Choroby ginekologiczne a ból kręgosłupa

Bóle pleców u kobiet — co mogą oznaczać?

Ból pleców u kobiet może mieć wiele przyczyn. Z jednej strony wymienia się często spotykane schorzenia kręgosłupa:

• o podłożu zmian zwyrodnieniowych (np. choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, która może powodować zwężenie kanału kręgowego i ucisk na nerwy kręgosłupa),

• zespoły bólowe (np. rwa kulszowa),

• urazy lub choroby przeciążeniowe (np. wypadnięcie krążka międzykręgowego, złamania).

Z drugiej strony w literaturze (i gabinecie lekarskim) można spotkać się z przypisywaniem dolegliwości bólowych mniej oczywistym przyczynom — m.in. problemom urologicznym (np. różne choroby nerek, nawracające infekcje pęcherza moczowego) oraz problemom związanym z pewnymi stanami i dysfunkcjami kobiecych narządów rodnych. 

Dzisiaj skupimy się na tych przyczynach bólu kręgosłupa, które występują wyłącznie u kobiet. Choroby ginekologiczne — endometrioza, zapalenie przydatków, torbiele jajników, a nawet tyłozgięcie macicy — mogą powodować ból pleców i tym samym znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie. 

Warto także rozważyć fizjoterapię uroginekologiczną. Fizjoterapeuci z tą specjalizacją zajmują się rehabilitacją i leczeniem pacjentek z problemami, które często związane są z narządami miednicy mniejszej, a tym samym również z dolegliwościami bólowymi pleców. Zadaniem fizjoterapeuty uroginekologicznego jest prowadzenie pacjentki w taki sposób, aby nie tylko zminimalizować przyczynę bólu, ale także poprawić funkcjonowanie układu mięśniowo-szkieletowego w kontekście zdrowia ginekologicznego.

Ból pleców i kręgosłupa — najczęstsze choroby ginekologiczne

Wiele chorób ginekologicznych może wywoływać dolegliwości bólowe pleców. Niestety często problemy mogą występować w różnym nasileniu u różnych kobiet — dlatego też ich diagnostyka może nie być tak oczywista dla lekarza prowadzącego. 

Często także same pacjentki nie wiążą ginekologicznych problemów z bólem kręgosłupa i pomijają (nieświadomie) informowanie specjalisty o swoich dolegliwościach. Przecież, w jaki sposób obfite miesiączki mogą powodować bóle krzyża? Ku zaskoczeniu wielu kobiet obie kwestie mogą być ze sobą powiązane.

Jak temu zapobiegać i zwiększyć skuteczność radzenia sobie z tego rodzaju problemami? Najważniejsza jest świadomość. Poniżej przedstawiamy najczęściej występujące stany i choroby ginekologiczne, które mogą być jedną z przyczyn bólu pleców.

Ból pleców w czasie miesiączki

Bolesne miesiączki mogą powodować ból promieniujący do dolnej części pleców. Przyczyną są silne skurcze mięśni brzucha, które napinają sąsiadujące tkanki i nerwy. W wielu przypadkach kobiety doświadczają zarówno bólu brzucha, jak i dużego dyskomfortu w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Dolegliwości są często najbardziej intensywne w pierwszych dniach menstruacji.

Występowanie zespołu bolesnego miesiączkowania przypisuje się głównie prostaglandynom — hormonom, które działają miejscowo i powodują skurcze macicy. Związki te mogą wpływać również na tkanki otaczające kręgosłup.

Warto zaznaczyć, że bardzo bolesne miesiączkowanie i duży dyskomfort w tym okresie nie są fizjologiczną zależnością. Jeśli kobieta każdorazowo odnotowuje u siebie bardzo silny ból podbrzusza czy nieprawidłowe krwawienia, koniecznie powinna zgłosić się ze swoimi dolegliwościami do specjalisty.

Aby złagodzić dolegliwości występujące podczas miesiączki, pacjentkom często przepisuje się leki przeciwbólowe (niesteroidowe leki przeciwzapalne), które hamują produkcję prostaglandyn. W niektórych przypadkach zaleca się także stosowanie ciepłych kompresów na dolną część pleców, które mogą przynieść ulgę w bólach menstruacyjnych.

Tyłozgięcie macicy a ból pleców

Tyłozgięcie macicy to stan, w którym narząd nachyla się w stronę kręgosłupa, a nie w stronę brzucha — jak to ma miejsce w przypadku prawidłowego ułożenia. To cecha anatomiczna, która występuje od urodzenia u około 25% kobiet i nie jest uważana za chorobę. Jednakże stan ten może powodować ból pleców, zwłaszcza w odcinku lędźwiowym. Dyskomfort może nasilać się podczas miesiączki lub stosunku płciowego, a także w czasie długiego siedzenia lub stania.

