Cukrzyca u osób starszych – przyczyny, objawy, leczenie

Czynniki ryzyka cukrzycy u osób starszych

Cukrzyca jest przewlekłą chorobą o charakterze metabolicznym, wynikającą z niedoboru lub całkowitego braku insuliny, który pojawia się w wyniku zaburzeń pracy trzustki. Ryzyko zachorowania na cukrzycę wzrasta wraz z wiekiem, co jest naturalną odpowiedzią na starzenie się organizmu, jednak może być uwarunkowane również działaniem takich czynników, jak: 

• otyłość – nadmierna ilość tkanki tłuszczowej zwiększa oporność na insulinę, co prowadzi do zaburzeń gospodarki węglowodanowej, 
• brak aktywności fizycznej – siedzący tryb życia wpływa na spowolnienie metabolizmu i zwiększa ryzyko cukrzycy, 
• uwarunkowania genetyczne – dodatni wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania,  
• niedobór witaminy D – badania dowodzą, że niski poziom witaminy D zaburza prawidłowe funkcjonowanie komórek β wysp trzustkowych, które wpływają na wytwarzanie i wydzielanie insuliny, 
• choroby układu sercowo-naczyniowego – występowanie chorób układu krążenia, takich jak choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze czy miażdżyca naczyń krwionośnych, zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy, 
• złe nawyki żywieniowe – niewłaściwa dieta, bogata w węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym, tłuszcze nasycone i sól, wpływa na podwyższony poziom cukru we krwi, 
• stres – przewlekły stres powoduje zaburzenia gospodarki węglowodanowej i zwiększa ryzyko hiperglikemii u osób starszych, 
• używki – palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu powodują wysokie stężenie glukozy we krwi, co może prowadzić do cukrzycy alkoholowej. 

Wraz z wiekiem wzrasta nie tylko ryzyko rozwoju cukrzycy, ale także jej powikłań, dlatego osoby starsze powinny szczególnie zadbać o rutynowe badania lekarskie (w tym pomiar stężenia glukozy we krwi), utrzymanie prawidłowej masy ciała, właściwą dietę i regularną aktywność fizyczną. Osoby w starszym wieku częściej niż osoby młode narażone są na choroby układu krążenia, udar mózgu, zaburzenia układu nerwowego, choroby nerek, pogorszenie widzenia czy stopę cukrzycową, stąd tak ważne jest wczesne zapobieganie powikłaniom związanym z hiperglikemią. 

Cukrzyca u osób starszych – objawy

Objawy cukrzycy u osób starszych, choć są podobne i nie różnią się zasadniczo od symptomów hiperglikemii u osób młodszych, jednak ze względu na wiek i choroby współistniejące, mogą mieć różne nasilenie. U osób w podeszłym wieku diagnozuje się zwykle cukrzycę ukrytą lub cukrzycę typu 2, do których najczęstszych objawów należą: 

• wzmożone pragnienie, 
• częste oddawanie moczu, 
• ciągłe uczucie głodu, 
• nadmierna senność i zmęczenie, 
• uczucie niepokoju lub dezorientacji, 
• zaburzenia widzenia, 
• trudno gojące się rany, 
• nagła utrata masy ciała,
• częste infekcje układu moczowo-płciowego.  

Leczenie cukrzycy w wieku podeszłym

Leczenie cukrzycy u osób starszych opiera się na regularnym pomiarze poziomu cukru we krwi za pomocą glukometru lub podczas rutynowych badań kontrolnych w celu zachowania stężenia glukozy w przedziale wartości prawidłowych. W łagodzeniu objawów oraz zapobieganiu rozwoju powikłań pomocna będzie również zmiana nawyków żywieniowych, regularna aktywność fizyczna i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Wybór sposobu leczenia może być uzależniony od chorób współwystępujących, takich jak nadciśnienie tętnicze, choroby serca czy zaburzenia pracy nerek. W zależności od typu cukrzycy i nasilenia objawów, oprócz zmiany stylu życia, konieczne może okazać się podskórne podawanie insuliny lub terapia doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi. W praktyce często stosuje się połączenie różnych metod leczenia, w zależności od ogólnego stanu zdrowia i kondycji pacjenta. 

Opieka nad osobą starszą z cukrzycą

Osoby starsze chorujące na cukrzycę nierzadko cierpią również na inne schorzenia, które utrudniają im codzienne funkcjonowanie. Opieka nad seniorem z hiperglikemią wymaga szczególnej uwagi i troski, która pozwoli na poprawę ogólnego samopoczucia chorego. W zależności od wieku i stopnia zaawansowania choroby, opieka nad osobą starszą z cukrzycą może opierać się na wsparciu w regularnym badaniu glukometrem poziomu cukru we krwi, przypominaniu o przyjęciu leków przeciwcukrzycowych zgodnie z zaleceniami lub podskórnym podawaniu insuliny.

Warto uświadamiać osoby w podeszłym wieku o powikłaniach zdrowotnych związanych z cukrzycą, a także zachęcać do stosowania zbilansowanej diety i regularnej aktywności fizycznej. Ważne jest również przypominanie o częstych wizytach u lekarza i rutynowych badaniach, które pozwolą na zachowanie prawidłowego funkcjonowanie gospodarki węglowodanowej i, w razie konieczności, wdrożenie odpowiedniego leczenia. Osoby starsze mogą być także zachęcane do angażowania się w różne działania społeczne, aby zachować zdrowy i spokojny umysł.