Ketoprofen: zastosowanie, dawkowanie, działania niepożądane

Co to jest ketoprofen i kiedy się go stosuje?

Ketoprofen jest pochodną kwasu propionowego wykazującego działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe. Należy zatem wskazać, że ketoprofen należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Lek występuje w wielu postaciach – tabletkach, kapsułkach, czapkach, żelach do stosowania miejscowego, a także w płynie do stosowania na skórę. Postać leku dostosowuje się do charakteru i rodzaju dolegliwości. 

Wskazaniem do stosowania ketoprofenu są:

• zmiany zwyrodnieniowe stawów, przebiegające z dużym nasileniem bólu, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie,
• zapalenia kości oraz stawów, w tym także pourazowe,
• leczenie objawowe chorób reumatycznych,
• krótkotrwałe leczenie objawowe bólu oraz zapalenie o słabym lub umiarkowanym nasileniu, który przebiega bez lub z gorączką,
• bóle menstruacyjne,
• bóle pooperacyjne,
• bóle mięśniowe,
• bóle kostno-stawowe,
• bóle zębów,
• bóle głowy.

Należy zatem wskazać, że ketoprofen przeznaczony jest do krótkotrwałego, objawowego leczenia bólu różnego pochodzenia o nasileniu od lekkiego do umiarkowanego. Oznacza to, że zgodnie z wytycznymi WHO lek może być stosowany na ból pierwszego i drugiego szczebla trójstopniowej drabiny analgetycznej.

Jak działa ketoprofen?

Ketoprofen należy do niesteroidowych leków przeciwzapalnych, dlatego jego działanie jest tożsame z tą grupą medykamentów. Należy zatem wskazać, że ketoprofen wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, a także hamujące agregację płytek krwi. Oznacza to, że ketoprofen wykazuje działanie hamujące aktywność cyklooksygenazy, czyli enzymu uczestniczącego w syntezie prostaglandyn z lipidów błon komórkowych. W tym znaczeniu należy wskazać, że istnieją dwie izoformy tego enzymu – COX-1 i COX-2. Aktywacja izoformy COX-1 następuje w warunkach fizjologicznych wielu ludzkich tkankach, w tym w płytkach krwi, nerkach, naczyniach krwionośnych i żołądku. Natomiast izoformy COX-2 jest enzymem, którego aktywność gwałtownie wzrasta w tkankach objętych procesem zapalnym. Choć medykamenty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych różnią się między sobą specyfiką działania wobec izoform COX-1 i COX-2, to ketoprofen wykazuje aktywność wobec obu enzymów.

Ketoprofen poprzez zahamowanie aktywności enzymu COX-2 zmniejsza syntezy prostaglandyn, odgrywających istotną rolę w rozwoju objawów stanu zapalnego. Dlatego też w tym przypadku ketoprofen wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Natomiast hamowanie enzymu COX-1 w płytkach krwi pozwala na zahamowanie syntezy trombosanu. Należy jednak podkreślić, że w tym przypadku działanie przeciwagregacyjne ketoprofenu jest znacznie słabsze oraz krótsze niż kwasu acetylosalicylowego.

Dawkowanie ketoprofenu

Dawkowanie ketoprofenu uzależnione jest od wskazania, a także od nasilenia dolegliwości bólowych u pacjenta. Zwykle stosuje się dawki 50-200 mg na dobę. Niemniej jednak maksymalna dawka dobowa ketoprofenu – niezależnie od formy podania – wynosi 200 mg. Należy zatem wskazać, że ketoprofen należy przyjmować zawsze w jak najmniejszej dawce przez możliwie najkrótszy czas to momentu złagodzenia objawów. Stosowanie wyższych dawek niż 200 mg nie jest zalecane, ponieważ wiąże się z ryzykiem przedawkowania i zażycia dawki śmiertelnej.

W aptekach dostępne są leki z ketoprofenem w różnych dawkach. Bez recepty dostępne są preparaty w postaci kapsułek 50 mg. Natomiast w większych dawkach występują tabletki, czopki i maści, które wydawane są na receptę.

