Jak poradzić sobie z atopowym zapaleniem skóry (AZS)? Domowe sposoby

Atopowe zapalenie skóry. Co sprzyja rozwojowi AZS?

Zanim przedstawimy domowe sposoby na atopowe zapalenie skóry, należy przedstawić kilka faktów o tej powszechnie występującej jednostce chorobowej. Na całym świecie obserwujemy wzrost zachorowań na AZS, stąd atopic eczema często określana jest mianem choroby cywilizacyjnej XXI wieku. Występowanie tej odmiany egzemy jest znacznie częstsze w krajach uprzemysłowionych, szczególnie w miastach. W przypadku niemowląt do 6 m.ż. częstość występowania zmian chorobowych wynosi 45% i 85% od 1 do 5 r.ż. Jeśli chodzi o pacjentów dorosłych, szacuje się, że z AZS zmaga 2-10% populacji. Co ciekawe, mimo iż atopowe zapalenie skóry uznawane jest przewlekłą chorobę dermatologiczną, to w około 60% przypadków objawy kliniczne samoistnie ustępują, zanim pacjent osiągnie dorosłość. 

• lokalizacja zmian skórnych

Należy wspomnieć, iż zmiany skórne będące objawami atopowego zapalenia skóry mogą pojawić się na twarzy (mówimy wówczas o AZS na twarzy - niekiedy mamy do czynienia z egzemą wokół ust, na policzkach czy na powiekach), są wówczas trudne do zamaskowania, wpływając negatywnie na stan psychiczny chorego.  AZS może występować również na różnych partiach ciała. Typowa lokalizacja zmian wypryskowych to zgięcia łokci i kolan, choć u niektórych pacjentów diagnozujemy też egzemę na stopach, czy górnej części klatki piersiowej. W przebiegu atopowego zapalenia skóry występuje silny świąd, zaczerwienienia, pęcherzyki i grudki. Skóra jest pogrubiała i mocno przesuszona.

Jak podkreślają specjaliści dermatologii, etiologia atopowego zapalenia skóry jest wieloczynnikowa. Pacjenci cierpiący z powodu AZS mają defekty na poziomie bariery naskórkowej. Tego typu egzema może mieć podłoże genetyczne. Przy rozwoju atopii nie bez znaczenia są również czynniki środowiskowe i immunologiczne. Co ułatwia rozwój choroby i może nasilać dokuczliwe objawy? Są to przede wszystkim: 

• alergeny pokarmowe,
• alergeny wziewne,
• palenie tytoniu,
• kontakt skóry z substancjami drażniącymi (np. obecnymi w detergentach),
• chroniczny stres,
• temperatura,
• infekcje,
• wilgotność powietrza,
• zaburzenia mikrobioty skóry,
• zanieczyszczenie środowiska.

Wiele osób zastanawia się, jakie są podobieństwa między egzemą a łuszczycą? Są to dwie odrębne jednostki chorobowe, które jednak mogą dawać podobne objawy. Zdarza się, że oba schorzenia są mylone, a pamiętajmy, iż diagnostyka różnicowa zmian skórnych ma kluczowy wpływ na odpowiednie dobranie terapii i skuteczność leczenia. Oczywiście chory powinien (jako uzupełnienie terapii ustalonej przez specjalistę) dbać też o skórę w domowym zaciszu, m.in. zmieniając codzienne nawyki pielęgnacyjne. Tak więc, jak leczyć atopowe zapalenie skóry domowym sposobami?

AZS - domowe sposoby na wyprysk atopowy

Skóra atopowa zawiera mniej lipidów, jest sucha, mało elastyczna i popękana. Dlatego ważnym elementem leczenia jest tutaj terapia emolientowa. Odpowiednio dobrane dermokosmetyki - bez substancji zapachowych, barwników, konserwantów łagodzą objawy kliniczne AZS i zapobiegają nawrotom dermatozy. Do pożądanych składników zaliczamy np.: glicerol, sorbitol, mocznik, wazelinę, parafinę, kwasy tłuszczowe. Jeśli chodzi o domowe sposoby na AZS w pielęgnacji suchej skóry, można sięgnąć po olej kokosowy (do stosowania zewnętrznego) dostępny niemal w każdej kuchni. Najlepiej wybierać olej z pierwszego tłoczenia lub tłoczony na zimno. Olej kokosowy pomaga zatrzymać wilgoć i działa przeciwbakteryjnie. Może być stosowany w łagodnym i umiarkowanym przebiegu choroby. Czym jeszcze można smarować zmiany skórne?