Leczenie bólu pleców, który wynika z tyłozgięcia macicy, zależy od nasilenia objawów. Często zaleca się stosowanie możliwie nieinwazyjnych technik — ćwiczeń wzmacniających mięśnie dna miednicy oraz terapii manualnej. W wybranych sytuacjach zaleca się również leki przeciwbólowe. Ważne jest także dbanie o prawidłową postawę ciała, która może zmniejszyć nacisk na kręgosłup i przynieść ulgę.

Ból odcinka lędźwiowego przy endometriozie

Endometrioza jest przewlekłą chorobą, która może dotyczyć nawet 10% kobiet w wieku rozrodczym. Objawia się nieprawidłowym rozwojem endometrium. Fragmenty tkanki macicy (błony śluzowej wyścielającej jej wewnętrzną część — tkanka ta to właśnie endometrium) mogą rozrastać się i wszczepiać w różne narządy: jelita, pęcherz moczowy, ścianę szyjki macicy czy jajniki.

Powoduje to przewlekły stan zapalny, problemy ginekologiczne (np. obfite krwawienia czy nieregularne miesiączki), problemy jelitowe (np. wzdęcia, biegunki) czy ból przewlekły w dole pleców.

Ból pleców związany z endometriozą zazwyczaj lokalizuje się w odcinku lędźwiowym kręgosłupa i nasila się przed oraz w trakcie menstruacji. Charakterystyczne jest to, że ból ten może być trudny do złagodzenia za pomocą typowych środków przeciwbólowych.

W leczeniu endometriozy stosuje się zarówno farmakoterapię (np. leki hormonalne), jak i interwencje chirurgiczne, które polegają na usunięciu ognisk endometriozy w narządach jamy brzusznej.

Ból pleców a zespół policystycznych jajników

Zespół policystycznych jajników (PCOS) to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet. Choroba wpływa na gospodarkę hormonalną. U kobiet z PCOS często dochodzi do nieregularnych miesiączek, przewlekłych stanów zapalnych oraz bólów w okolicy miednicy, które mogą promieniować do dolnej części pleców. Wiele pacjentek odnotowuje u siebie także inne konsekwencje zaburzeń gospodarki hormonalnej — nasilony trądzik, suchą skórę, osłabione włosy i paznokcie.

W terapii PCOS — a tym samym pośrednio w leczeniu bólu kręgosłupa, który jest jego skutkiem — najczęściej stosuje się terapię hormonalną, która ma na celu regulację cyklu menstruacyjnego. Oprócz tego zaleca się dbanie o zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną oraz specjalne ćwiczenia zlecone przez fizjoterapeutę, których zadaniem ma być rozluźnienie i wzmocnienie mięśni dna miednicy.

Ból pleców przy stanie zapalnym przydatków

Co nazywamy zapaleniem przydatków? To inaczej stan zapalny jajników i jajowodów. Jest jedną z głównych przyczyn bólu w dolnej części brzucha i pleców u kobiet. Infekcje zazwyczaj wywoływane są przez bakterie, które powodują zapalenie narządów miednicy mniejszej. W efekcie może powodować dolegliwości bólowe, które promieniują do dolnej części pleców.

Pacjentki opisując swoje dolegliwości, często stosują określenia: ból ostry, nagły i konkretnie zlokalizowany. Zazwyczaj towarzyszy mu gorączka oraz ogólne osłabienie organizmu.

Leczenie zapalenia przydatków wymaga szybkiej interwencji, najczęściej w postaci antybiotykoterapii. Zaniedbanie leczenia może prowadzić do poważnych powikłań, z których najczęściej wymienia się bóle podbrzusza, przewlekły ból kręgosłupa lędźwiowego oraz problemy z płodnością.

Ból pleców a infekcje intymne

Różnego rodzaju infekcje intymne także mogą prowadzić do bólu w okolicy pleców. Najczęściej są to zakażenia bakteryjne lub grzybicze, które mogą rozprzestrzeniać się na inne narządy, wywołując stan zapalny. Infekcje mogą być powiązane zarówno z bólem pleców, jak i powodować póle podbrzusza.

Leczenie infekcji intymnych obejmuje stosowanie antybiotyków (w przypadku infekcji bakteryjnych) lub leki przeciwgrzybicze (w przypadkach infekcji grzybiczych).

