Limfocyty podwyższone — co oznaczają? Jaki poziom limfocytów jest niepokojący?

Czym są limfocyty i jaką funkcję pełnią w organizmie?

Limfocyty to najważniejszy rodzaj komórek układu odpornościowego człowieka, których rolą jest wspomaganie organizmu w rozpoznawaniu antygenów oraz walka z drobnoustrojami. Wraz z monocytami zaliczane są do agranulocytów, czyli jednego z dwóch rodzajów leukocytów (białych krwinek). Są drugą, zaraz po neutrofilach, najliczniejszą grupą komórek i stanowią około 20-45% krwinek białych obecnych we krwi człowieka. Ich kształt jest kulisty, a wewnętrzne struktury składają się głównie z dużego jądra i cytoplazmy wypełniającej pozostałą przestrzeń. Wyróżniamy 3 typy tych komórek: limfocyty B, limfocyty T oraz komórki NK.

Limfocyty T

Limfocyty T powstają w szpiku kostnym czerwonym, po czym migrują do grasicy i tam przyjmują dojrzałe formy oraz różnicują się w subpopulacje. Stanowią około 80% wszystkich limfocytów krążących we krwi i w przeciwieństwie do komórek typu B, mogą żyć nawet wiele lat. Podstawowa rola limfocytów T to odpowiedź immunologiczna komórkowa, czyli bez udziału przeciwciał. Każda ze wspomnianych subpopulacji pełni określoną funkcję i wyróżniamy wśród nich:

• limfocyty Tc (cytotoksyczne) - ich rolą jest zabijanie obcych komórek, np. nowotworowych lub zakażonych wirusem czy bakteriami;
• limfocyty Th (pomocnicze) - odpowiadają za wspomaganie odpowiedzi immunologicznej, stymulują limfocyty Tc do efektu cytotoksycznego, a limfocyty B do produkcji przeciwciał;
• limfocyty Treg (regulatorowe) - zabezpieczają organizm przed autoagresją, kontrolują aktywność pozostałych limfocytów oraz innych komórek układu odpornościowego.

Limfocyty B

Limfocyty B w ludzkim organizmie powstają w szpiku kostnym i tam też dojrzewają. Odsetek limfocytów B to około 15% i są odpowiedzialne za odporność typu humoralnego, czyli taką, w której uczestniczą przeciwciała. Na ich powierzchni znajdują się specjalne receptory, dzięki którym limfocyty B mogą rozpoznawać i eliminować obce antygeny. Ich najważniejszą funkcją jest wytwarzanie przeciwciał odpornościowych, uczestniczących w procesach immunologicznych po pobudzeniu przez antygen.

Komórki NK

Są to duże komórki, powstające w szpiku kostnym, a ich populacja liczy około 5% wszystkich limfocytów. Uczestniczą we wczesnej fazie odpowiedzi nieswoistej i mają silne właściwości cytotoksyczne. W głównej mierze niszczą komórki nowotworowe, ale także komórki zakażone przez wirusy, bakterie i pierwotniaki.

Jak wygląda badanie limfocytów we krwi?

Monitorowanie poziomu limfocytów we krwi jest możliwe dzięki morfologii krwi, która jest głównym badaniem zlecanym przez wszystkich lekarzy w przypadku podejrzenia jakichkolwiek chorób. Do podstawowych elementów badania krwi obwodowej należą krwinki czerwone, krwinki białe oraz płytki krwi. Morfologia pozwala na dokładną ocenę ilościową i jakościową wszystkich typów komórek, w tym limfocytów, które zalicza się do leukocytów, czyli białych krwinek.

Limfocyty we krwi — jaka jest norma?

Normy ilości limfocytów we krwi oraz ich procentowy udział w całkowitej puli białych krwinek różni się w zależności od wieku i płci pacjenta. Największe zmiany liczby tych komórek obserwuje się u dzieci.

• noworodki (do ukończenia 4 tygodnia): 2-9 tys./µl;
• niemowlęta: 4-12 tys./µl;
• dzieci 1-6 lata: 1,5-9,5 tys./µl;
• dzieci 6-12 lat: 1,5-7 tys./µl;
• nastolatki 12-18 lat: 1-4,5 tys./µl;
• dorośli mężczyźni: 1-5 tys./µl;
• dorosłe kobiety: 1-4,5 tys./µl.

Wysokie stężenie limfocytów — co oznacza?

Wysoki poziom limfocytów uzyskany w wynikach badania morfologii krwi może być objawem różnych stanów patologicznych. Zwiększona liczba limfocytów zawarta we krwi pacjenta towarzyszy zazwyczaj infekcjom wirusowym oraz bakteryjnym, takim jak przeziębienie, grypa, mononukleoza zakaźna, wirusowe zapalenie wątroby czy też krztusiec. Limfocytoza związana może być także z poważniejszymi stanami, takimi jak choroby nowotworowe układu krwiotwórczego i chłonnego, np. białaczką limfocytową, chłoniakami oraz szpiczakami.