Innym olejem roślinnym, który możemy stosować w domu, jest olej z czarnuszki, który dzięki zawartości tymochinonu wykazuje działanie przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne. Wystarczy zaaplikować kilka kropel produktu na skórę (najlepszy jest świeży i tłoczony na zimno). Jeśli chodzi o naturalne - domowe sposoby na atopowe zapalenie skóry do stosowania zewnętrznego sprawdzi się także olej lniany, który zawiera cenny kwas α-linolenowy. Olej z nasion lnu podobnie, jak wcześniej przedstawione oleje - regeneruje uszkodzoną barierę lipidową naskórka i ogranicza utratę wody. 

Chcąc złagodzić objawy AZS, można dodatkowo aplikować też na skórę żel z aloesu, który działa przeciwzapalnie, łagodząco, wzmacniająco, przyspiesza gojenie ran. Ze względu na właściwości dezynfekujące żel aloesowy zapobiega też infekcjom skóry. By złagodzić świąd i pieczenie można dodawać do kąpieli mąkę ziemniaczaną, siemię lniane lub płatki owsiane.

Jakie inne domowe sposoby na AZS mogą przynieść nam ulgę w chorobie? Zmagając się z atopowym zapaleniem skóry, warto zrezygnować z noszenia wełnianych ubrań, gdyż wielu atopików reaguje nadwrażliwością na wełniane włókna (u chorych często obserwuje się nasilenie objawów AZS). Najlepiej wybierać odzież z przewiewnej bawełny i wiskozy. Niewskazane jest noszenie skąpej bielizny i ubrań uszytych ze sztucznych materiałów typu poliester, nylon, akryl, które nie pozwalają skórze oddychać, sprzyjając nadmiernemu poceniu.

Powinno się też zwrócić też uwagę na używane detergenty. W przypadku atopii należy kupować proszki i płyny do prania przeznaczone dla alergików, które mają łagodny skład, bez silnie drażniących substancji. Kolejna ważna kwestia to odpowiednia dbałość o higienę osobistą. Gorąca woda może mocno wysuszać skórę, dlatego, zamiast długich i gorących kąpieli lepiej brać krótkie prysznice w wodzie o letniej temperaturze. W okresie grzewczym należy utrzymywać w pomieszczeniach temperaturę nieprzekraczającą 20 stopni Celsjusza.

AZS - naturalne metody leczenia. Dietoterapia przy atopowym zapaleniu skóry

Jako że AZS często współwystępuje z alergiami pokarmowymi, należy zwrócić uwagę na to, co jemy również i wprowadzić pewne modyfikacje - najlepiej przy wsparciu doświadczonego dietetyka klinicznego. Należy wyeliminować z jadłospisu źle tolerowane produkty spożywcze. Warto wspomnieć, iż najczęstszą przyczyną uczulenia jest pszenica, soja, białka jaj kurzych, białka mleka krowiego, orzechy, ryby i owoce morza. Oczywiście nie powinno się eliminować ich z diety prewencyjnie, a jedynie w razie wskazań lekarza (posiłkując się pozytywnymi wynikami testów alergicznych). Tak więc, co warto jeść przy AZS? 

Mając atopowe zapalenie skóry dieta chorego powinna opierać się na pokarmach, które zawierają substancje przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Korzystny wpływ na stan skóry chorych mają produkty będące źródłem witamy D, witaminy E, cynku, kwasów omega-3 (m.in. kwas dokozaheksaenowy - DHA) i omega-6 (zwłaszcza kwas γ-linolenowy - GLA). Jak udowodniły badania, deficyt tych kwasów może upośledzać działanie bariery naskórkowej i zwiększać przeznaskórkową utratę wody (TEWL). Warto więc sięgać po olej z wiesiołka, ogórecznika i olej konopny, które są bogate w GLA.

Oczywiście poza domowymi sposobami na AZS, należy skonsultować się też ze specjalistą. Kiedy iść do dermatologa? Od razu, gdy na ciele pojawią się wykwity skórne i wystąpi świąd. Warto mieć świadomość, iż nieleczony wyprysk atopowy może w konsekwencji prowadzić do nieżytu nosa oraz astmy oskrzelowej.