Depresja maniakalna: przyczyny, objawy i leczenie

Co to jest depresja maniakalna?

Depresja maniakalna jest zaburzeniem na tle psychicznym, które charakteryzuje się na przemian wystepującymi okresami maniakalnymi (manii) określanymi jako dobrostan i witalność, następnie przechodzącymi w okresy depresji. Depresja maniakalna określana jest również jako mania czy choroba dwubiegunowa ze względu na naprzemiennie pojawiające się stany, które charakteryzują dwa przeciwne bieguny zachowań, myśli i nastawień chorego. Depresja maniakalna dzieli się na kilka zaburzeń. W tym znaczeniu w chorobie depresyjno maniakalnej wyróżniona zostaje:

• mania charakteryzuje się wysoką energią oraz witalnością, która jest najwyższym punktem dobrostanu osiąganego w zaburzeniu maniakalnym; osoba w tym stanie jest bardzo energiczna i witalna, ale niekiedy stan ten może wiązać się również z drażliwością; cechą charakterystyczną jest brak zmęczenia i dużo energii; niekiedy jednak osoby w manii mogą stracić kontakt z rzeczywistością i wykazywać objawy psychozy;
• hipomania to stan nadpobudliwości, przypominający manię, ale jest mniej dotkliwy i trwa krócej, dlatego też pojawiające się siła i większa energia nie wpływają na zdolność chorych do codziennego funkcjonowania i wykonywania obowiązków;
• depresja będąca najniższym punktem wahań w depresji maniakalnej, zazwyczaj epizod depresji pojawia się bezpośrednio po manii; okres ten charakteryzuje się występowaniem typowych objawów depresji takich jak smutek, utrata zainteresowania i szczęścia, a także brak apetytu, niepokój, trudności z koncentracją, a nawet poczucie bezsensu, co związane jest bezpośrednio z wyjściem ze stanu maniakalnego.

Warto wskazać, że epizody depresji maniakalnej najczęściej  dotyczą osób pomiędzy 15. a 25. rokiem życia. Co więcej, bardzo często zanim dysfunkcja zostanie zdiagnozowana jako depresja maniakalna, stosunkowo często zdarzają się nawracające epizody depresyjne bez popadania w manię. Dlatego też bardzo często u chorych najpierw diagnozuje się depresję, ale po wystąpieniu pierwszych epizodów maniakalnych diagnoza ulega zmianie na depresję maniakalną.

Depresja maniakalna: przyczyny

Przyczyny depresji maniakalnej mogą mieć podłoże genetyczne. Dlatego też można mówić o dziedziczeniu predyspozycji do wystąpienia depresji, w tym depresji maniakalnej. Należy jednak wskazać, że to, czy będzie ona endogenna, dwubiegunowa, maniakalna, maniakalno-paranoidalna czy obsesyjno-maniakalna w dużej mierze zależy od środowiska, a także stylu wychowania. Co ważne jednak, psychologiczne przyczyny depresji maniakalnej są głęboko skorelowane z ojcem, który często jest typem silnego człowieka odnoszącego sukcesy, ale nie przyjmującym się zbytnio losem dziecka. Na depresję maniakalną zazwyczaj zapadają dzieci o słabszej psychice, bardziej wrażliwe oraz refleksyjne, które nie są w stanie sprostać nieosiągalnym wymaganiom stawianym przez rodzica.

Przyczyn depresji maniakalnej można doszukiwać się również w korelacji z zaburzeniami pracy neuroprzekaźników oraz nieprawidłowościami w korze przedczołowej. Te obszary mózgu odpowiadają przede wszystkim za planowanie działań oraz przewidywanie konsekwencji swoich zachowań.

