Kawa a nadciśnienie

Czy kawa powoduje nadciśnienie?

Nadciśnienie tętnicze zaliczane jest do chorób cywilizacyjnych i charakteryzuje się stale, bądź okresowo podwyższonym ciśnieniem tętniczym. Za wartości, które świadczą o występowaniu choroby, uznaje się te, przekraczajcie 140 mm HG dla ciśnienia skurczowego lub 90 mm HG dla ciśnienia rozkurczowego. W sytuacji, kiedy ciśnienie rozkurczowe zaczyna osiągać wartości 120-140 mm HG, mamy do czynienia z nadciśnieniem złośliwym, które charakteryzuje się powstawaniem martwicy w ścianach tętnic i tętniczek oraz dużą i szybko postępującą niewydolnością nerek i serca. Uznaje się, że czynnikiem wywołującym nadciśnienie złośliwe jest nadmierny skok ciśnienia krwi.

Za związane ze stylem życia dominanty, warunkujące wystąpienie nadciśnienia tętniczego, uznaje się:

• brak aktywności fizycznej,
• zbyt dużą ilość soli w codziennej diecie,
• nadwagę.

Wiele osób zastanawia się, czy kawa jest napojem zdrowym oraz bezpiecznym w przypadku chorób układu krążenia. Prowadzonych jest wiele badań, które udowadniają, że napój ten posiada ogromną ilość cennych dla zdrowia związków – polifenoli, składników mineralnych czy witamin. Wykazano też pozytywny wpływ picia kawy na funkcjonowanie układu pokarmowego, nerwowego, a także układu sercowo-naczyniowego.

W badaniach przeprowadzonych w 2018 roku na grupie 243 869 osób, w której pojawiło się 58 094 przypadków nadciśnienia tętniczego, wykazano, że ryzyko choroby zmniejszało się o 2% przy zwiększeniu spożycia kawy o jedną filiżankę dziennie. Udało się udowodnić, że umiarkowane oraz nawykowe spożywanie kawy, dzięki zawartych w niej związkach chemicznych, może wręcz zmniejszyć ryzyko pojawienia się nadciśnienia tętniczego. Aktualne zalecenia sugerują, aby dla bezpieczeństwa nie przekraczać dziennej dawki kofeiny wynoszącej 400 mg.

Czy przy nadciśnieniu można pić kawę?

W przypadku osoby zdrowej, wypicie jednej filiżanki powoduje wzrost ciśnienia skurczowego o 3 mm Hg, natomiast u osób chorych na nadciśnienie tętnicze, pijących kawę nieregularnie, może ono wzrosnąć do 8 mm Hg. Aktualnie zalecenia sugerują jednak, że nawet osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze nie muszą rezygnować z picia kawy, ponieważ regularne bądź umiarkowane spożycie tego napoju powoduje wytworzenie przez organizm tolerancji na kofeinę.

W najnowszych zaleceniach z 2018 podano, że kofeina rzeczywiście ma efekt podwyższający ciśnienie krwi, jednakże jednocześnie picie kawy daje duże korzyści zdrowotne w odniesieniu do układu sercowo-naczyniowego, co wykazano w ostatnio przeprowadzonym, systematycznym przeglądzie prospektywnych badań kohortowych obejmujących ponad 1 milion uczestników.

Należy podkreślić, że kawa zawiera ponad 1000 substancji roślinnych np. kwas chlorogenowy, który nie tylko obniża poziom cholesterolu LDL, zmniejsza ciśnienie tętnicze, ale również, dzięki właściwościom antyoksydacyjnym, chroni organizm przed tworzeniem się nowotworów. W kawie znajdziemy również kofeinę, stymulującą układ nerwowy, alkohole diterpenowe (kafeol i kafestol – oddziałujące na gospodarkę lipidową), związki mineralne (tj. magnez i potas) czy witaminy z grupy B (głównie witaminę B3, czyli niacynę).

Wiele osób zastanawia się jak obniżyć ciśnienie tętnicze. Zalecenia ekspertów w tej dziedzinie obejmują między innymi:

• zmniejszenie ilości spożywanej soli do maksymalnie 5 g/dzień,
• rezygnacja z alkoholu,
• jadłospis bogaty w świeże warzywa (przede wszystkim strączkowe), owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, ryby, orzechy, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz nabiał o obniżonej zawartości tłuszczu,
• ograniczenie spożycia czerwonego mięsa oraz kwasów tłuszczowych nasyconych,
• regularna aktywność fizyczna,
• redukcja otyłości (szczególnie brzusznej),
• rezygnacja z palenia tytoniu.

Dieta przy nadciśnieniu tętniczym odgrywa rolę kluczową. Wzorcową dietą, polecaną w przypadku leczenia chorób krążenia jest dieta DASH, bogata w produkty zbożowe z pełnego ziarna, warzywa, owoce, ryby, drób i orzechy. Dieta DASH uznawana jest za najzdrowszą dietę świata. Ciekawostką może być fakt, że brak jest w niej zalecenia odnośnie do ograniczenia bądź rezygnacji z picia kawy.

Alkohol a nadciśnienie – to zdecydowanie dużo bardziej niebezpieczne połączenie, co również udowadniają zalecenia ekspertów, które nie uwzględniają ograniczenia spożycia kawy. Udowodniono, że wypijanie dużych ilości alkoholu powoduje wzrost ciśnienia tętniczego i niekorzystne zmiany w naczyniach krwionośnych. Dawkę alkoholu, jaką szacuje się za próg podnoszący ciśnienie, uznaje się 20-30 g dziennie w przypadku mężczyzn oraz 10-20 g w przypadku kobiet.

Jaka kawa przy nadciśnieniu?

Kawa sypana od kawy rozpuszczalnej różni się przede wszystkim sposobem produkcji i zawartością kofeiny. Ziarna kawy mielonej są również lepszej jakości, dzięki czemu smakosze docenią jej głębszy smak i aromat. Kawa rozpuszczalna to z kolei delikatniejsza i przede wszystkim wygodniejsza w przygotowaniu forma kawy, która przy wersji sypanej nie wypada znacząco gorzej. Wybór kawy zależny więc będzie od gustu i osobistych preferencji.

Ciekawą alternatywą dla kawoszy w przypadku problemów z nadciśnieniem tętniczym może być kawa zielona, która znacznie różni się od kawy palonej, ze względu na zawartość wyjątkowo dużych ilości kwasu chlorogenowego, wykazującego pozytywny wpływ na układ krążenia oraz obniżenie ciśnienia tętniczego.

Należy jednak pamiętać, aby zachować bezpieczny umiar w piciu kawy. Zaleca się pozostawać w przedziale 3-5 filiżanek kawy dziennie bądź granicy 400 mg kofeiny na dobę.