wielu schorzeniom. Niemniej jednak nie zawsze wiąże się z koniecznością współwystępowania z innymi objawami świadczącymi o chorobie. W tym znaczeniu stosunkowo często pojawiają się duszności w ciąży, które choć mogą wynikać z astmy u kobiet ciężarnych, zazwyczaj są wynikiem ucisku macicy na okoliczne narządy, przeponę i płuca.