Leki przeciwbólowe a karmienie piersią: jakie są bezpieczne dla mamy i dziecka?
Leki przeciwbólowe to popularne środki, które skutecznie niwelują dolegliwości bólowe. Jak się okazuje, ból pojawia się dosyć często, dlatego pojawić się może również w czasie karmienia piersią. Dolegliwości podczas laktacji mogą mieć różne podłoże. W tym znaczeniu dolegliwości mogą wynikać z bólu głowy czy brzucha, bólu gardła czy zęba, bólu pleców czy kręgosłupa. Niezależnie jednak od przyczyny dolegliwości w znacznym stopniu utrudniają codzienne funkcjonowanie. Dlatego też mamy karmiące piersią, często zastanawiają się, w jaki sposób mogą złagodzić ból, ale jednocześnie nie wywołać skutków ubocznych u dziecka. Pojawiają się zatem pytania, jakie leki przeciwbólowe są bezpieczne podczas karmienia piersią? Co stosować na ból brzucha czy ból gardła przy karmieniu piersią? Jakie tabletki przeciwbólowe można stosować podczas karmienia piersią? Jaki lek przeciwbólowy będzie najlepszy dla karmiącej matki?
Karmienie piersią a leki przeciwbólowe
Stosowanie środków przeciwbólowych przy karmieniu piersią może być uznawane za niebezpieczne, gdyż substancje czynne mogą przenikać do mleka matki, a następnie do organizmu dziecka. Dlatego też przed zastosowaniem konkretnego farmaceutyku warto sprawdzić, czy lek może być stosowany w czasie laktacji. Niektóre bowiem leki charakteryzują się niską biodostępnością lub krótkim okresem półtrwania. W takich przypadkach nie ma przeciwwskazań ku temu, by lek przeciwbólowy nie mógł stanowić elementu terapii przeciwbólowej.
Jakie leki przeciwbólowe są bezpieczne przy karmieniu piersią?
Podczas karmienia piersią można stosować leki przeciwbólowe z różnych grup chemicznych. Najbardziej znaną i jednocześnie najwiarygodniejszą klasyfikacją służącą ocenie bezpieczeństwa stosowania leku w czasie laktacji jest klasyfikacja Hale’a, zgodnie z którą leki podzielone są na 5 kategorii. W tym znaczeniu leki należące do klasy L1 uznawane są za najbezpieczniejsze w czasie laktacji. Z kolei leki należące do grupy L5 to farmaceutyki niebezpieczne w czasie karmienia piersią.
Zgodnie z klasyfikacją Hale’a do leków przeciwbólowych, które należą do grupy L1, czyli są najbezpieczniejsze w trakcie karmienia piersią (zgodnie z karmieniem), są:
- paracetamol, gdyż jego zażycie nie wiąże się z występowaniem żadnych skutków ubocznych zarówno u matki, jak i u dziecka; należy wskazać, że paracetamol przy karmieniu piersią jest najbezpieczniejszym wyborem, najwyższe stężenie bowiem osiąga po około 60-90 minutach, a po 12 godzinach jest całkowicie usuwany z organizmu matki,
- ibuprofen to lek, który uważany jest za kompatybilny w czasie karmienia piersią, ponieważ przenika do mleka matki w niskich bądź zerowych ilościach, dlatego też może być stosowany u kobiet karmiących piersią jako lek przeciwbólowy i przeciwzapalny.
Leki przeciwbólowe z kategorii L1 mogą jednak nie poradzić sobie z bólem o nasileniu umiarkowanym lub silnym. Dlatego warto wówczas sięgnąć po silniejsze leki.
Do klasy L2 zgodnie z klasyfikacją Hale’a należą leki, które są bezpieczne w czasie karmienia piersią, ale prawdopodobnie zgodnie z karmieniem. Należą do nich:
- kwas acetylosalicylowy to lek, który przedostaje się do mleka matki, a jego długotrwały stosowanie oraz wysokie dawki mogą wpływać niekorzystnie na dziecko, niemniej jednak u dzieci karmionych piersią, u których matka zażywa aspirynę niebezpieczeństwo jest uważane za niskie,
- dikoflenak dostaje się do mleka matki w ilościach nieznaczących lub w ogóle, dlatego też uważany jest za lek kompatybilny z laktacją,
- fentanyl, choć jest silnym lekiem przeciwbólowym dostępnym na receptę, to substancja czynna do mleka matki przedostaje się w nieznacznych ilościach, z tego względu uważany jest za lek najczęściej kompatybilny z karmieniem piersią, niemniej jednak zaleca się, aby w miarę możliwości sięgać po bezpieczniejsze alternatywy.
Skutecznym lekiem na silne dolegliwości bólowe jest również Ketonal, którego właściwości przeciwbólowe można dobrać do nasilenia bólu. Pojawia się jednak pytanie, czy po ketonalu można karmić? Substancją czynną w ketonalu jest ketoprofen, który wydalany jest z mlekiem matki w klinicznie znikomych ilościach. Z tego względu może być stosowany przez kobiety w trakcie laktacji. Należy bowiem wskazać, że zgodnie ze skalą Hale’a lokuje się w grupie L2.
Leki z pozostałych trzech grup nie są zalecane, a nawet są niedozwolone w terapii przeciwbólowej dla matek karmiących, gdyż nie zostały one dokładnie przebadany bądź wykazano ich negatywny wpływ na dziecko. Niemniej jednak należy wskazać, że istnieje wiele leków dozwolonych przy karmieniu piersią.
Źródła:
- K. Friese, K. Mörike, G. Neumann, A. Windorfer, „Leki w ciąży i laktacji”, MedPharm Polska, Wrocław 2010.
- J. Framm, M. Anschutz, E. Heydel i in., „Profile działania leków. Substancje rekomendowane w opiece farmaceutycznej”, MedPharm Polska, Wrocław 2007.
- R. Lauterbach, "Stosowanie leków a karmienie piersią”, „Pediatria po dyplomie” 2011, vol. 15, nr 6