Depresja – objawy i sposoby leczenia

Szacuje się, że w Polsce z depresją zmaga się nawet ok. 1,5 miliona ludzi. Liczba ta stale rośnie i już na przestrzeni najbliższej dekady depresja ma zostać najczęstszą chorobą na świecie. Zapraszamy do zapoznania się z artykułem na temat depresji, jej objawów, przyczyn, wyzwań diagnostycznych oraz leczenia.

Depresja – czym właściwie ona jest?

Przede wszystkim depresja to nie tylko poczucie smutku i przygnębienia. Ta groźna choroba to coś znacznie więcej. O depresji możemy mówić wtedy, gdy poczucie pustki i wszechogarniającego smutku zakłócają normalne funkcjonowanie jednostki. Osoby zmagające się z tą chorobą mają problem z wykonywaniem podstawowych czynności, w tym z nauką, pracą, czy też spożywaniem posiłków. Bardzo często poczucie apatii i braku chęci do życia jest nieprawidłowo diagnozowane, co jeszcze bardziej utrudnia pomoc osobom cierpiącym na depresję.

Depresja to jedna z groźniejszych chorób XXI wieku, dlatego nie wolno jej bagatelizować. W przypadku jakichkolwiek oznak depresji i podejrzenia jej objawów warto niezwłocznie skontaktować się ze specjalistą. Dotyczy to zarówno nas oraz naszych bliskich, u których podejrzewamy depresję lub jej zalążki. Takie osoby potrzebują wsparcia i pod żadnym pozorem nie można zostawić ich samym sobie.

Co ciekawe, sama choroba diagnozowana jest dwukrotnie częściej u kobiet. Odpowiednio zdiagnozowana i leczona może minąć, co przełoży się bezpośrednio na poprawę samopoczucia pacjenta oraz komfort jego codziennego życia.

Jak często występuje depresja?

Szacuje się, że depresja dotyka nawet około 17% społeczeństwa. Blisko co 5. Polak cierpi na różne rodzaje depresji oraz różne stadia i nasilenie choroby. Znaczna część chorych, bo aż około 7%, cierpi na depresję maskowaną, o której trochę więcej przeczytacie w dalszej części artykułu. To o tyle ważne, że wówczas pacjenci zgłaszają się z innymi schorzeniami i na nie się leczą, a w ich cieniu rozwijają się niebezpieczne stany depresyjne.

Objawy depresji

Objawy depresji bardzo często mylone są ze zwykłym przygnębieniem i smutkiem, który może dotknąć każdego z nas. Wiąże się to z trudami życia oraz niepowodzeniami, które mogą nas spotkać. To sprawia, że prawidłowa diagnoza depresji może być utrudniona. W diagnostyce depresji stosuje się kryteria rozpoznania choroby. Należą do nich utrata zainteresowania codziennym życiem i obowiązkami, a także znaczne obniżenie nastroju, które w medycynie nazywa się nastrojem depresyjnym.

Bardzo często objawy depresyjne nie są czytelne i nie sposób rozpoznać ich od razu. U wielu osób niepokojące objawy depresji stopniowo narastają, aż osiągnął moment kulminacyjny. Chorą osobę ogarnia apatia i brak jakiejkolwiek aktywności. Najczęściej poddałaby się kierowaniu przez inne osoby oraz uciekała w samotność. Pojawiają się wówczas takie objawy depresyjne jak: olbrzymie przygnębienie, czy też poczucie braku zrozumienia wśród bliskich.

Niepokojące objawy cielesne występowania depresji

W rozpoznaniu choroby wyróżnia się zespół fizycznych objawów charakterystycznych dla występowania depresji. Pełna diagnostyka opiera się na wyłapaniu objawów fizycznych oraz towarzyszących im objawów psychicznych. O depresji można mówić tylko przy występowaniu ich równolegle i w określonej liczbie.

