EllaOne czy Escapelle? Która tabletka dzień po jest lepsza?
Tabletki „dzień po” bywają nieocenioną ochroną przed niechcianą ciążą, należy jednak pamiętać, że nie są tym samym co tabletki antykoncepcyjne i powinny być przyjmowane tylko w szczególnych, kryzysowych sytuacjach. Odbycie niezabezpieczonego stosunku, pęknięcie prezerwatywy lub wypadnięcie spirali wewnątrzmacicznej to tylko część ze scenariuszy, które mogą zaburzyć spokój i być impulsem do szukania pomocy. W aptekach dostępne są dwa preparaty o takim działaniu: Escapelle i EllaOne, dlatego często pojawiają się pytania o to, która z nich jest lepsza w danej sytuacji. Jakie tabletki wybrać? Jak działa tabletka EllaOne a jak Escapelle? Czy ich przyjęcie jest bezpieczne? Pamiętaj, że poniższy artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny, a najlepszym źródłem informacji pozostaje lekarz.
- Czym jest antykoncepcja awaryjna?
- Kiedy stosuje się antykoncepcję awaryjną?
- EllaOne i Escapelle – cena pigułki „dzień po”
- EllaOne czy Escapelle – która lepsza? Skład preparatów
- EllaOne - skład
- Escapelle - skład
- EllaOne i Escapelle - jak i kiedy przyjmować?
- EllaOne czy Escapelle – która lepsza? Skutki uboczne
- Jaka jest skuteczność tabletki „dzień po”?
- EllaOne czy Escapelle - która lepsze? Podsumowanie
- EllaOne i Escapelle - podobieństwa
- EllaOne i Escapelle - różnice
- FAQ - najczęściej zadawane pytania o antykoncepcję awaryjną
- EllaOne i Escapelle bez recepty, czy na receptę?
- Kiedy przyjąć tabletkę Escapelle, a kiedy EllaOne?
- Czy pigułka dzień po może nie zadziałać?
- Jaki procent skuteczności ma tabletka „dzień po”?
Czym jest antykoncepcja awaryjna?
Antykoncepcja awaryjna definiowana jest jako doraźna metoda zapobiegania ciąży. Tzw. tabletki dzień po przyjmuje się po całkowicie niezabezpieczonym stosunku płciowym lub gdy po odbyciu stosunku płciowego zachodzą obawy, że zawiodły stosowane środki antykoncepcji. Tabletki zażywa się w przypadkach nagłych, dlatego nie powinny być stosowane zamiast klasycznych metod zapobiegania ciąży - tzn. prezerwatyw, tabletek antykoncepcyjnych, spirali i innych. Obecnie dostępne są dwie substancje, które są stosowane jako antykoncepcja awaryjna — octan uliprystalu (czyli ElllaOne) oraz lewonorgestrel (czyli Escapelle). Ich działanie polega przede wszystkim na zahamowaniu owulacji, poza tym wpływają także na zmiany w błonie śluzowej macicy i modyfikują skład śluzu szyjki macicy.
Kiedy stosuje się antykoncepcję awaryjną?
Antykoncepcja awaryjna to często ostatnia deska ratunku, by zapobiec ciąży. Zażycie tabletki powinno mieć konkretne wskazania i być poprzedzone wizytą u lekarza. Żeby wykupić dany preparat, należy posiadać odpowiednią receptę. Stosowanie antykoncepcji awaryjnej jest uzasadnione tylko w sytuacjach awaryjnych. Wśród podstawowych wskazań wyróżnia się:
- niezastosowanie, zsunięcie się lub pęknięcie prezerwatywy, wtedy gdy była to jedyna forma zabezpieczenia przed niechcianą ciążą;
- opóźnienie bądź nieprzyjęcie tabletki antykoncepcyjnej (nieprzyjęcie co najmniej 3-ech tabletek przy antykoncepcji dwuskładnikowej, nieprzyjęcie o czasie antykoncepcji jednoskładnikowej – minipigułki);
- nieprzyjęcie lub opóźnienie przyjęcia innego środka antykoncepcji hormonalnej (np. zastrzyk, plaster);
- wypadnięcie spirali wewnątrzmacicznej;
- odbycie niezabezpieczonego stosunku płciowego;
- doświadczenie przemocy seksualnej (nawet bez penetracji).
EllaOne i Escapelle – cena pigułki „dzień po”
Oba leki różnią się ceną: Escapelle kosztuje około 35-55 zł i trzeba ją przyjąć do 72 h (3 dni) po stosunku. Natomiast EllaOne to koszt w granicach 90-120 zł i należy ją zażyć do 5 dni. Pigułki dzień po nie podlegają refundacji przez NFZ. W większości krajów Europejskich dostępne są bez recepty, jednak w Polsce jest ona konieczna do ich wykupienia. Ze względu na to, że czas ich zażycia (niezależnie jaki preparat się wybierze) ma przełożenie na skuteczność, dlatego należy niezwłocznie podjąć decyzję o przyjęciu takiej tabletki.
