Szczepionka na półpasiec. Wszystko, co warto wiedzieć!

Szczepionka przeciw półpaścowi – jak działa?

Szczepionka na półpasiec działa poprzez stymulowanie układu odpornościowego do rozpoznawania i zwalczania wirusa ospy wietrznej (VZV) w przypadku jego reaktywacji. Zawiera rekombinowany antygen oraz substancje aktywne wzmacniające odporność. Dzięki temu szczepienie przeciwko półpaścowi zmniejsza ryzyko zachorowania i związanych z tym powikłań.

Szczepienie stymuluje produkcję przeciwciał oraz pamięć immunologiczną, co pozwala na szybszą reakcję organizmu w sytuacji, gdy wirus ponownie zaatakuje.

Rodzaje szczepionek na półpasiec – jaki preparat wybrać?

W Polsce od początku 2023 roku dostępna jest szczepionka inaktywowana (Shingrix). Co to oznacza? To, że jest „nieżywa”, czyli zawiera jedynie fragmenty wirusa. Podaje się ją osobom, które miały już kontakt z wirusem wywołującym ospę wietrzną. Wskazana jest do profilaktyki półpaśca oraz neuralgii półpaścowej u osób w wieku 50 lat i starszych, oraz dorosłych o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec.

Z kolei szczepionka na ospę wietrzną, należy do preparatów żywych. Zawiera bowiem żywy, pozbawiony zjadliwości szczep wirusa ospy wietrznej i półpaśca VZV. Można ją podawać zdrowym dzieciom od 9. miesiąca życia oraz dorosłym, którzy nie chorowali wcześniej na ospę ani nie byli na nią szczepieni.

Skuteczność szczepionki na półpasiec

Szczepionka przeciw półpaścowi szczepienie zmniejsza ryzyko reaktywacji wirusa i zachorowania na półpasiec, wykazuje także wysoką skuteczność w zapobieganiu neuralgii półpaścowej u osób powyżej 50 lat — aż do 10 lat od jej przyjęcia. Natomiast szczepionka na ospę wietrzną zapewnia ochronę na całe życie.

Skuteczność szczepionki przeciw półpaścowi:

• powyżej 90% we wszystkich grupach ≥50 lat.

Skuteczność przeciw neuralgii półpaścowej:

• 91,2% u osób w wieku ≥50 lat;

• 88,8% u osób w wieku ≥70 lat.

Wskazania do przyjęcia szczepionki przeciwko półpaścowi

Szczepienia przeciwko półpaścowi zaleca się u:

• osób dorosłych powyżej 50 roku życia – warto pamiętać, że ryzyko zachorowania na półpasiec wzrasta wraz z wiekiem;

• młodszym dorosłym, powyżej 18 roku życia, u których występują czynniki ryzyka rozwoju tej choroby, tj. u pacjentów z osłabionym układem odpornościowym (z obniżoną odpornością): zakażonych HIV, po przeszczepieniu narządu miąższowego, z chorobami autoimmunologicznymi takimi jak: toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów. U tych, u których zdiagnozowano choroby przewlekłe jak np.: nieswoiste choroby zapalne jelit, przewlekła choroba nerek, choroby układu sercowo naczyniowego, przewlekła obturacyjna choroba płuc, czy astma oskrzelowa.

Półpasiec błędnie postrzegany jest jako choroba łagodna. W rzeczywistości może mieć liczne powikłania, których zdecydowanie lepiej unikać. Wśród nich wymienia się m.in.:

• rozwój neuralgii półpaścowej – to najistotniejsza klinicznie powikłana postać półpaśca, występuje zwłaszcza u osób starszych;

• rózwój półpaśca ocznego – w tej postaci choroba powoduje ból i wysypkę w okolicy oka, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku;

• choroby neurologiczne – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, udar mózgu, zapalenie rdzenia kręgowego, porażenie nerwu twarzowego;

• upośledzenie słuchu – w postaci np. bólu, szumów usznych, zaburzeń słuchu i równowagi.

Jak widzisz, potencjalne korzyści wynikające z przyjęcia szczepienia są ogromne. Poza tym, że przechorowanie półpaśca może nieść za sobą groźne konsekwencje, warto wziąć pod uwagę także sam dyskomfort związany z chorobą, u: osób, które zachorowały, szczepienie skraca czas utrzymywania się bólu oraz zmniejsza użycie leków przeciwbólowych.

Objawy półpaśca, jak i leczenie powikłań półpaśca, zdecydowanie nie należą do najprzyjemniejszych, dlatego lepiej pomyśleć o swoim bezpieczeństwie, póki jest na to czas.

Szczepionka na półpasiec – ile dawek należy przyjąć?

Podstawowy schemat szczepienia na półpasiec obejmuje dwie dawki po 0,5 ml każda: dawkę początkową, a następnie drugą dawkę podaną 2 miesiące później. Jeśli z jakiejś przyczyny konieczne są zmiany w harmonogramie szczepienia, drugą dawkę można podać w okresie od 2 do 6 miesięcy od przyjęcia pierwszej dawki.

Pamiętaj, że jeśli masz uczulenie na którykolwiek składnik szczepionki, jesteś w ciąży, przechodzisz ciężką infekcję, cierpisz na zaburzenia krzepnięcia, niedobór odporności, lub nowotwór hematologiczny, bezwzględnie musisz poinformować o tym lekarza kwalifikującego cię szczepienia. Mimo że szczepionka na półpasiec odznacza się korzystnym profilem bezpieczeństwa, a jej skuteczność jest bardzo wysoka, czasami lepiej poczekać z podaniem jej.

Czy szczepienie na półpasiec jest refundowana?

Od 1 stycznia 2024 roku szczepionka przeciw półpaścowi i neuralgii popółpaścowej o nazwie Shingrix jest dostępna z 50% refundacją dla pacjentów w wieku 65 lat i starszych o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec. W praktyce oznacza to, że szczepienie przeciw półpaścowi, częściowo finansowana jest np. osobom:

• z cukrzycą;

• z przewlekłą chorobą serca;

• z przewlekłą chorobą płuc;

• z przewlekłą niewydolnością nerek;

• z wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności;

• zakażonych HIV;

• z immunosupresją jatrogenną;

• z uogólnioną chorobą nowotworową;

• ze szpiczakiem mnogim;

• chorych na chłoniaka Hodgkina;

• z białaczką.

Czy trzeba szczepić się po przebyciu ospy wietrznej?

Półpasiec występuje tylko u osób, które w przeszłości przechorowały ospę wietrzną lub, choć znamiennie rzadziej, były szczepione przeciwko ospie wietrznej. Przechorowanie półpaśca nie chroni przed ponownym wystąpieniem tej choroby.

Szczepienie przeciwko półpaścowi jest zalecane również dla osób, które przeszły ospę wietrzną. Po pierwotnym zakażeniu wirusem ospy wietrznej (VZV) wirus pozostaje w organizmie w stanie utajonym i może się reaktywować nawet po wielu latach, powodując półpasiec. Osoby, które w przeszłości przechorowały ospę wietrzną, są zagrożone, zwłaszcza jeśli należą do grupy ryzyka.