Do cielesnych objawów depresji zalicza się:

• wahania apetytu, w tym jego brak lub nadmierny apetyt;
• zaburzenia miesiączkowania u kobiet i zaburzenia hormonalne;
• wahania wagi (jej nagły spadek lub wzrost);
• uczucie suchości w gardle;
• nadmierna senność;
• spadek libido;
• poczucie ciągłego przygnębienia i zmęczenia;
• bóle głowy i migreny;
• nadmierne pobudzenie psychoruchowe.

Czynniki uzupełniające w diagnostyce depresji

Depresja może być rozpoznana wtedy, gdy cielesne objawy depresji występują w parze z innymi. Objawy towarzyszące i potwierdzające występowanie depresji to m.in. objawy psychotyczne i objawy psychiczne.

W pierwszej grupie podstawowych objawów depresji wymienia się:

• brak humoru i utrzymujące się w długim okresie złe samopoczucie;
• brak poczucia przyjemności;
• utrata zainteresowań;
• chroniczne i duże zmęczenie.

Występowanie minimum dwóch z powyższych czynników może wskazywać na depresję, jednak mogą one być spowodowane także niedoborami witaminowymi lub innymi schorzeniami.

Drugą grupę podstawowych objawów depresji stanowią:

• myśli samobójcze;
• czyny samobójcze;
• zaburzenia snu;
• poczucie winy;
• niska samoocena;
• negatywne myślenie;
• zaburzanie koncentracji i uwagi;
• poczucie niskiej wartości;
• urojenia depresyjne;
• osłupienie depresyjne;
• depresyjne zaburzenia osobowości.

W tym wypadku również musi dojść do występowania minimum dwóch powyższych objawów depresji, aby można było zdiagnozować chorobę.

Objawy depresji i inne choroby

Depresja może być także traktowana jako jeden z objawów przechodzenia przez inną chorobę o podłożu organicznym. Przewlekłe obniżenie nastroju oraz depresyjne zaburzenia osobowości mogą pojawiać się przy takich chorobach jak:

• marskość wątroby lub jej przewlekłe zapalenie;
• uszkodzenie nerek;
• niedobór witamin;
• niedożywienie;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• zaburzenie aktywności metabolizmu;
• schizofrenia;
• stwardnienie rozsiane;
• choroby neurologiczne;
• choroby somatyczne.

W związku z tym, zanim zacznie się leczyć depresję, niezbędne jest wykonanie szeregu badań ogólnych. Pozwolą one sprawdzić, czy depresja jest chorobą indywidualną, czy jej obecność towarzyszy innym schorzeniom takim jak: choroby neurologiczne, czy też zaburzenie aktywności i prawidłowego funkcjonowania wybranych narządów.

Różne rodzaje depresji

Współczesna medycyna wyróżnia różne objawy depresji oraz ich rodzaje. Poniżej przedstawiamy zdiagnozowane i obecnie najczęściej występujące rodzaje depresji.

Depresja poporodowa

Wbrew pozorom depresja poporodowa to bardzo często występująca choroba u młodych mam. Szacuje się, że nawet 75% kobiet może odczuwać objawy depresyjne, w tym m.in. wahania nastroju, tendencję do płaczliwości i niepokoju, drażliwości i innych. Objawy depresji poporodowej najczęściej ustępują już po ok. 10 dniach, jednak choroba ta wymaga konsultacji lekarskiej. Osoby cierpiące na depresję poporodową potrzebują wsparcia swoich bliskich, aby sobie z tym poradzić.

Depresja sezonowa

W polskich warunkach tego rodzaju depresji doświadczamy przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym. Obniżony nastrój spowodowany jest zmianą pogody i faktem, że ciepłe i słoneczne letnie dni zastępuje szara i deszczowa aura. Brak naturalnego słońca może powodować takie objawy depresji sezonowej jak: bóle głowy, apatię, senność, czy też większy apetyt i przyrost masy ciała. Schorzenie to najczęściej obserwuje się u osób w przedziale od 20. do 30. roku życia.

