Zapalenie ucha – przyczyny i objawy

Jak wygląda ucho?

Narząd odpowiadający za słyszenie składa się z trzech części. To ucho zewnętrzne, środkowe oraz wewnętrzne. Warto od razu zaznaczyć, że każda ta część może być przyczyną bólu ucha!

Pierwsza część układu słuchowego przede wszystkim chroni ucho środkowe oraz wewnętrzne. Rolą zewnętrznego przewodu słuchowego jest także zbieranie fal akustycznych oraz kierowanie ich do przewodu słuchowego wewnątrz narządu. Wygląda on jak swego rodzaju tuba, która ma dość nieregularne kształty i zakończenie w postaci błony bębenkowej. Ten element jest przegrodą, która dzieli ucho zewnętrzne oraz środkowe.

Środkowa część narządu słuchu to przede wszystkim trąbka Eustachiusza. To nic innego jak przewód, który łączy ucho środkowe z jamą gardłową. Wyrównuje on ciśnienie panujące w uchu środkowym w momencie przełykania śliny oraz w czasie ziewania. Ucho środkowe to także kosteczki, czyli młoteczek, kowadełko i strzemiączko.

Ucho wewnętrzne składa się z błędnika błoniastego oraz kostnego. Cały ten obszar dzieli się na część statyczną, odnoszącą się do równowagi, a także część słuchową – czyli ślimak. Problemy z uszami mogą dotyczyć każdego wymienionego elementu układu słuchowego.

Zapalenie ucha – co właściwie boli?

Spośród najczęściej występujących schorzeń związanych z narzędziem słuchu, wymieniamy zapalenie ucha zewnętrznego, zapalenie ucha wewnętrznego oraz zakażenie w uchu środkowym. Niektóre z tych schorzeń mogą mieć lekki przebieg, co oznacza, że ustąpią samoistnie. Możliwe jest jednak, że tego typu dolegliwości wiązać się będą z powikłaniami. Nieleczone zapalenie ucha środkowego oraz innych części układu słuchowego może spowodować nawet utratę słuchu!

Przewód słuchowy zewnętrzny jest zazwyczaj pokryty skórą, na której znajduje się flora saprofityczna. Stanowi ona naturalną ochronę wraz z wydzieliną z gruczołów woskowinowych. Przedostawanie się tego typu substancji na zewnątrz to nic innego, jak mechanizm samooczyszczenia tego narządu. Wydzielina nie stanowi wcale o tym, że rozwija się zapalenie ucha. Infekcje uszu mają zazwyczaj bardzo charakterystyczne objawy, a ból ucha nie powinien być bagatelizowany! Systematyczne oczyszczanie przewodu słuchowego może pomóc w uniknięciu problemów zdrowotnych z narzędziem słuchu.

Zapalenie ucha zewnętrznego

Zapalenie ucha zewnętrznego to ból ucha, który występuje bardzo często. Ryzyko zachorowania pojawia się wówczas, gdy zostaną uszkodzone mechanizmy obronne zewnętrznego przewodu słuchowego.

Przyczyny zapalenia ucha zewnętrznego

Stan zapalny może pojawić się na skutek kąpieli w zanieczyszczonych zbiornikach wodnych, urazów mechanicznych, a także chemicznych, alergii bądź chorób ogólnoustrojowych – na przykład cukrzycy. Przyczyną powstania dolegliwości tego typu jest również uszkodzenie nabłonka poprzez używanie patyczka do czyszczenia uszu.

Objawy zapalenia ucha zewnętrznego

Infekcje ucha zewnętrznego to przede wszystkim ból ucha nasilający się w czasie żucia pokarmu bądź ziewania. Zapalenie ucha zewnętrznego to także upośledzenie słuchu o charakterze przewodzeniowym. Do tego stanu może dojść również wyciek z ucha zewnętrznego, czyli wydzieliny surowiczej. Pojawić się może także przekrwienie oraz zwężenie przewodu słuchowego, a także świąd ucha.

