Czym jest depresja atypowa?

Co to jest depresja atypowa?

Depresja atypowa to zupełnie inne zaburzenie depresyjne, aniżeli typowa depresja. Określenie „atypowa” ma za zadanie uwydatnienie różnicy pomiędzy takim obrazem zaburzeń psychicznych a formami depresji, które przebiegają z bezsennością, anhedonią, spadkiem energii życiowej, a także spadkiem apetytu. Warto wskazać, że o depresji atypowej zaczęto mówić dopiero na przełomie lat 50. i 60. ubiegłego wieku.

Depresja atypowa: przyczyny

Przyczyn depresji atypowej doszukiwać się można w tych samych czynnikach, które wywołują inne zaburzenia depresyjne. W tym znaczeniu depresja atypowa może mieć uwarunkowania:

• genetyczne, związane z dziedziczeniem depresji,
• biologiczne związane z zaburzeniami równowagi neuroprzekaźników, głównie serotoniny i dopaminy,
• psychospołecznymi, związanymi z doświadczeniem negatywnych wydarzeń w dzieciństwie lub traumatycznych przeżyć.

Dodatkowo depresja atypowa może być również związana ze współwystępującymi chorobami somatycznymi, między innymi endokrynologicznymi bądź zaburzeniami psychicznymi w postaci między innymi zaburzeń osobowości. Warto również wskazać, że zazwyczaj epizod depresyjny wywoływany jest przez kombinację kilku czynników.

Depresja atypowa: objawy

Depresja atypowa charakteryzuje się występowaniem nieco innych przejawów zaburzeń psychicznych. W tym znaczeniu w przebiegu depresji atypowej miejsce ma wzmożenie apetytu, przede wszystkim na słodycze, co skutkuje stopniowym wzrostem wagi ciała. Dodatkowo osoby cierpiące na depresję atypową uskarżają się na odczucie nadmiernej senności i zmęczenia w ciągu dnia, a także nasilonej ciężkości kończyn i ociężałości, tzw. paraliż ołowiany. Osobom w tym stanie towarzyszyć może również lęk przed odrzuceniem i/lub osamotnieniem, a także poczucie pustki. Dodatkowo objawami depresji atypowej są:

• reaktywność nastroju, która jest niezbędnym warunkiem do rozpoznania depresji atypowej, jest ona zdolnością chorego cierpiącego na depresję do odczuwania radości oraz szczęścia w następstwie wystąpienia pozytywnych bodźców lub wydarzeń,
• hipersomnia, nadmierna senność skutkująca przysypianiem 10 lub więcej godzin w ciągu doby przez przynajmniej 3 dni w tygodniu,
• nadmierna wrażliwość na odrzucenie,
• spadek energii i obniżenie samopoczucia w godzinach wieczornych,
• zaburzenia koncentracji oraz uwagi,
• niska samoocena i brak wiary w siebie,
• irracjonalne poczucie winy,
•  utrata zainteresowań.

Warto wskazać, że depresję atypową od typowych zaburzeń psychicznych odróżniają przede wszystkim tzw. odwrócone objawy biologiczne, czyli inny w stosunku do typowego przebiegu zaburzeń sposób przejawiania się między innymi zaburzenia snu czy zaburzeń apetytu.

Depresja atypowa: leczenie

Optymalnym modelem leczenia depresji atypowej jest holistyczne działanie farmakologiczne oraz psychoterapeutyczne. Liczne badania bowiem wskazują, że leczenie depresji jest znacznie efektywniejsze i skuteczniejsze, jeżeli przebiega kompleksowo z uwzględnieniem leczenia farmakologicznego oraz oddziaływań psychoterapeutycznych.

Leczenie farmakologiczne epizodu depresyjnego z cechami atypowymi uzależnione jest w dużym stopniu od tego, czy występuje on w przebiegu zaburzenia afektywnego jednobiegunowego, czy też w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Co więcej, psychoterapia zalecana jest w każdej odmianie depresji i na każdym etapie rozwoju choroby, również wtedy, gdy objawy są bardzo nasilone, a w przebiegu zaburzeń psychicznych pojawiają się myśli samobójcze. Warto wskazać, że zalecanymi rodzajami terapii w leczeniu zaburzeń afektywnych jest terapia poznawczo-behawioralna, modele treningowe (m.in. umiejętności społecznych, komunikacji czy asertywności), psychodynamiczne, systemowa psychoterapia rodzin.

Depresja atypowa: rokowania

Wdrożenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego i psychoterapeutycznego pozwala na uzyskanie zadowalających efektów terapii depresji nietypowej. Niemniej jednak należy wskazać, że niezwykle ważna jest wola chorego na depresję atypową do leczenia i aktywnego uczestniczenia w psychoterapii. Dlatego też istotnym czynnikiem wpływającym na powodzenie wprowadzonego leczenia ma wsparcie najbliższych i motywowanie do leczenia.

Depresja określana jest chorobą cywilizacyjną, podobnie jak otyłość czy cukrzyca. Stres, szybkie tempo życia i presja rozwoju zawodowego czy osobistego to tylko niektóre czynniki, które mogą powodować spadek samopoczucia. Co ważne, depresja może mieć nie tylko postać typowych zaburzeń psychicznych, ale również formę nietypową (atypową), dodatkowo wyróżnić można depresję lękową i depresję maskowaną. Wiele odmian zaburzeń depresyjnych może powodować trudności w diagnozie i rozpoznaniu, a dodatkowo osoby cierpiące na depresję nierzadko bagatelizują objawy, szczególnie jeżeli występuje u nich dystymia. Dlatego też w przypadku występowania niepokojących symptomów warto wykonać test i rozpoznać u siebie objawy depresji dzięki skali depresji Becka. Wykonanie testu może być bodźcem do poszukiwania przez osobę chorą na zaburzenia depresyjne profesjonalnej pomocy.