Mięśniaki macicy a ból pleców

Rzadziej spotykane przyczyny, które mogą powodować bóle kręgosłupa lędźwiowego, to mięśniaki macicy — łagodne guzy, które pojawiają się w obrębie narządu rozrodczego. Mogą uciskać na nerwy kręgosłupa i w ten sposób powodować silny dyskomfort.

Do innych objawów mięśniaków macicy zalicza się także obfite miesiączki, które z kolei przyczyniają się do większego napięcia w dolnej części pleców i tym samym do większego prawdopodobieństwa tego, że u pacjentki wystąpią bóle kręgosłupa lędźwiowego.

Sposób, w jaki leczy się występujące mięśniaki macicy, zależy od ich wielkości oraz lokalizacji. Tego rodzaju problemy ginekologiczne w niektórych przypadkach usuwa się terapią hormonalną, która ma na celu zahamowanie wzrostu mięśniaka. Duże zmiany wycina się podczas chirurgicznych zabiegów.

W skrajnych przypadkach (kiedy stwierdza się zmiany o podłożu nowotworowym) może być konieczne operacyjne usunięcie macicy. Należy jednak pamiętać, że odpowiednie metody postępowania zawsze dobiera lekarz, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności i stan zdrowia pacjentki.

Ból pleców w ciąży

Ból pleców w czasie ciąży to powszechny problem, który dotyczy wielu (można śmiało powiedzieć, że większości) kobiet. Wraz z upływem czasu, rosnące dziecko wywiera nacisk na kręgosłup. W efekcie może powodować to dolegliwości bólowe kręgosłupa, zwłaszcza w dole pleców.

Oprócz tego, w przypadku zaawansowanej ciąży, zmienia się środek ciężkości ciała. Sytuacja ta prowadzi do większego obciążenia mięśni kontrolujących całą postawę i może jeszcze bardziej nasilać ból krzyża u ciężarnych pacjentek.

Jak złagodzić ból pleców u kobiet w ciąży? Zaleca się stosowanie odpowiednich ćwiczeń wzmacniających mięśnie, unikanie długiego stania oraz noszenie wygodnego obuwia. W niektórych przypadkach pomocne może być także stosowanie specjalnych pasów ciążowych, które odciążają kręgosłup.

Diagnostyka bólu pleców u kobiet — jakie badania warto wykonać?

Jak już wiesz, ból pleców u kobiet może mieć naprawdę nieoczywiste przyczyny, dlatego diagnostyka tego problemu powinna być bardzo dokładna. W przypadku podejrzenia, że u danej pacjentki dolegliwości mają podłoże ginekologiczne, pierwszym krokiem zawsze powinna być konsultacja z ginekologiem. 

Na początku procesu diagnostycznego z pacjentką najczęściej przeprowadzany jest dokładny wywiad. Następnie lekarz wykonuje badanie USG ginekologiczne, które pozwala na ocenę stanu macicy, jajników i innych narządów miednicy mniejszej. Badanie może pomóc zidentyfikować polipy macicy, torbiele, mięśniaki czy zapalenie jajników, które mogą być przyczyną bólu kręgosłupa i tyłu pleców. 

W przypadku bardziej złożonych problemów może okazać się konieczne wykonanie dodatkowych badań obrazowych — lekarz może wystawić skierowanie na rezonans magnetyczny, szczególnie pomocny w ocenie zmian poza narządami rodnymi, które mogą wpływać na kręgosłup lub tkanki miednicy. 

Warto rozważyć również badania hormonalne, szczególnie jeśli pacjentka ma nieregularne miesiączki. W niektórych przypadkach wskazane są także badania moczu, aby wykluczyć infekcje dróg moczowych, które mogą wywoływać podobne objawy.

Leczenie bólu pleców przy chorobach ginekologicznych

Leczenie bólu pleców, który związany jest z chorobami ginekologicznymi, wymaga zindywidualizowanego podejścia. W pierwszej kolejności zawsze najważniejsze staje się to, aby rozpoznać przyczynę dolegliwości.

Farmakoterapia jest często uzupełniana o fizjoterapię. Odpowiednio dobrane ćwiczenia wzmacniające mięśnie mogą przynieść ulgę w przypadku bólu kręgosłupa, który jest wynikiem napięć.

Zawsze jednak najważniejsze jest to, aby leczenie było dostosowane do indywidualnych potrzeb i specyficznej sytuacji pacjentki, ponieważ przyczyny bólu mogą być różne i wymagać wielokierunkowego podejścia.