Leczenie zapalenia ucha zewnętrznego

Zapalenie ucha zewnętrznego należy leczyć, gdyż powikłania związane z tym stanem mogą być naprawdę niebezpieczne. W przypadku silnego bólu ucha przepisuje się zazwyczaj antybiotyki stosowane miejscowo. Mają one szerokie spektrum działania, zatem szybko wyeliminują niepożądane dolegliwości. Tego typu preparaty zazwyczaj dostępne są w formie kropel, co znacznie ułatwia ich przyjmowanie. Istnieje jednak możliwość stosowania tabletek, jeżeli tak jest wygodniej dla pacjenta.

Warto jeszcze dodać, że zbyt długie stosowanie antybiotyków nie jest zbyt korzystne dla organizmu. Mogą one bowiem spowodować rozwój zmian grzybiczych. Po pozbyciu się bólu ucha należy odstawić przyjmowane leki, a także zadbać o to, by nie dopuścić do kolejnego stanu zapalnego. Konieczna będzie rezygnacja z używania patyczków do uszu, jak również zabezpieczenie układu słuchowego podczas pływania. Wystarczy zainwestować w zatyczki uszne podczas wodnych kąpieli – z pewnością zapobiegną one urazom przewodu słuchowego zewnętrznego.

Inne schorzenia związane z uchem zewnętrznym

Oprócz stanu zapalnego ta część ucha narażona jest również na wystąpienie czyraka małżowiny usznej, a także półpaśca. Czyrak związany jest bezpośrednio z cukrzycą; zmiany skórne różnego rodzaju, które pojawiają się w okolicach uszu, są związane właśnie z tym schorzeniem.

Zmiana czyrakowa występuje najczęściej w pojedynkę. Z uwagi na spuchniętą małżowinę uszną pojawia się równocześnie silny ból ucha. Zakażenia bakteryjne tego typu eliminuje się zazwyczaj antybiotykami stosowanymi miejscowo. Pacjent powinien być jednak leczony ambulatoryjnie, gdyż stan zapalny może przynieść duże powikłania.

Półpasiec, czyli stan zapalny nieco innego typu, prowadzi do wytworzenia na uchu zewnętrznym pęcherzyków przypominających ospę wietrzną. Nieleczenie takiego schorzenia nie tylko będzie wiązało się z ogromnym bólem – możliwe jest także porażenie nerwu twarzowego, uszkodzenie słuchu, a także dokuczliwe zawroty głowy. Półpasiec uszny leczony jest za pomocą leków przeciwwirusowych, takich jak acyklowir. Ból można wyeliminować stosując dostępne bez recepty leki przeciwbólowe. Warto jednak zaznaczyć, że chory, który zaraził się półpaścem usznym, powinien być objęty leczeniem szpitalnym – zwłaszcza, jeśli doszło do wspomnianego już porażenia nerwu twarzy. Taki stan wymaga pilnej rehabilitacji i tylko powtarzanie cykliczne zabiegów sprawi, że pacjent będzie mógł wrócić do zdrowia.

Zapalenie ucha środkowego

Istnieją trzy typy zapalenia ucha środkowego. Stan zapalny występuje w obrębie przewodu słuchowego i może dawać naprawdę przykre objawy. Taka infekcja wywoływana jest przez bakterie i najczęściej występuje jesienią oraz wiosną. Bakterie przedostają się do ucha środkowego poprzez błonę bębenkową – najczęściej z nosa lub nosogardła.

Ostre zapalenie ucha środkowego

Ostry stan zapalny ucha środkowego rozwija się w przewodzie słuchowym. Objawia się on obrzękiem, a także powstaniem wysięku surowiczego. Występuje wówczas niedrożność trąbki słuchowej. Pojawia się tętniący ból ucha, występuje uczucie pełności oraz napięcia w przewodzie słuchowym. Zapaleniu ucha środkowego towarzyszyć mogą szumy uszne, ból głowy, a także objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka i złe samopoczucie. Mogą pojawić się także zaburzenia równowagi oraz znaczne pogorszenie słuchu.