EllaOne czy Escapelle – która lepsza? Skład preparatów
W Polsce dostępne są dwie tabletki dzień po. Oba preparaty mają odmienny skład i mechanizm działania, chociaż ich zażycie powoduje ten sam efekt, czyli zapobiega niechcianej ciąży.
EllaOne - skład
Substancją czynną zawartą w składzie EllaOne jest octan uliprystalu, będący modulatorem receptorów dla progesteronu. Drugi lek to Escapelle, czyli lewonorgestrel należący do grupy progestagenów. Octan uliprystalu - opóźnia owulację modyfikując aktywność progesteronu. W badaniach zaobserwowano, że w 78,6% przypadków zażycie preparatu nawet bezpośrednio przed przewidywaną owulacją opóźnia pękanie pęcherzyków jajnikowych o minimum 5 dni. Poza tym, EllaOne działa także po szczytowym wzroście stężenia hormonu luteinizującego (LH). Inne składniki preparatu to: laktoza jednowodna, powidon, kroskarmeloza sodowa, magnezu stearynian.
Escapelle - skład
Inną substancję czynną znajdującą się w tabletce dzień po jest lewonorgestrel - to właśnie on wchodzi w skład Escapelle. Ten syntetyczny hormon hamuje wydzielanie LH, nie dopuszczając do tzw. piku LH, czyli znacznego wzrostu stężenia tego hormonu przed owulacją, który odpowiada za uwalnianie komórki jajowej. To tłumaczy, dlaczego Escapelle jest skuteczna jedynie przed zajściem owulacji. Zagnieżdżenie się zarodka w wyściółce macicy również nie zostanie powstrzymane przez przyjęcie tej tabletki. Aby pigułka była skuteczna, należy przyjąć ją w ciągu 72 godzin od stosunku płciowego. W skład Escapelle wchodzą także substancje pomocnicze, czyli: skrobia ziemniaczana, skrobia kukurydziana, krzemionka koloidalna bezwodna, stearynian magnezu, talk, laktoza jednowodna. Jeśli kobieta regularnie przyjmuje antykoncepcję hormonalną i po zastosowaniu tabletki z lewonogestrelem nie pojawi się u niej krwawienie z odstawienia, to należy wykluczyć ciążę.
EllaOne i Escapelle - jak i kiedy przyjmować?
Niezależnie od rodzaju pigułki „dzień po” warto pamiętać, by przyjąć ją jak najszybciej, ponieważ z czasem jej skuteczność spada. Escapelle trzeba zażyć maksymalnie do 72 godzin po stosunku, przy czym optymalny czas połknięcia leku to 12 godzin od współżycia płciowego. Jeżeli do 3 godzin od zażycia pigułki wystąpiły wymioty, powinno zażyć się następną tabletkę.
Pacjentki, które w ostatnim miesiącu stosowały leki odpowiadające za indukcję enzymów wątrobowych powinny zdecydować się na niehormonalną metodę zabezpieczenia przed nieplanowaną ciążą - w nagłych przypadkach zaleca się np. założenie wkładki wewnątrzmacicznej zawierającej miedź. Pacjentkom, u których takie postępowanie nie jest możliwe, zaleca się, by zażyć 2 tabletki Escapelle jednocześnie. Zastosowanie lewonorgestrelu jest możliwe w dowolnym momencie cyklu menstruacyjnego, o ile krwawienie miesiączkowe nie jest opóźnione. Tabletka Escapelle zakłada, że po jej przyjęciu pacjentka będzie uprawiać stosunki zabezpieczone barierowo, tzn. z użyciem: prezerwatywy, krążka dopochwowego, środków plemnikobójczych, kapturka naszyjkowego lub połączenia tych metod. Przyjęcie pigułki pozwala na kontynuowanie korzystania z regularnej antykoncepcji hormonalnej.
Dłuższy czas na działanie daje pigułka EllaOne. Jej skuteczność może sięgać aż 5 dni po odbyciu niezabezpieczonego stosunku, co nie oznacza, że z przyjęciem tabletki należy zwlekać. Lek można zażyć dowolnego dnia cyklu menstruacyjnego - zarówno podczas jedzenia, jak i niezależnie od posiłków. Podobnie jak przy Escapelle, tak i w przypadku preparatu Ellaone, wymioty występujące w ciągu 3 godzin od przyjęcia tabletki dzień po obligują do zażycia ponownie tej samej dawki.