Depresja maniakalna: objawy

Depresja maniakalna objawia się przede wszystkim zaburzeniami i wahaniami nastroju. W tym znaczeniu u osoby chorej na depresję maniakalną może pojawić się wysokie samopoczucie związane z beztroską i nieadekwatnymi zachowaniami w odpowiedzi na przykre wydarzenia w postaci śmiechu bądź fascynacji. Osoby cierpiące na depresję maniakalną są zazwyczaj bardziej drażliwe, gniewne, charakterystyczny jest także utrudniony kontakt z rodziną i przyjaciółmi. U osób ze stanami depresyjno-maniakalnymi często zaobserwować można snucie odległych planów i jednocześnie trudności w precyzyjnym ich wyrażeniu. Depresja maniakalna objawiać się może również słowotokiem, dekoncentracją, a także wzmożoną ruchliwością. Osoby z depresją maniakalną nie czują zmęczenia, przez co mają ogromne pokłady energii, co skutkuje zaburzeniami trybu snu i czuwania. Dlatego też osoby cierpiące na to zaburzenie psychiczne bardzo często kładą się spać nad ranem, po czym przesypiają większą część dnia.

Depresja maniakalna stanowi poważne zaburzenie psychiczne, wpływające na jakość życia osób chorych. Okazuje się jednak, że osoby ze zdiagnozowaną depresją maniakalną często nie wykazują objawów między stanami chorobowymi lub często nie odczuwają objawów zaburzeń przez długi czas. Co więcej, należy wskazać, że nie wszyscy pacjenci z depresją maniakalną doświadczają epizodów depresyjnych.

Depresja maniakalna: leczenie

Kluczowym elementem leczenia manii są leki przeciwpsychotyczne, które mają za zadanie ustabilizowanie nastroju i zapobieganie nawrotom choroby. Dodatkowo ich celem jest zmniejszenie lęku, a także wyregulowanie snu oraz obniżenie napięcia psychicznego. W niektórych przypadkach zastosowanie mają również leki antydepresyjne oraz stabilizatory nastroju. Należy zatem podkreślić, że podstawą leczenia depresji maniakalnej jest farmakoterapia, której musi towarzyszyć również psychoterapia, dostosowana do aktualnej fazy choroby i możliwości terapeutycznych chorego. W przypadku depresji maniakalnej najczęściej zastosowanie ma terapia poznawczo-behawioralna, u której podstaw leży nauka radzenia sobie z napadami manii oraz zmiana stylu myślenia. Istotnym elementem jest również psycho \edukacja, która umożliwia wyjaśnienie choroby pacjentowi, dzięki czemu możliwe jest wypracowanie strategii radzenia sobie z zaburzeniem. Dodatkowo istotnym elementem terapii jest systematyczne uprawianie medytacji i nauka kontrolowania własnych emocji.

Depresja maniakalna jest poważnym zaburzeniem psychicznym, które w znacznym stopniu wpływa na życie ludzi. Niemniej jednak osoby z depresją maniakalną często nie wykazują objawów pomiędzy cyklami chorobowymi bądź często nie odczuwają objawów przez długi czas. Z tego względu osoby ze zdiagnozowaną depresją maniakalną bardzo często cieszą się dobrym samopoczuciem, szczególnie wtedy, gdy szukają pomocy i dowiadują się nowych informacji dotyczących choroby oraz czynników, które bezpośrednio na nią wpływają. Wówczas można mówić o samopomocy osób z depresją maniakalną, które poprzez swoje zachowanie dążą do utrzymania dobrego stanu zdrowia psychicznego. W tym znaczeniu należy podkreślić, że istotnym elementem leczenia depresji maniakalnej jest porządek, dobry sen, a także zdrowy tryb życia. Terapia depresji maniakalnej uwzględnia również farmakoterapię.

Czy depresja maniakalna jest uleczalna?

Depresja maniakalna, choć jest ciężkim zaburzeniem psychicznym, to możliwe jest jej wyleczenie. Kluczową rolę odgrywa wdrożenie odpowiedniej terapii farmakologicznej i psychologicznej. Nie mniej ważne są jednak również starania osoby, o której depresja maniakalna wystąpiła. W tym znaczeniu istotne jest nastawienie chorego, a także wdrożenie systematycznej medytacji oraz edukacja i praca nad własnymi emocjami.

Diagnoza depresji maniakalnej nie jest prosta. Dlatego też występowanie niepokojących objawów warto zmierzyć za pomocą skali depresji Becka. Wykonanie testu umożliwi określenie, czy i w jakim stopniu konkretna osoba cierpi na depresję maniakalną. Warto wskazać, że skala Becka ma zastosowanie w przypadku przesiewowego rozpoznania u siebie zaburzeń adaptacyjnych i zespołu stresu pourazowego.