Niedobór jodu - przyczyny, objawy, leczenie

Co powoduje niedobór jodu w organizmie? Przyczyny deficytu pierwiastka

Jedną z przyczyn niedoboru jodu jest mieszkanie z dala od Morza Bałtyckiego - na deficyt tego składnika mineralnego narażeni się m.in. mieszkańcy południowej Polski (im dalej od morza, tym uboższe w jod jest powietrze, którym oddychamy). Z tego względu w wielu regionach kraju konieczne jest uzupełnianie pierwiastka drogą pokarmową. 

Niedobór jodu może być też spowodowany stosowaniem diety bezsolnej. Do grupy ryzyka zaliczamy wegetarian oraz wegan. Inną potencjalną przyczyną jest spożywanie pokarmów obfitujących w substancje wolotwórcze (tzw. tioglikozydy), które zaburzają wchłanianie pierwiastka przez gruczoł tarczycy. Mowa tu przede wszystkim o warzywach kapustnych, takich jak np.:

• kalafior,
• kapusta,
• brukselka,
• brokuły.

Właściwości wolotwórcze wykazuje też:

• rukola,
• rzepa,
• soja,
• chrzan,
• szpinak,
• kalarepa, 
• jarmuż, 
• szpinak,
• rzodkiewkę, 
• gorczyca.

Warto wspomnieć jeszcze o wrodzonym niedoborze jodu (dawniej kretynizm tarczycowy, matołectwo), który objawia się m.in. upośledzeniem umysłowym dziecka. Przyczyną kretynizmu jest wrodzona pierwotna niedoczynność tarczycy. Z tego względu tak istotne jest dbanie o odpowiedni poziom tego pierwiastka w okresie ciąży (zalecana dzienna suplementacja jodu to 200-250 mcg).

• Hashimoto a ciąża

Pacjentki w ciąży ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto muszą bardzo ostrożnie podchodzić do kwestii suplementacji jodu, gdyż dostarczanie mikroelementu może zaostrzyć objawy ChH.

• selen i cynk a Hashimoto

Przy autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy wskazane jest suplementowanie dwóch ważnych pierwiastków - selenu i cynku. Dzięki tym mikroelementom możemy zmniejszyć stan zapalny i obniżyć poziom przeciwciał przeciwtarczycowych.

Niedobór jodu - objawy

Niedobór jodu w organizmie wpływa niekorzystnie na stan psycho-fizyczny pacjenta. Jednym z podstawowych symptomów świadczących o deficycie pierwiastka jest powiększenie tarczycy, czyli tzw. wole endemiczne (widoczne zgrubienie szyi). Do innych objawów niewystarczającej ilości tego mikroelementu w organizmie zaliczamy:

• niczym nieuzasadniony wzrost masy ciała,
• zaczerwieniona i sucha skóra,
• zaburzenia koncentracji,
• problemy z zapamiętywaniem,
• chroniczne zmęczenie,
• przygnębienie,
• uczucie zimna,
• ospałość,
• nieregularne lub obfite miesiączki,
• apatia,
• wypadanie włosów,
• zmiany w rytmie serca.

Niedobór jodu u dziecka - objawy

Jeśli chodzi o niedobór jodu u dzieci, do niepokojących objawów, które mogą świadczyć o deficycie tego pierwiastka w organizmie, świadczy:

• opóźnione ząbkowanie,
• zaburzenia wzrostu dziecka,
• obniżenie poziomu inteligencji,
• powiększenie ciemienia przedniego i tylnego,
• nieproporcjonalna budowa ciała,
• gorsza percepcja i motoryka,
• ospałość,
• łuszczenie się skóry,
• przybieranie na wadze,
• wypadanie włosów.

Warto wspomnieć, iż niedostateczna podaż jodu w diecie ciężarnej w okresie ciąży zwiększa ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu.

Niedobór jodu - jak sprawdzić deficyt pierwiastka w organizmie?

Wielu chorych nie wie, jak sprawdzić niedobór jodu w organizmie. Diagnostyka jest szybka i prosta. W tym celu należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu i wykonać badanie USG tarczycy oraz sprawdzić stężenie hormonów tarczycowych. Miarodajnym badaniem poziomu jodu w organizmie jest badanie dobowej zbiórki moczu.

 
Niedobór jodu - skutki zdrowotne. Niedobór jodu a tarczyca

Niedobór jodu w organizmie upośledza funkcjonowanie ważnego gruczołu, jakim jest tarczyca. Niewystarczająca ilość tego ważnego pierwiastka jest jedną z podstawowych przyczyn niedoczynności tarczycy, która objawia się m.in. gwałtownym tyciem. Jak schudnąć przy niedoczynności tarczycy? Najlepiej skorzystać z pomocy specjalistów i udać się do endokrynologa oraz dietetyka klinicznego.

Deficyt mikroelementu w organizmie zaburza produkcję ważnych hormonów - tyroksyny i trijodotyroniny, co może powodować szereg przykrych dolegliwości. Należy zaznaczyć, iż tyroksyna i trijodotyronina oddziałują na dojrzewanie morfologiczne i czynnościowe tkanek oraz narządów. Hormony te mają wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego (mózgu, przysadki mózgowej), kostnego oraz sercowo-naczyniowego. Frakcje wolnych hormonów regulują funkcje metaboliczne organizmu.

Niestety jak udowadnia praktyka lekarska, długotrwały niedobór jodu zwiększa zapadalność na choroby tarczycy, w tym raka tarczycy. Jak już wspomnieliśmy, w przypadku dzieci deficyt pierwiastka może powodować zaburzenia rozwoju mózgu płodu i niepełnosprawność intelektualną (kretynizm tarczycowy). Jeśli chodzi o dorosłych, zbyt niska podaż jodu obniża zdolności intelektualne, prowadzi do endemii wola, wpływa niekorzystnie na stan skóry, włosów i sprzyja nadwadze.

Jak uzupełnić niedobór jodu? 

Wielu pacjentów zastanawia się, jak uzupełnić niedobór jodu. Dobrym rozwiązaniem jest spożywanie pokarmów będących źródłem tego pierwiastka. Są to przede wszystkim tłuste ryby morskie, owoce morza, brokuły, szpinak. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić przyjmowanie jodu w tabletkach. Korzystnie na zdrowie gruczołu tarczycy wpływają też dłuższe pobyty nad morzem.