EllaOne czy Escapelle – która lepsza? Skutki uboczne
Escapelle czy EllaOne? Metoda antykoncepcji awaryjnej powinna być wybierana również po uwzględnieniu potencjalnych działań niepożądanych. Rodzaje tabletek dostępne na rynku uznawane są za bezpieczne, co nie oznacza, że nie są związane z nimi pewne skutki uboczne. Najistotniejsze z nich to:
- bóle brzucha i podbrzusza;
- nudności;
- bóle głowy.
Przy preparacie Escapelle:
- krwawienie niezwiązane z miesiączką i opóźnienie okresu,
- uczucie zmęczenia,
- zawroty głowy,
- wymioty, biegunka,
- tkliwość piersi.
W przypadku EllaOne:
- mdłości,
- wymioty,
- bolesne miesiączkowanie,
- uczucie dyskomfortu w brzuchu,
- wrażliwość piersi,
- bóle placów i mięśni.
Skutki uboczne opisane są dokładnie w ulotce dołączonej do danego produktu, z którą należy zapoznać się przed przyjęciem leku.
Jaka jest skuteczność tabletki „dzień po”?
Trudno jednoznacznie stwierdzić którą tabletkę „dzień po” wybrać. Skuteczność leku EllaOne szacowana jest na 97,7%, natomiast Escapelle około 99%, o ile zostaną przyjęte przez 24 godziny od współżycia. Jednak z godziny na godzinę ta skuteczność maleje. Jak już zostało wspomniane octan uliprystalu zawarty w EllaOne jest modulatorem receptorów progesteronowych i w przeciwieństwie do lewonorgestrelu działa także po szczytowym wzroście stężenia LH, co oznacza, że teoretycznie działa dłużej aż do 120 godzin od stosunku. Należy także zaznaczyć, że tabletka „dzień po” nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
EllaOne czy Escapelle - która lepsze? Podsumowanie
EllaOne i Escapelle - podobieństwa
Obie tabletki dostępne są na receptę i powinny zostać przyjęte jak najszybciej by mieć jak największą skuteczność, z czego jest ona wyższa dla tabletki EllaOne. Obie zawierają laktozę i żadna z nich nie jest wczesnoporonna.
EllaOne i Escapelle - różnice
Octan uliprystalu zawarty w tabletce EllaOne to substancja czynna, która hamuje jajeczkowanie oraz może spowodować zmiany w wyściółce macicy, które utrudnią zarodkowi zagnieżdżenie się. Natomiast lewonogestrel, substancja czynna Escapelle, hamuje uwalnianie komórki jajowej, opóźnia owulację oraz wywołuje zmiany w śluzie szyjkowym w drogach rodnych kobiety. EllaOne i Escapelle różnią się także czasem działania i ceną. Preparaty nie powinny być przyjmowane z niektórymi lekami. W przypadku EllaOne są to induktory CYP3A4 (np. rifampicyna, fenytoina, ziele dziurawca, newirapina, fenobarbital oraz karbamazepina). Natomiast Escapelle nie należy łączyć z barbituranami, ryfampicyną fenytoiną, cyklosporyną i rytonawirem. Escapelle zależy od BMI (jeśli wskaźnik masy ciała jest większy niż 27, zaleca się zastosowanie podwójnej dawki). ElleOne nie jest wskazana pacjentkom zażywającym regularnie pigułki antykoncepcyjne - w przypadku Escapelle nie ma takich ograniczeń.
FAQ - najczęściej zadawane pytania o antykoncepcję awaryjną
EllaOne i Escapelle bez recepty, czy na receptę?
Kiedy przyjąć tabletkę Escapelle, a kiedy EllaOne?
Czy pigułka dzień po może nie zadziałać?
Jaki procent skuteczności ma tabletka „dzień po”?
Źródła:
- Bręborowicz GH. Położnictwo i ginekologia. Wyd. 3. Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2020.
- Antykoncepcja awaryjna. Wytyczne postępowania klinicznego dla lekarzy położników i ginekologów. ACOG Practice Bulletin, 2010.
- Karowicz-Bilińska A, Nowak-Markwitz E, Oszukowski P, Opala T, Spaczyński M, Wielgoś M. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej. Ginekol Polska. 2014.
- Jak działają tabletki antykoncepcyjne? Rodzaje, skuteczność i efekty uboczne
- Tabletki antykoncepcyjne jednoskładnikowe – zalety, działanie, skutki uboczne
- Tabletki antykoncepcyjne a tarczyca – jaki wpływ mają na niedoczynność i nadczynność tarczycy?
- Tabletki antykoncepcyjne a palenie papierosów – jakie ryzyko dla zdrowia?