Objawy zapalenia ucha środkowego, które zaobserwuje u siebie pacjent, powinny być natychmiastowo skonsultowane z lekarzem. Przeprowadzi on z chorym diagnostyczny wywiad, a także badanie otoskopowe, które wykaże zmiany. Do leczenia ostrego zapalenia ucha środkowego wybiera się najczęściej antybiotyki oraz leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Stan zapalny z wyciekiem surowiczym bądź ropnym nie leczy się za pośrednictwem kropli z antybiotykiem. Tego typu preparaty będą najzwyczajniej wyciekać, a zbyt długie przyjmowanie antybiotyków może bardzo osłabić organizm pacjenta.

Niekiedy konieczne będzie przeprowadzenie małego zabiegu po to, by wyeliminować zarówno stan zapalny, jak i dokuczliwe objawy. Nacięcie błony bębenkowej, czyli paracenteza, umożliwi odpływ surowicy bądź ropnej wydzieliny, co znacząco zmniejszy dolegliwości bólowe pacjenta. Perforacją błony bębenkowej powinien zająć się specjalista – ubytek tej części ucha środkowego jest zazwyczaj niewielki i zagoi się on samoistnie. Perforacja błony bębenkowej konieczna jest najczęściej wtedy, kiedy pacjent skarży się na silne zawroty głowy, pulsujący ból ucha, pogorszenie słuchu bądź gdy dojdzie do porażenia nerwu twarzowego. Niekiedy zdarza się samoistna perforacja błony bębenkowej, która nie jest wcale bolesna, a może przynieść choremu sporą ulgę od bólu.

Zakończenie leczenia stanu zapalnego, który umiejscowił się w przestrzeniach ucha środkowego, wymaga wdrożenia pewnych środków bezpieczeństwa. Dotyczy to zwłaszcza tych pacjentów, którzy poddani byli nacięciu błony bębenkowej. Należy bowiem uważać na zalanie ucha wodą, do którego może dojść podczas mycia. Osoby te mają również zakaz korzystania z kąpieli w dostępnych dla wszystkich zbiornikach wodnych, gdyż zawarte w nich bakterie mogą doprowadzić do kolejnego zakażenia. Ryzyko zapalenia ucha środkowego jest dość spore, a ponowne przechodzenie ostrego stanu zapalnego z pewnością będzie bardzo niekomfortowe i może przerodzić się w oporne na antybiotyki przewlekłe schorzenie.

Przewlekłe zapalenie ucha środkowego

Tego typu zapalenie ucha pojawia się zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Związane jest ono bezpośrednio z infekcją górnych dróg oddechowych oraz zapaleniem zatok; może się pojawić także wówczas, gdy występuje przerost migdałka gardłowego.

Oprócz bólu ucha, przy przewlekłym zapaleniu również pojawiają się ropno-śluzowe wycieki z narządu słuchowego, a także perforacja błony bębenkowej. Leczenie tego schorzenia przewodu słuchowego opiera się głównie o wysuszenie ucha, które można uzyskać wygaszając ogniska zapalne wewnątrz narządu. Należy również udrożnić nos – na przykład za pomocą antybiotyków. Uszkodzenie słuchu w czasie tej choroby kwalifikuje się na zabieg operacyjny. W trakcie takich czynności rekonstruuje się kosteczki słuchowe, a także zamyka powstały wcześniej ubytek w błonie bębenkowej. Destrukcja kostna pojawia się zazwyczaj przy przewlekłym ziarninowym zapaleniu ucha środkowego.