Warto jednak podkreślić, że oprócz wymienionych patologii, do wzrostu poziomu limfocytów może dojść w sytuacjach, które nie są powodem do niepokoju. Dzieje się tak między innymi po przebytych zabiegach operacyjnych, w przypadku nadmiernego wysiłku fizycznego, a także często przy stanach zapalnych zębów czy dziąseł.

Każdy przypadek, w którym obserwuje się nieprawidłową liczbę tych komórek krwi, zarówno obniżone limfocyty, jak i wysoki ich poziom, powinien być konsultowany z lekarzem, ponieważ każda zmiana może wskazywać, że układ odpornościowy walczy z chorobą, która może zagrażać naszemu zdrowiu.

Podwyższone limfocyty u dziecka

Limfocytoza, czyli zwiększona liczba limfocytów we krwi może być zauważalna u dzieci z różnych przyczyn i nie zawsze stanowi to powód do zmartwień. U dzieci normy poziomu limfocytów zmieniają się wraz z wiekiem, a co ważne w pierwszych miesiącach życia zbyt wysokie stężenie limfocytów uznaje się za stan fizjologiczny i nie powinna niepokoić rodziców. Podobnie dzieje się u dzieci około pierwszego roku życia. Bezwzględna liczba limfocytów u maluchów w tym wieku jest większa i wynika to z faktu, że układ immunologiczny nie jest jeszcze do końca dojrzały.

Limfocyty powyżej normy u dzieci zazwyczaj świadczą o zwykłym przeziębieniu, grypie lub typowych zakażeniach wirusowych wieku dziecięcego, takich jak ospa, świnka, różyczka czy odra. Szczególnie wysokie wartości limfocytów w morfologii krwi mogą niekiedy wskazywać na rozwijający się proces nowotworowy, np. białaczkę czy chłoniaka.

Niezbędne jest, aby wszelkie nieprawidłowości w wynikach badań dziecka konsultować z pediatrą lub lekarzem pierwszego kontaktu, który oceni całościowo stan zdrowia dziecka i podejmie odpowiednie procedury diagnostyczne w razie potrzeby.

Limfocyty podwyższone w ciąży

Ciąża to niezwykły czas w życiu każdej kobiety, podczas którego w organizmie zachodzi mnóstwo zmian, dotyczących także składu krwi. U ciężarnych zazwyczaj dochodzi do zwiększenia stężenia białych krwinek, natomiast procent liczby limfocytów w nich zawartych spada w pierwszym i drugim trymestrze, po czym zwiększa się pod koniec ciąży.

Podwyższony poziom limfocytów — przyczyny

Wysoki poziom limfocytów we krwi może pojawić się na skutek różnorodnych czynników. Do głównych przyczyn limfocytozy należą przede wszystkim infekcje oraz choroby nowotworowe. Oto najczęstsze z nich:

• niektóre zakażenia wirusowe, np. zakaźne choroby wirusowe wieku dziecięcego, grypa, mononukleoza zakaźna, wirusowe zapalenie wątroby, cytomegalia, HIV;
• choroby bakteryjne, takie jak krztusiec, choroba kociego pazura, gruźlica, bruceloza, kiła;
• choroby pasożytnicze, np. toksoplazmoza, malaria, babeszjoza;
• przewlekła białaczka limfocytowa;
• chłoniak nieziarniczy;
• ostra białaczka limfocytowa;
• limfocytoza polekowa po stosowaniu np. allopurinolu, wankomycyny, karbamazepiny;
• stres;
• nadmierny wysiłek fizyczny;
• stan po usunięciu śledziony.

Obniżony poziom limfocytów obserwuje się natomiast w procesach chorobowych, takich jak: reumatoidalne zapalenie stawów, stwardnienie rozsiane, sepsa, niewydolności nerek, sarkoidoza, wrodzone niedobory odporności, choroby autoimmunologiczne.

Jak obniżyć limfocyty?

Podstawą w redukowaniu liczby limfocytów jest przede wszystkim leczenie choroby, w wyniku której rozwinęła się limfocytoza. Nie ma jednego, idealnego leku, który rozwiązałby problem zwiększonej liczby limfocytów. W zależności od czynnika wywołującego chorobę w terapii stosuje się różne leki, takie jak antybiotyki w przypadku chorób bakteryjnych, leki przeciwwirusowe, przeciwbólowe czy przeciwzapalne przy infekcjach wirusowych. Ponadto w leczeniu chorób autoimmunologicznych stosuje się leki immunosupresyjne, a w przypadku chorób o podłożu nowotworowym niezbędna jest chemioterapia, radioterapia lub leczenie operacyjne.

W niektórych sytuacjach limfocytoza przechodzi samoistnie, szczególnie jeśli była spowodowana nadmiernym wysiłkiem fizycznym lub lekkimi stanami zapalnymi. Jednak w razie jakichkolwiek wątpliwości na temat stanu swojego zdrowia, zawsze warto skonsultować wyniki z lekarzem pierwszego kontaktu, który w jakichkolwiek podejrzeń wystawi skierowanie do specjalisty: hematologa lub onkologa.