Alergie, z jakimi spotykamy się na co dzień

Czym jest alergia?

Alergia to nabyta wywołana immunologicznie swoista nadwrażliwość na substancje obce. Pojawia się po wielokrotnym kontakcie z substancją uczulającą i polega na reakcji systemu obronnego organizmu. Pyłki, żywność lub inne związki, które są wprowadzane do organizmu przez drogi oddechowe lub przez skórę są substancjami obcymi znanymi również jako antygeny, lub alergeny. Organizm wytwarza specyficzne przeciwciała przeciwko tym związkom. Przy odpowiedniej dziedzicznej predyspozycji i ponownym kontakcie z danym alergenem może wystąpić reakcja alergiczna. Najczęściej alergie wywołują: pyłek z roślin, pokarm (np. orzechy), produkty chemiczne, leki, grzyby, kurz i roztocza, sierść zwierząt, metale oraz ukąszenia owadów. Aby dowiedzieć się więcej, zapraszamy do poniższego artykułu ekspertów e-recepta.net.

Jakie są rodzaje alergii?

• Alergie typu I: Obejmują około 90 procent wszystkich alergii. Dotyczą między innymi uczulenia na pyłki traw i drzew, roztocza kurzu domowego, żywność, jad pszczół, a także sierść zwierząt. Układ odpornościowy wytwarza przeciwciała klasy IgE (immunoglobuliny E) przeciwko alergenowi w celu jego zwalczania. Gdy rozpoznają alergen, przeciwciała IgE wyzwalają uwalnianie przekaźników zapalnych, takich jak histamina. Wywołuje to objawy obrzęku skóry lub błon śluzowych w czasie od kilku minut do kilku godzin po kontakcie z alergenem.

• Alergie typu II: Tutaj wytwarzane są antygeny przeciwko składnikom na powierzchni komórek ciała. Kiedy rozpoznają one te struktury komórkowe, aktywują układ odpornościowy, który walczy z komórkami ciała. Taka reakcja może być skierowana przeciwko krwinkom czerwonym, na przykład w przypadku przeniesienia niewłaściwej grupy krwi do krwiobiegu.

• Alergie typu III:Przy tej formie alergii kompleksy immunologiczne tworzą się z alergenów i przeciwciał, które mogą odkładać się w tkankach, np. w nerkach lub w naczyniach krwionośnych. Mogą wywoływać zapalenie naczyń krwionośnych: alergiczne zapalenie naczyń. Często objawia się to punktowym, ciemnoczerwonym krwawieniem na nogach lub pośladkach.

• Alergie typu IV: Ponieważ od kontaktu z alergenem do wystąpienia objawów może upłynąć około 72 godzin, lekarze nazywają ten rodzaj zapalenia alergią późnego typu. Przedstawicielem tej grupy jest alergiczny wyprysk kontaktowy, który jest wyzwalany np. przez nikiel lub substancje zapachowe. Za rozwój odpowiadają swoiste dla alergenu komórki odpornościowe, tzw. limfocyty pomocnicze T. Znajdują się one częściowo we krwi oraz w węzłach chłonnych i tkance podskórnej. Jeśli dana osoba ponownie wejdzie w kontakt z tym samym alergenem po uczuleniu, specyficzne dla alergenu limfocyty T pomocnicze migrują do skóry i wywołują reakcję alergiczną.

Istnieje skłonność do reagowania na nieszkodliwe substancje, takie jak pyłki drzew lub traw alergią IgE-zależną. Lekarze nazywają to skazą atopową. Ludzie z tą predyspozycją częściej niż inni cierpią na katar sienny, astmę alergiczną i alergie pokarmowe. Jednocześnie mają tendencję do rozwoju neurodermitów (wyprysku atopowego) bardziej niż inne osoby. 

Jakie są ogólne objawy alergii?

W zależności od rodzaju alergenu mogą wystąpić różne objawy, a najczęstsze z nich to:

• Zapalenie spojówek: swędzenie oczu, łzawienie, pieczenie lub uczucie piasku w oku, zaczerwienienie,
• Nieżyt nosa: swędzenie nosa, kichanie, niedrożność, katar, uczucie zatkanego nosa,
• Astma alergiczna: kaszel, krztuszenie się, świszczący oddech, duszność,
• Atopowe zapalenie skóry: miejscowa wysypka skórna w fałdach skóry – często  u dzieci,
• Pokrzywka: swędzenie lub wysypka skórna,
• Kontaktowe zapalenie skóry: wysypka na obszarze skóry, gdzie był kontakt z alergenem,
• Obrzęk naczynioruchowy: obrzęk powiek, warg lub kończyn. Może być także zlokalizowany na języku lub na poziomie krtani (obrzęk głośni). Stanowi nagły przypadek medyczny ze względu na ryzyko uduszenia.
• Anafilaksja: Niektóre owady, leki i pokarmy mogą wywoływać wszystkie powyższe objawy, nasilając się w postaci niedociśnienia, wymiotów, biegunki, skurczów, stanowiąc ryzyko zagrożenia życia.