Skutki uboczne stosowania ketoprofenu

Stosowanie ketoprofenu, podobnie jak każdej innej farmakoterapii, obarczone jest ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych i skutków ubocznych. Niemniej jednak należy wskazać, że w przypadku stosowania ketoprofenu zgodnie z zaleceniami i w dopuszczalnych dawkach nie dłużej niż przez pięć dni, ryzyko wystąpienia poważnych skutków ubocznych jest stosunkowo niskie. Należy również wskazać, że ketoprofen należy do leków o krótkim okresie półtrwania, dzięki czemu ryzyko działań niepożądanych występujących ze strony przewodu pokarmowego jest mniejsze niż w przypadku leków o długim okresie półtrwania. Niemniej jednak zażywanie ketoprofenu wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych. W tym znaczeniu stosunkowo często pojawić się mogą działania niepożądane w postaci bólów brzucha, nudności i wymiotów, niestrawności i złego samopoczucia. Rzadziej skutki uboczne obejmują bóle i zawroty głowy, biegunkę lub zaparcia, wzdęcia, zapalenie błony śluzowej żołądka, obrzęk,  wysypkę i świąd, a także senność. Natomiast bardzo rzadko w wyniku stosowania ketoprfenu wystąpić mogą skutki uboczne w postaci szumów usznych czy zapalenia błony śluzowej jamy ustnej.

Należy wskazać, że ketoprofen z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych stanowi jeden z najbezpieczniejszych farmaceutyków dla układu sercowo-naczyniowego. Niemniej jednak w celu zminimalizowania możliwych skutków ubocznych należy pamiętać o tym, że leczenie ketoprofenem powinno trwać jak najkrócej i odbywać się za pomocą jak najmniejszych dawek terapeutycznych leku, które będą efektywne i skuteczna w zwalczaniu dolegliwości. W tym znaczeniu, jeżeli po trzech dniach stosowania leku z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, dolegliwości nadal będą się utrzymywać, należy zgłosić się do lekarza i wdrożyć odpowiednie leczenie ukierunkowane na przyczynę dolegliwości.

Przedawkowanie ketoprofenu

Ketoprofen uznawany jest za bezpieczny lek, o ile jest stosowany w zalecanych dawkach. Niemiej jednak przekroczenie maksymalnej dawki dobowej leku wiąże się bezpośrednio z ryzykiem przedawkowania leków. W przypadku niewielkiego przekroczenia zalecanej dawki zazwyczaj efekty przedawkowania ograniczają się do łagodnych objawów obejmujących letarg i senność, nudności i wymioty, a także bóle w nadbrzuszu. Niemniej jednak zażycie znacznie większych dawek ketoprofenu niż zalecane obarczone jest znacznie większym ryzykiem wystąpienia poważnych działań niepożądanych. W tym znaczeniu wystąpić mogą silne zawroty i bóle głowy, dezorientacja, nudności, senność i letarg, a także krwawe wymioty, zaburzenia świadomości, zahamowanie czynności ośrodka oddechowego, drgawki czy zaburzenia czynności nerek i niewydolność nerek. 

Jaka jest cena ketoprofenu?

Ketoprofen dostępy jest w postaci kapsułek, tabletek i maści do stosowania miejscowego. Dlatego też leki z ketoprofenem w zależności od postaci leku, dawki substancji czynnej i wielkości opakowania różnią się ceną. Ketoprofen w zależności od medykamentu może kosztować od kilku do kilkudziesięciu złotych. Najpopularniejszym lekiem zawierającym substancję czynną w postaci ketoprofenu jest Ketonal. 

Ketoprofen, jak już wspomniano, najcześciej zażywany jest w postaci Ketonalu – popularnego leku skutecznie zwalczającego dolegliwości bólowe. Choć lek ten jest dostępny w zależności od dawki substancji czynnej bez recepty lub na receptę, należy zachować ostrożność przy jego zażywaniu. Należy zatem wskazać, że ketonal podczas karmienia nie jest wskazany podobnie jak w III trymestrze ciąży.

Ketoprofen wykorzystywany jest w lekach przeciwbólowych, które umożliwiają eliminowania dolegliwości o małym i umiarkowanym nasileniu, ale w większych dawkach mogą być stosowane również w leczeniu migreny. Dodatkowo ketoprofen wykorzystywany jest nie tylko w farmaceutykach doustnych, ale również w żelach i kremach. Dostępne są preparaty w postaci maści na ból mięśni i stawów do stosowania miejscowego.