Przewlekłe perlakowe zapalenie ucha środkowego

To zdecydowanie najgroźniejszy typ zapalenia ucha środkowego. Oprócz tego, że stan zapalny prowadzi do zniszczenia kości, dochodzi także do silnego zakażenia narządu słuchu. Pojawia się wówczas zapalenie wyrostka sutkowatego, które może mieć naprawdę poważne powikłania. Prowadzić to może do chorób wewnątrz skroni, a także czaszki danego pacjenta. Może zatem pojawić się zapalenie opon mózgowo rdzeniowych, jak również krwotoczne zapalenie błony bębenkowej oraz ropnie mózgu. Niezbędne będzie przeprowadzenie RTG kości skroniowej; często zalecany jest również rezonans magnetyczny.

Zapalenie tego typu charakteryzuje się wyciekiem z ucha o niezwykle nieprzyjemnym zapachu, a także znacznym upośledzeniem słuchu. Schorzenie to wymaga pilnej konsultacji z lekarzem, który zleci leczenie zabiegowe.

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego

Ostatnim typem zapalenia ucha środkowego jest stan zapalny, który najczęściej występuje u dzieci. Wysiękowe zapalenie ucha środkowego, bo o nim tu mowa, polega przede wszystkim na tym, że w jamie bębenkowej dziecka gromadzi się płyn jałowy, czyli pozbawiony bakterii. Zablokowanie przewodu słuchowego w ten sposób sprawia, że dochodzi do przewodzeniowego upośledzenia słuchu. Schorzenie to dotyczy przede wszystkim dzieci przed ukończeniem dziesiątego roku życia. Pojawienie się jakichkolwiek dolegliwości bólowych u dziecka nie powinno być ignorowane. Wczesne wykrycie tego typu stanu zapalnego sprawia, że całkiem łatwo jest go wyleczyć. Zdarza się, że problem znika samoistnie, ale najlepiej byłoby wybrać się do lekarza. Wykona on badanie otoskopowe, a także zaleci odpowiednie leczenie. Najczęściej stosuje się leki przeciwzapalne bądź antybiotyki, ale tylko wtedy, gdy równocześnie wystąpi infekcja bakteryjna. W momencie, gdy dolegliwości utrzymują się długo, lekarz może zalecić nacięcie błony bębenkowej, co umożliwi natychmiastowe wydostanie się zalegającego płynu i przyniesie choremu znaczącą ulgę.

Zapalenie ucha wewnętrznego

Infekcje ucha wewnętrznego najczęściej objawiają się zapaleniem błędnika. Zapalenie ucha wewnętrznego obejmuje kanały półkoliste oraz przedsionek lub przewód ślimakowy. Biorąc pod uwagę rozległość stanu zapalnego, zapalenie ucha wewnętrznego może mieć postać ograniczoną bądź rozlaną.

Stan zapalny błędnika

Zapalenie błędnika może pojawić się również przy przewlekłym zapaleniu ucha środkowego. Objawy zapalenia ucha wewnętrznego połączone z zapaleniem błędnika to między innymi nudności, wymioty, oczopląs, a także zawroty głowy. Leczenie zapalenia ucha wewnętrznego może mieć postać farmakologiczną – wówczas stosuje się leki hamujące objawy, na przykład przeciwwymiotne lub przeciwbólowe. Zapalenie błędnika jest jednak na tyle groźnym stanem, że jego usunięcie może być przeprowadzone wyłącznie operacyjnie. Usuwa się wówczas guzowatą zmianę zapalną, czyli przyczynę całego schorzenia.

Zapalenie ucha u dzieci

Dzieci są szczególnie narażone na dolegliwości ze strony układu słuchowego. Dzieje się tak dlatego, że występują u nich odrębności w budowie anatomicznej – na przykład jamie bębenkowej czy uchu środkowym.

Przyczyny stanów zapalnych ucha

Choroba układu słuchowego związana jest z infekcjami górnych dróg oddechowych; może wystąpić również wtedy, gdy pojawia się przerost migdałków. Jako inne przyczyny schorzeń uszu wymienia się również nie do końca wykształcony układ immunologiczny, predyspozycje genetyczne, a także uczęszczanie do przedszkoli i żłobków. W tak dużej grupie istnieje spore ryzyko zakażenia się od innych dzieci.