To szczególny rodzaj zaburzeń nastroju, który spowodowany jest zmianą pogody w polskim klimacie. Choroba ta zdecydowanie rzadziej występuje w ciepłych krajach. Jako jeden ze sposobów leczenia depresji sezonowej uznaje się fototerapię.

Dystymia

Wystąpienie depresji o nazwie dystymia wiąże się przede wszystkim z trwale obniżonym samopoczuciem, niską oceną własnej wartości i trwałym pesymizmem. Dystymia (dawniej depresja nerwicowa, nerwica depresyjna) to choroba, której towarzyszy obniżony nastrój, a chorobę można zdiagnozować wtedy, gdy dolegliwości występują przez minimum dwa lata. W leczeniu depresji tego rodzaju wykorzystuje się profesjonalną psychoterapię oraz leki przeciwdepresyjne. Dystymia (dawniej depresja nerwicowa) ma łagodniejszy przebieg niż inne rodzaje depresji.

Choroba afektywna dwubiegunowa

Wśród rodzajów depresji wymienia się m.in. chorobę afektywną dwubiegunową. Schorzenie charakteryzuje się tym, że okresy depresji przeplatają się z manią. Połączenie tych dwóch objawów jest bardzo niebezpieczne i w skrajnych przypadkach to zaburzenie depresyjne może doprowadzić do samobójstwa osoby chorej. W przypadku tej choroby można zaobserwować zaburzenie depresyjne nawracające. Cierpiąca osoba ma zaburzone myślenie percepcyjne i nie widzi wielu życiowych przeszkód, co sprawia, że jest niebezpieczna.

To jedno z groźnych zaburzeń psychicznych, w którym okresy depresji przeplatają się z okresami maniakalnymi i euforii, co dodatkowo utrudnia funkcjonowanie jednostki. Stany takie uniemożliwiają obiektywną ocenę sytuacji i mogą powodować błędne decyzje, które zagrażają życiu osoby chorej i jej otoczeniu.

Depresja poschizofreniczna

To zaburzenia depresyjne, które wywołane są schizofrenią i trwają minimum dwa tygodnie. Ważnym kryterium diagnozy tej depresji jest to, że objawy schizofreniczne schodzą na drugi plan, a dominują objawy depresyjne. Depresja poschizofreniczna może być częścią schizofrenii jako choroby, lub też powstawać w wyniku zażywania leki. Przy ciężkiej depresji poschizofrenicznej wzrasta ryzyko prób samobójczych.

Depresja lękowa przewlekła

Gdy wymienia się rodzaje depresji, to niezbędne jest zwrócenie uwagi na chorobę, jaką jest depresja lękowa przewlekła. To odmiana depresji, w której stany lękowe i depresyjne występują w tym samym czasie i jednocześnie. Wciąż nie są znane przyczyny tych zaburzeń psychicznych, jednak badacze wskazują na podatność wybranych jednostek na choroby lękowe i depresję. Ten typ choroby ma klasyczne objawy, w tym zaburzenia snu, poczucie winy, utrata zainteresowań u osoby chorej, a także przewlekle utrzymujące się złe samopoczucie i lęk.

Depresja maskowana

To osobny podtyp choroby, a depresja przy tym schorzeniu jest maskowana przez inne choroby, które są zdiagnozowane i leczone. W ich cieniu rozwija się depresja. Inne nazwy dla tego rodzaju depresji to: ekwiwalent depresji, depresja ukryta, subdepresja, depresja somatyczna, a także depresja bez depresji. Przy tej odmianie mogą występować takie zaburzenia depresyjne jak: choroby somatyczne, zaburzenia snu, obniżenie nastroju, osłupienie depresyjne, a także ból. Depresja tego rodzaju może pojawiać się u osób, które cierpią na choroby neurologiczne. To szczególny rodzaj zaburzeń nastroju, który sprawia, że jeszcze trudniej zdiagnozować, że odpowiada za niego depresja, a nie inne choroby.