Niektóre z tych objawów są podobne do oznak przeziębienia. Jednak objawy alergii, np. na pyłki pojawiają się nagle zwłaszcza przy obecnym kontakcie z alergenem w tym przypadku z jego dużą ilością. Objawy mogą utrzymywać się przez kilka tygodni lub miesięcy w sezonie alergicznym, w zależności od tego, na co dana osoba jest uczulona i co aktualnie kwitnie lub jaki pyłek unosi się w powietrzu.

Jak rozpoznać alergię?

Gdy wyżej wymienione objawy są identyfikowane z narażeniem na określone substancje, ważne jest, aby skonsultować się z alergologiem w celu przeprowadzenia testów z tzw. alergenami, które je wywołują i w ten sposób ustalić odpowiednie leczenie, które może polegać między innymi na immunoterapii oraz unikaniu kontaktu z substancją lub materiałem wywołującym alergię.

• Punktowy test skórny: Jeśli podejrzewa się alergię typu I, punktowy test skórny jest najczęstszą metodą testowania skórnego i jest wykonywany w pierwszej kolejności. W zależności od podejrzenia uczulenia, lekarz używa odpowiednich roztworów alergenów, nakładając je na wnętrze przedramion i delikatnie nakłuwa lancetem w skórę. Jeśli układ odpornościowy zareaguje na obcą substancję, skóra w krótkim czasie tworzy bąbel i staje się czerwona.
• Badanie krwi: Jest często stosowane jako dodatek do punktowych testów skórnych i może określić przeciwciała IgE we krwi, które są skierowane przeciwko niektórym alergenom.
• Test płatkowy: W przypadku podejrzenia alergii kontaktowej, tj. alergii typu IV, lekarze stosują test płatkowy. W tym celu przyklejają na plecach preparaty alergenowe na około 48 godzin. Jeśli układ odpornościowy zareaguje, rozwijają się egzemy lub pęcherze.
• Test prowokacyjny: Alergik jest bezpośrednio skonfrontowany z alergenem w taki sposób, jaki w rzeczywistości może się zdarzyć. W tym celu lekarz używa roztworu alergenu, nakładając go, np. bezpośrednio na błonę śluzową nosa lub spojówkę. Jeśli podejrzewa się alergię pokarmową, osoba badana spożywa dany pokarm. Taki test musi być dokładnie monitorowany przez lekarza. Zwykle odbywa się w klinice, ponieważ może wywołać ciężką reakcję alergiczną, którą należy natychmiast załagodzić.

W jaki sposób leczy się alergię?

Pierwszym i najskuteczniejszym środkiem jest unikanie kontaktu z alergenem. Nie zawsze jest to możliwe, dlatego bardzo pomocne będą leki, które są skuteczne w leczeniu objawów takie jak leki przeciwhistaminowe – teraz dostępne również w postaci kropli do oczu i nosa; kortykosteroidy do stosowania miejscowego – wdychane przez usta lub nos, które w przeciwieństwie do kortykosteroidów przyjmowanych doustnie są słabo wchłaniane przez organizm, przez co nie działają ogólnoustrojowo. Leki przepisane przez lekarza można łatwo wykupić, stosując receptę online.

W przypadku alergii typu natychmiastowego często istnieje możliwość immunoterapii swoistej dla alergenu zwanej również odczulaniem. Celem tej terapii jest przyzwyczajenie układu odpornościowego do substancji uczulających i tym samym osłabienie jego nadmiernej reakcji. Aby tego dokonać, lekarz wstrzykuje pacjentowi preparat alergenowy w rosnących dawkach w określonych odstępach czasu. W niektórych przypadkach alergen może być również doprowadzony do kontaktu z błoną śluzową jamy ustnej w postaci tabletek lub kropli.

Ważne jest, aby wiedzieć, że wszystkie te zabiegi poprawiają i kontrolują objawy, ale nie leczą alergii. Obecnie istnieje tylko jedna metoda leczenia, która może wywołać tolerancję na alergen: immunoterapia (szczepionki).

Wszelkie leki na alergię na receptę pomocne w zapobieganiu objawom alergii można bezpiecznie nabyć korzystając z serwisu e-recepta.net. Portal każdego dnia pomaga pacjentom w realizacji recept online bez wychodzenia z domu.