Dlaczego dziecko choruje?

Zapalenie ucha u najmłodszych to zakażenie, które najczęściej przemieszcza się z gardła bądź nosa. Dochodzi wówczas do wymieszania się bakterii i wirusów, co odpowiada za dość ciężki przebieg tej choroby. Dziecko skarży się wówczas na tętniący ból ucha oraz uczucie rozpierania; może pojawić się również całkowita utrata słuchu, która jest jednak chwilowa. Zapalenie ucha środkowego to także podwyższona temperatura ciała, złe samopoczucie oraz brak apetytu. Dzieci mogą mieć również biegunkę oraz wymioty, które w niektórych przypadkach doprowadzają do odwodnienia.

Leczenie zapalenie ucha u dzieci

Ostre zapalenie ucha środkowego u dziecka diagnozuje się poprzez wykonanie badania otoskopowego. Warto bowiem dodać, że bolesność ucha nie musi wcale świadczyć o problemach z uchem środkowym. Za takie objawy może odpowiadać również przewód słuchowy zewnętrzny, który uległ zakażeniu bądź uszkodzeniu mechanicznemu. W przypadku ostrego zapalenia ucha środkowego należy wdrożyć leczenie farmaceutykami, które łagodzą objawy choroby. Mowa tu o lekach przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Jeśli nie przyniesie to efektu, lekarz z pewnością podejmie decyzję o rozpoczęciu antybiotykoterapii.

Zapalenie ucha – domowe sposoby

Objawy związane z zapaleniem ucha zewnętrznego można w pewnym stopniu łagodzić domowymi sposobami. Warto jednak pamiętać, że nie wyeliminują one w żaden sposób przyczyny takiego stanu. Lekkie infekcje można pokonać środkami dostępnymi bez recepty w każdej aptece. W przypadku stanów zapalnych, które trwają długo, a ich objawy są coraz silniejsze, konieczna będzie wizyta u specjalisty. Nieleczone zapalenie ucha może doprowadzić nie tylko do przewlekłego bólu ucha, ale również do bardzo poważnych powikłań rzutujących na możliwość słyszenia.

Ból ucha – co może pomóc?

Domowe sposoby na zapalenie ucha oscylują wokół produktów, które dostępne są praktycznie w każdym domu. W wielu przypadkach wizyta w aptece wcale nie będzie konieczna – oprócz leków przeciwbólowych można bowiem pomóc sobie na różne inne sposoby!

Ciepłe kompresy

Namoczone w ciepłej wodzie kompresy z pewnością będą bardzo pomocne. Po usunięciu nadmiaru wody wystarczy przyłożyć kompres na parę minut do ucha, by odczuć faktyczną ulgę w bólu. Za pomocą ciepłego kompresu można bowiem nieco rozluźnić zalegające w uchu ropne zatory. W przypadku występowania gorączki, kompresy nie musza być wcale ciepłe. Stosowanie zimnych kompresów może przynieść podobny skutek i wyeliminować ból, a na dodatek przyczynią się one do zbicia gorączki u chorego.

Komfortowy sen

Sen w przypadku zapalenia ucha może być prawdziwym wyzwaniem. Objawy zapalenia mogą być bowiem na tyle uciążliwe, że niemożliwe będzie przespanie spokojnie całej nocy. Wielu lekarzy zaleca spanie w pozycji siedzącej, dzięki czemu bolące ucho nie będzie dodatkowo narażone. Tego typu pozycja wpływa również pozytywnie na odpływanie zebranego w uchu płynu, a także zmniejsza ucisk na bolące miejsce.

W przypadku, gdy spanie na siedząco jest po prostu zbyt niewygodne, można oprzeć głowę na kilku poduszkach. Dzięki temu ciało w czasie snu będzie bardziej wyprostowane, a drenaż uszu znacząco się polepszy.