Depresja reaktywna

Podłoża depresji reaktywnej leżą w zaburzeniach psychicznych o mniejszym nasileniu. Może do nich dochodzić w wyniku reakcji organizmu na wystąpienie określonej sytuacji życiowej. Przyczyną depresji reaktywnej może być odejście lub śmierć bliskiej osoby, pogorszenie sytuacji finansowej lub występowanie innych schorzeń takich jak choroby nowotworowe.

Depresja starcza

To kolejny rodzaj depresji, który dotyka osób po 65. roku życia. Szacuje się, że w starzejącym się polskim społeczeństwie liczba osób po 65. roku życia chorych na depresję może gwałtownie wzrosnąć i w ciągu dziesięciu lat osiągnie ponad 8 milionów. To wskazuje na to, jak wielkim wyzwaniem dla naszego społeczeństwa oraz współczesnej medycyny jest odpowiednia diagnoza, leczenie, a także wspieranie chorych na depresję bez względu na ich wiek.

Wśród seniorów depresja może być spowodowana zmianą stylu życia i utratą regularnych kontaktów z otoczeniem. Osoby na emeryturze spędzają coraz więcej czasu w samotności, cierpią na choroby przewlekłe oraz ograniczają swoją aktywność ruchową. W takich warunkach nie trudno o występowanie zaburzeń depresyjnych i znacznego pogorszenia samopoczucia.

Jakie są przyczyny depresji?

Depresja to choroba, która występuje w obecnych czasach stosunkowo często. Na występowanie takich schorzeń jak nerwica depresyjna, choroby somatyczne, czy zaburzenia depresyjne wpływ ma wiele aspektów, w tym trudna sytuacja ekonomiczna lub niepewna przyszłość. Sytuacji nie poprawia pandemia koronawirusa, przez którą ludzie ograniczyli kontakty między sobą i więcej czasu spędzają w samotnii i poczuciu leku. Takie warunki sprzyjają występowaniu depresji.

Od lat prowadzone są badania kliniczne, których zadaniem jest określenie przyczyny depresji. Mimo stosowania zaawansowanego leczenia depresji w oparciu o farmakologię i psychoterapię wciąż nie można ze stuprocentową pewnością podać przyczyny depresji.

Aktualne badania pozwalają na wyszczególnienie czynników biologicznych i psychospołecznych, które mogą być przyczyną depresji.

Czynniki biologiczne

Prawdopodobne jest powiązanie wystąpienia depresji z czynnikami biologicznymi. Wskazują na to przede wszystkim fizyczne objawy depresji, w tym zaburzenia snu, utrata masy ciała oraz chroniczne zmęczenie.

Wśród powiązanych z depresją czynników biologicznych wskazuje się:

• zaburzenia neuroprzekaźnictwa (wśród przyczyn znajdują się: zmiany hormonalne, nadmierny stres, stosowanie niektórych leków, uzależnienia, choroby somatyczne);
• uwarunkowania genetyczne;
• zaburzenia hormonalne.

Leki przeciwdepresyjne wpływają bezpośrednio na łagodzenie objawów depresji poprzez regulowanie procesów biologicznych w organizmie. Mimo tego powiązania czynników biologicznych nie można ze stuprocentową pewnością traktować jako główną przyczynę depresji.

Niektóre badania naukowe wskazują także na rodzinne predyspozycje do rozwoju depresji. Choroba może mieć także charakter dziedziczny. Wpływ na to mogą mieć m.in. konkretne warunki wychowania, w tym przyswajanie przez jednostkę negatywnych cech i niewłaściwych zachowań.

