Ból za uchem: jakie są przyczyny i jak leczyć?

Przyczyny bólu za uchem

Dolegliwości bólowe za uchem najczęściej stanowią objaw powstania stanu zapalnego ucha. Wówczas poza bólem ucha, na zapalenie wskazywać mogą również takie objawy jak:

• szumy uszne,
• swędzenie ucha, 
• pogorszenie słuchu,
• uczucie zatkania i wyciek z ucha,
• zaczerwienienie występujące w okolicach ucha,
• gorączka.

Ból za uchem wraz z towarzyszącymi objawami, które wymienione zostały powyżej, może świadczyć o zapaleniu ucha środkowego i zewnętrznego.

Jedną z częstszych przyczyn występowanie bólu za uchem jest neuralgia potyliczna. Pojawia się one zazwyczaj w wyniku podrażnienia nerwu potylicznego, do którego dochodzić może w wyniku nadwyrężenia mięśni karku bądź doświadczenia urazu w okolicy karku. W przypadku, kiedy ból za uchem jest wynikiem neuralgii potylicznej, dolegliwościom towarzyszą objawy w postaci bólu w obrębie szyi lub bólu z tylu głowy, który często ma charakter pulsujący.

Ból za uchem może być również objawem zapalenia wyrostka sutkowatego, który znacznie częściej diagnozowany jest u dzieci. Przyczyną zapalenia wyrostka sutkowatego zazwyczaj jest infekcja bakteryjna. Należy wskazać, że często infekcję jest zapalenie ucha środkowego, w przebiegu którego dochodzi do rozsiewu infekcji na struktury wyrostka sutkowatego. Schorzeniu temu towarzyszy ból zlokalizowany za uchem, ale również objawy w postaci gorączki, zaczerwienienia i obrzęku małżowiny usznej, a także uczucie znacznego osłabienia. Dodatkowo za uchem wyczuwalny jest guzek.

Przyczyną bólu ucha mogą być również choroby ucha. W tym przypadku dolegliwości mogą wynikać z zapalenia ucha środkowego lub zewnętrznego, ale również z zatkania ucha woskowiną. Co więcej, ból za uchem może być również spowodowany uszkodzeniem kanału słuchowego, do którego dojść może między innymi w wyniku nieprawidłowego czyszczenia ucha. Silny ból ucha i za uchem może być również spowodowany perforacją błony bębenkowej.

Przyczynę bólu za uchem niekiedy stanowią dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego, które spowodowane mogą być przez zmiany zwyrodnieniowe czy urazy. W przypadku dysfunkcji stawu skroniowo-żuchwowego dolegliwościom bólowym za uchem towarzyszyć może ból przy mówieniu lub przesuwaniu pokarmów.

Ból za uchem może być również wynikiem promieniowania dolegliwości bólowych od zęba. Wówczas dolegliwości mogą pojawić się w wyniku wyrwania zęba lub leczenia kanałowego, ale również wystąpić mogą w przebiegu ropnia zęba czy próchnicy.

Objawy bólu węzłów chłonnych za uszami 

Ból ucha lub za uchem towarzyszy również powiększonym węzłom chłonnym. Dolegliwości pojawiają się wówczas, gdy dojdzie do infekcji wirusowej lub bakteryjnej, przyczyniającej się do powiększenia węzłów chłonnych. Bolesne, powiększone węzły chłonne za uszami pojawiają się w przebiegu między innymi:

• świnki, 
• różyczki,
• zapalenia gardła,
• choroby migdałków. 

Leczenie bólu ucha i powiększonych węzłów chłonnych 

Ból za uchem jest dolegliwością, która spotykana jest stosunkowo często, ale równie często jest bagatelizowana przez pacjentów. W przypadku, kiedy dolegliwości bólowe pojawiają się i po krótkim czasie samoistnie znikają, nie ma powodów do niepokoju. Niemniej jednak w przypadku, kiedy ból za uchem utrzymuje się przez dłuższy czas, a dodatkowo towarzyszą inne dolegliwości, konieczna jest wizyta u lekarza celem ustalenia przyczyny bólu ucha lub dolegliwości bólowych za uchem i wdrożenie odpowiedniego leczenia. 

Wdrożenie leczenia bólu za uchem wiąże  się z koniecznością zdiagnozowania przyczyny. Wstępne rozpoznanie przeprowadzane jest na podstawie dokładnego wywiadu lekarskiego i objawów towarzyszących, które towarzyszą dolegliwości. Istotne jest również badanie przedmiotowe przeprowadzone w formie badania fizykalnego, polegającego na dokładnej ocenie okolicy ciała za uchem. W przypadku wątpliwości lekarz może zlecić wykonanie dodatkowych badań, takich jak morfologia krwi czy oznaczenie markerów stanu zapalnego. Niekiedy konieczne może być również wykonanie badań obrazowych, takich jak RTG, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Ustalenie przyczyny bólu za uchem jest kluczowym elementem w podjęciu właściwego leczenia, które powinno być ukierunkowane na wyleczenie przyczyny. Niemniej jednak w doraźnym łagodzeniu bólu wykorzystuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. W przypadku, kiedy ból za uchem związany jest z zapaleniem wyrostka sutkowatego, konieczna może okazać się antybiotykoterapia. Natomiast w przypadku zmiany w strukturze stawu skroniowo-żuchwowego konieczne może być przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.