Czosnek

Czosnek ma właściwości przeciwzapalne, o czym z pewnością wie wiele osób. W przypadku bólu ucha, zaleca się jedzenie surowego czosnku, który ma pomóc w zwalczeniu infekcji bakteryjnych. Warto jednak od razu dodać, że stany zapalne ucha niekoniecznie mogą zostać wyeliminowane przez spożycie tego produktu – wszystko zależy bowiem od odporności organizmu pacjenta.

Imbir

Imbir to kolejny już produkt z domowej kuchni, który ma zastosowanie w leczeniu objawów stanu zapalnego ucha. Podobnie jak czosnek, imbir również posiada właściwości przeciwzapalne. Aby móc nieco złagodzić ból ucha, należy rozdrobnić korzeń tej rośliny oraz połączyć go z rozgrzaną wcześniej oliwą. Tak przygotowaną substancję rozprowadza się wokół ucha – nie należy jednak wprowadzać jej bezpośrednio do przewodu słuchowego!

Leki przeciwbólowe

Dolegliwości związane ze stanem zapalnym można wyeliminować również za pomocą tabletek przeciwbólowych. Tego typu preparaty dostępne są w aptekach, a nawet sklepach spożywczych. Warto jednak jeszcze raz przypomnieć, że zapalenie ucha środkowego lub zewnętrznego jest dość poważnym schorzeniem, które może przerodzić się w niebezpieczne dla zdrowia powikłania. Tabletki przeciwbólowe pomogą doraźnie na ból, jednak całkowite wyleczenie z chorego ucha powinno przebiegać pod opieką lekarską.

Porada specjalisty

W przypadku wystąpienia pierwszych objawów zapalenia ucha należy zgłosić się do lekarza. Nawet rozpoczynające się dopiero zapalenie może mieć naprawdę dokuczliwe objawy! Ból ucha jest na tyle nieprzyjemny, że może skutecznie uniemożliwić normalne funkcjonowanie.

Wiele osób decyduje się wprowadzić doraźne środki na zapalenie ucha. Stosowanie leków przeciwbólowych czy domowych sposobów na uporanie się z tym problemem, może wyeliminować niektóre z występujących objawów. Warto jednak zaznaczyć, że lekkie zapalenie ucha, które będzie bagatelizowane, może przerodzić się w ostry bądź przewlekły stan chorobowy. Takie schorzenia są już bardzo poważne i nierzadko wymagają nawet zabiegów chirurgicznych.

Problem, jaki napotyka osoba chcąca podjąć leczenie związane z zapaleniem ucha, to zbyt długie oczekiwanie na wizytę. Umówienie się nawet do lekarza pierwszego kontaktu może stanowić prawdziwe wyzwanie. Nie należy jednak zwlekać, gdyż w niektórych stanach chorobowych narządu słuchu porada specjalisty jest niezbędna!

Wizyta przez internet

Wychodząc naprzeciw potrzebom pacjentów, którzy potrzebują pilnej konsultacji ze specjalistą, stworzyliśmy możliwość odbywania wizyt u lekarza przez internet. Takie rozwiązanie zapewnia nie tylko wygodę, ale również komfort każdemu pacjentowi!

Porada internetowa przebiega zawsze w miłej atmosferze. Lekarz przede wszystkim przeprowadzi szczegółowy wywiad na temat stanu zdrowia pacjenta. Na tej podstawie będzie w stanie postawić rzetelną diagnozę, jak również wskaże zainteresowanemu możliwe drogi leczenia.

Uzyskanie e-recepty

Za pośrednictwem porady internetowej pacjenci mogą również uzyskać e-receptę. Taki dokument upoważnia do zakupu niezbędnych do wyleczenia leków, które na pewno przyniosą pacjentowi ulgę. Receptę internetową można zrealizować w każdej aptece – i to w dowolnym dla siebie momencie! Wyleczenie zapalenia ucha może być naprawdę proste – nie wahaj się i skorzystaj z wizyty internetowej!