Czynniki psychospołeczne

Obecna medycyna wyróżnia także aspekty psychospołeczne, które mają wpływ na występowanie depresji. Wśród nich może znajdować się m.in. choroba psychiczna. Aby skutecznie leczyć depresję, należy poddać się badaniu w poradni zdrowia psychicznego, po czym wybrana zostanie odpowiednia psychoterapia. Wpłynie ona korzystnie na zdrowie psychiczne pacjentów oraz poprawienie ich sytuacji życiowej.

Model poznawczo-behawioralny

Jedną z teorii rozpoznania depresji i ich przyczyn jest teoria poznawczo-behawioralna. Wskazuje ona na to, że chora osoba przyswoiła sobie i następnie stosuje negatywny wzór reagowania. Wówczas w leczeniu niezbędna jest modyfikacja specyficznych zachowań oraz postawienie na naukę nowych, poprawnych umiejętności.

Jednym z badaczy uznających tę teorię za właściwą jest Aaron T. Beck. Według niego depresja i jej pojawienie się zależą od rodzaju informacji, które docierają do człowieka. Wówczas występuje przekształcenie schematów poznawczych, które może mieć źródło z traumatycznych przeżyciach z dzieciństwa lub być efektem powtarzanych negatywnych osądów.

Triada poznawcza, czyli trzy symptomy depresji wg powyższej teorii

Osoby wskazujące na poprawność modelu poznawczo-behawioralnego zwracają uwagę na występowanie triady poznawczej, czyli trzech symptomów depresji. Należą do nich negatywne myśli o sobie, przyszłości i świecie. Drugim mechanizmem depresji jest regularne popełnianie błędów logicznych w ocenie sytuacji i wnioskowaniu, co jeszcze bardziej przekłada się na pogorszenie nastroju.

Model psychodynamiczny

Kolejnym modelem jest teoria psychodynamiczna. Według niej depresja może być spowodowana konfliktami z przeszłości, które wciąż rozgrywają się w organizmie i są nierozwiązane. Według Freuda depresja powstaje w wyniku skierowania własnej agresji do wnętrza siebie. Może to być efekt nieszczęśliwej miłości lub dużej straty. W ramach tego modelu stosuje się unikalną terapię. Terapia psychodynamiczna depresji odwołuje się do standardowych czynników leczniczych w psychoanalizie. Ich podstawowym mechanizmem zmiany i leczenia jest wgląd.

Na czym polega leczenie depresji?

Leczenie depresji jest zależne od tego, z jakim rodzajem choroby mamy do czynienia. Najpierw rozpoznać depresję musi specjalista, a następnie proponuje on odpowiednie leczenie depresji. W zależności od rodzaju może się ono różnić. Depresja to choroba, za której leczenie odpowiada specjalista psychiatrii lub w określonych przypadkach neurolog.

Podstawą leczenia depresji jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie chorej oraz jej otoczeniu. Ważnym zadaniem lekarza jest zapobiegnięcie myślom samobójczym osoby chorej oraz uniknięcie najgorszego. W niektórych przypadkach depresja wymaga hospitalizacji chorego. Podstawowe leczenie dzieli się na: leczenie farmakologiczne oraz psychoterapię.

Leczenie farmakologiczne

W ramach leczenia farmakologicznego lekarz może przepisać wybrane leki. W walce z depresją stosuje się przede wszystkim:

• leki przeciwdepresyjne;
• selektywne inhibitory wychwytu serotoniny i noradrenaliny;
• inhibitory monoaminooksydazy;
• selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny;
• nieselektywne inhibitory wychwytu serotoniny i noradrenaliny.

Leki przeciwdepresyjne mają bezpośredni wpływ na stężenie noradrenaliny i serotoniny. Po kilku tygodniach terapii lekami przeciwdepresyjnymi powinno zauważyć się wymierne efekty. Depresja powinna zostać zahamowana i stopniowo leczona, co widać po polepszającym się nastroju danej osoby i wzroście jej pewności siebie.

