Biegunka cukrzycowa – przyczyny, leczenie

Cukrzyca – co należy o niej wiedzieć 

Cukrzyca to zespół chorób metabolicznych, których wspólną cechą jest utrzymująca się w organizmie hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom cukru. Powodem jest upośledzenie wydzielania insuliny, jej nieprawidłowe działanie lub oba zaburzenia występujące jednocześnie. Choroba ta dotyczy wszystkich grup wiekowych. Zaobserwować możemy zarówno cukrzycę u niemowlaka, u dzieci, wśród osób dorosłych czy cukrzycę u osób starszych.  

Sprawdź, czym charakteryzuje się występowanie cukrzycy u mężczyzn.

Aktualna klasyfikacja, podana przez Światową Organizację Zdrowia, dzieli cukrzycę na cztery podstawowe grupy:

• cukrzyca typu I, która charakteryzuje się destrukcją komórek β trzustki i prowadzi do niedoboru insuliny w organizmie,
• cukrzyca typu II jest to najczęściej diagnozowana postać cukrzycy. Jej powodem jest zwiększona oporność tkanek obwodowych na insulinę oraz jej niewystarczające wydzielanie,
• inne typy cukrzycy, w których czynnik etiologiczny został dokładnie określony, np. choroby trzustki, stosowanie niektórych leków, genetycznie uwarunkowane postacie cukrzycy, 
• cukrzyca ciążowa, czyli hiperglikemia pojawiająca się w okresie prenatalnym. 

Efektem długotrwale utrzymującego się podwyższonego poziomu cukru we krwi są zmiany w organizmie prowadzące do uszkodzenia wielu narządów. Możemy je podzielić na:

• zmiany typu mikroangiopatii cukrzycowej, np. retinopatia (skutkiem może być uszkodzenie bądź całkowita utrata wzroku), nefropatia (prowadząca do niewydolności nerek), neuropatia obwodowa (skutkiem jej działania mogą być owrzodzenia stóp czy zniekształcenia stawów), neuropatia autonomiczna (zaburzenia w obrębie układu pokarmowego, układu moczowo-płciowego oraz sercowo-naczyniowego),
• zmiany typu makroangiopatii, do których zalicza się miażdżycę tętnic wieńcowych, mózgowych i obwodowych, mogących doprowadzić między innymi do zawału mięśnia sercowego, udaru mózgu czy do zmian niedokrwiennych w organizmie. Najczęściej zmiany makroangiopatyczne w cukrzycy są ściśle powiązane z współistniejącym nadciśnieniem tętniczym oraz zaburzeniami lipidowymi u chorego.  

Powikłania występujące w cukrzycy są niezwykle częste, i mogą pojawić się w każdym okresie trwania choroby. Jednym z takich zaburzeń jest biegunka cukrzycowa. 

Sprawdź również, czym jest padaczka cukrzycowa.

Cukrzyca a biegunka

Występowanie biegunki jest niezwykle częste u osób, u których stwierdzono zaburzenia w zakresie jelita cienkiego oraz grubego, spowodowane przez współistniejącą cukrzycę. Wraz z nią pojawiać się mogą naprzemiennie również inne dolegliwości, takie jak zaparcia, zaburzenia czucia trzewnego czy nietrzymanie stolca. 

Biegunka cukrzycowa może mieć charakter stały bądź okresowy. Określa się ją na podstawie objętości stolca, która zazwyczaj przekracza 200 ml/dzień. Wypróżnienia pojawiają się wiele razy w ciągu doby, są wodniste oraz często charakteryzują się brakiem współistnienia innych dolegliwości bólowych. Pacjenci zazwyczaj uskarżają się na występowanie biegunek rano, wieczorem bądź w nocy.  

Biegunka cukrzycowa – leczenie

Schorzeniem towarzyszącym cukrzycy, który obecnie uważa się za główny czynnik wywołujący zaburzenia w motoryce jelit, jest cukrzycowa neuropatia autonomiczna. Za najważniejsze przyczyny jej występowanie uważa się między innymi :

• zbyt wysokie, długotrwale utrzymujące się w organizmie stężenie glukozy,
• nadprodukcja wewnątrzkomórkowa reaktywnych form tlenu i azotu,
• stres oksydacyjny,
• rozwijający się proces zapalny,
• zaburzenia gospodarki lipidowej.

Jednak podczas diagnostyki problemu biegunki należy uwzględnić również inne mechanizmy, takie jak:

• niewydolność egzokrynną trzustki,
• zaburzenia w zakresie wchłaniania kwasów żółciowych,
• przyjmowane leki (np. metformina czy akarboza),
• nieodpowiednio dobrane produkty spożywcze, mogące przyczyniać się do powstawania biegunek,
• choroba trzewna, 
• zaburzenia funkcji tarczycy, 
• nieswoiste zapalenie jelit,
• SIBO.

W zależności od występującego objawu dominującego, należy przebadać pacjenta pod kątem wszelkich możliwych schorzeń, aby najlepiej określić występującą jednostkę chorobową i wprowadzić optymalną formę leczenia. W większości przypadków w pierwszej kolejności wykonuje się endoskopię górnego i dolnego odcinka układu pokarmowego oraz oznaczenie stężenia hormonu tyreotropowego. Aby wykluczyć wystąpienie celiakii, należy oznaczyć miano przeciwciał anty-EmA i anty-tTG w klasie IgA. Aby zdiagnozować możliwość wystąpienia SIBO wykonuje się wodorowy test oddechowy. Warto również wykonać badania próbki stolca, które pozwoli wykluczyć występowanie pasożytów. 

W przypadku zdiagnozowania cukrzycowej neuropatii autonomicznej potwierdza się niezwykle duże znaczenie stosowania właściwej insulinoterapii w przypadku cukrzycy typu I. U chorych na cukrzycę typu II, korzystne działanie wykazują leki przeciwcukrzycowe.

Leczenie biegunek cukrzycowych polega na dostarczeniu do organizmu odpowiedniej ilości płynów, tak, aby nie dopuścić do odwodnienia. Za niezwykle ważną uważa się również suplementację elektrolitów, odpowiednio zbilansowana dietę i, co najważniejsze w przypadku osób chorych na cukrzycę, prawidłową kontrolę glikemii. W sytuacji występowania biegunek cukrzycowych, farmakoterapia powinna być wprowadzona pod kontrolą lekarza. Najczęściej stosuje się leki, takie jak loperamid, ryfaksymina, metronidazol czy doksycyklina.

Pojawienie się biegunek cukrzycowych znacząco obniża jakość życia osób chorych. Aby jednak wprowadzić skuteczną terapię, należy przeprowadzić wnikliwą diagnostykę pod kątem konkretnego schorzenia, które może być przyczyną biegunek. Leczenie powinno być prowadzone pod czujnym okiem specjalistów. Cukrzycy w żadnym stopniu nie należy bagatelizować a do jej leczenia należy podejść niezwykle starannie, aby zminimalizować ryzyko poważnych zaburzeń a nawet śmierci pacjenta.