Leki stosowane w leczeniu farmakologicznym

Poniżej przedstawiamy listę wybranych leków, które wykorzystywane są w leczeniu farmakologicznym. Mogą to być m.in.:

• Ketrel
• Mozarin
• Cital
• Egzysta

Psychoterapia

Przy leczeniu chorób takich jak depresja, stosowana jest także psychoterapia. Może być ona prowadzona równolegle do leczenia farmakologicznego lub być wykorzystywana jako jedyny rodzaj leczenia. W terapii osób cierpiących na depresję stosuje się terapię:

• poznawczo-behawioralną;
• interpersonalną;
• psychodynamiczną.

Postaw na konsultację online i otrzymaj receptę

Obecnie receptę online na leki przeciwdepresyjne można otrzymać nie tylko podczas stacjonarnej wizyty u specjalisty. Bardzo wygodnym rozwiązaniem jest skorzystanie z konsultacji medycznej na odległość (internetowej lub telefonicznej). Po profesjonalnej konsultacji możliwe jest otrzymanie e-recepty online, na podstawie której można kupić leki w każdej aptece.

Zapraszamy do skorzystania z konsultacji medycznej na naszej stronie, dzięki której szybko będziesz mógł wdrożyć leczenie. Leki przeciwdepresyjne przepisywane są tylko w uzasadnionych przypadkach. Depresja to ciężka choroba, dlatego niezbędne jest jej prawidłowe rozpoznanie i szybkie wdrożenie leczenia.

Umiejętne podejście do osób z depresją?

Depresja to ciężka i trudna w zdiagnozowaniu choroba. W związku z tym powinniśmy postawić na edukację społeczną w zakresie rozpoznawania potencjalnych objawów choroby oraz postępowania z osobami, które na nią cierpią. Jeżeli podejrzewamy, że w naszym życiu lub u kogoś bliskiego pojawiła się depresja, to nie wolno zwlekać z wizytą u specjalisty. Występowanie choroby nie jest powodem do wstydu, choć w Polsce wciąż niektórzy mają takie przekonanie.

Długotrwałe pogorszenie nastroju i pojawienie się rezygnacji życiowej to powody do tego, by jak najszybciej pojawić się w gabinecie psychiatry. Szybko zdiagnozowana i leczona depresja daje duże szanse na jej wyleczenie i wyeliminowanie ewentualnych nawrotów. Pomocne będzie w tym wsparcie innych osób, które umiejętnie do tego podejdą. Depresja atakuje znienacka i może dotknąć każdego z nas, dlatego nie powinniśmy o tym zapominać.

W kontaktach z chorymi osobami należy postawić na zrozumienie i unikanie banałów, w tym takich powiedzeń jak:

• znajdź sobie zajęcie;
• weź się w garść;
• nie przesadzaj;
• życie nie jest bajką;
• wyjdź do ludzi;
• inni mają gorzej;
• uśmiechnij się itp.

To zachowanie, które może spowodować odwrotne skutki od zamierzonych.

Czy od leków przeciwdepresyjnych można się uzależnić?

Powszechnie przyjęło się, że leki przeciwdepresyjne uzależniają i przez wielu pacjentów brane są niczym narkotyki. To błędny stereotyp, który może powodować wiele negatywnych skutków. Depresja to ciężka choroba, którą należy leczyć. Osoby wierzące w możliwość uzależnienia się od leków przeciwdepresyjnych, zwlekają z podjęciem leczenia, co może powodować zagrożenie ich życia.

Leki tego rodzaju działają bezpośrednio na funkcjonowanie mózgu, jednak nie mają właściwości uzależniających. W związku z tym mogą być przyjmowane bez obaw, jednak każda terapia powinna być poprzedzona wizytą u specjalisty psychiatrii i wykonaniem szczegółowych badań. Odpowiednia diagnoza i wdrożenie leczenia sprawiają, że depresja będzie pod kontrolą, a pacjent będzie mógł się z niej wyleczyć.