Alergiczne zapalenie zatok – przyczyny, objawy i leczenie

Alergiczne zapalenie zatok – przyczyny

Alergiczne zapalenie zatok jest chorobą, która w ciężkim przebiegu może trwać nawet kilka miesięcy. W większości przypadków jest to połączenie dwóch jednostek chorobowych – alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa oraz przewlekłego zapalenia zatok przynosowych. Pierwsza z nich, czyli zapalenie błony śluzowej nosa wywołana jest czynnikiem alergicznym wdychanym wraz z powietrzem, natomiast druga, czyli stany zapalne zatok prawdopodobnie tworzą się w następstwie zmniejszenia drożności nosa i zaczopowania ujścia zatok. Można więc powiedzieć, że stany zapalne zatok wywołane są sprzyjającym środowiskiem potęgującym możliwość szerzenia się zapalenia. Ponieważ jedna jednostka chorobowa niemal za każdym razem wynika z drugiej, postanowiono je połączyć i nazwano alergicznym zapaleniem zatok. 

Zobacz także, czym jest alergiczne zapalenie oskrzeli.

Alergiczne zapalenie zatok wywołane jest alergenem obecnym w środowisku. Z uwagi na rodzaj czynników alergicznych, możemy podzielić je na dwie kategorie:

• całoroczne, np. alergia na sierść zwierząt, roztocza kurzu czy pleśń,
• sezonowe, związane głównie z pyleniem roślin oraz grzybów.

W przeciwieństwie do zwykłego zapalenia zatok, u źródła postaci alergicznej nie leżą wirusy oraz bakterie. Ponadto, alergiczne zapalenie zatok nie objawia się jak typowa infekcja, czyli wysoką gorączką, nie występują zmiany ropne oraz ogólnie złe samopoczucie. Należy jednak podkreślić, że jest to choroba przewlekła, trwająca nierzadko powyżej 3 miesięcy. Osoby zmagające się z dolegliwościami powinny przede wszystkim wyeliminować ze swojego otoczenia czynnik alergiczny oraz inne substancje drażniące drogi oddechowe, między innymi dym tytoniowy, które mogłyby wywołać poważne schorzenia, takie jak alergia oddechowa lub astma.

Alergiczne zapalenie zatok – objawy

Objawy alergicznego zapalenia zatok w większości przypadków są dość podobne do objawów pozostałych postaci alergii. Raczej nie zdarza się, że występuje alergiczne zapalenie zatok bez kataru, choć oczywiście jest to kwestia osobnicza, uwarunkowana wieloma zmiennymi. Do najczęstszych objawów alergicznego zapalenia zatok należą:

• przewlekły lub nawracający katar,
• bezbarwna wydzielina z nosa,
• uczucie zatkanego nosa, bez wydzieliny przy próbach oczyszczania nosa,
• charakterystyczne swędzenie i drapanie w nosie,
• bolesny ucisk u nasady nosa, nasilający się podczas pochylania,
• ból głowy,
• niesmak w ustach.

Jak leczyć alergiczne zapalenie zatok?

Podstawą skutecznego procesu leczenia jest ustalenie przyczyny alergicznego zapalenia zatok, a więc ustalenie, jaki czynnik wywołuje reakcję alergiczną. W tym celu najlepiej zdecydować się na specjalistyczną konsultację alergologiczną. Lekarz zapozna się z objawami choroby, przeprowadzi dogłębny wywiad, a w razie potrzeby przeprowadzi testy alergiczne (testy skórne lub badanie krwi na wykrycie alergenów IgE). Konieczna może być także cytologia nosa, która pozwoli określić, czy podłożem zapalenia są alergeny, czy jednak wirusy i bakterie. 

Do zdiagnozowania alergicznego zapalenia zatok konieczne jest rozpoznanie charakterystycznej, patologicznej wydzieliny zatykającej nos i zatoki, a także współistnienie innych, typowych objawów, takich jak rozpierający ból głowy, zaburzenia węchu oraz smaku. Co istotne, aby stwierdzić alergiczne zapalenie zatok, objawy powinny utrzymywać się co najmniej kilka tygodni. Leczenie farmakologiczne to głównie leki na alergię, które mają zahamować odpowiedź alergiczną (blokery receptorów histaminowych), obkurczyć śluzówkę nosa (blokery receptorów alfa-adrenergicznych) oraz działać przeciwzapalnie (glikokortykosteroidy). 

Alergiczne zapalenie zatok – domowe sposoby

Czy istnieją domowe sposoby na alergiczne zapalenie zatok? Dość częstym zaleceniem przy tej chorobie jest irygacja, czyli płukanie nosa i zatok przy użyciu specjalnego zestawu składającego się z silikonowej rurki, pozwalającej na wprowadzenie roztworu chlorku sody bezpośrednio do zatok. Procedura zabiegu nie jest trudna, jednak przed pierwszym zaleca się konsultację laryngologiczną. W alergicznym zapaleniu zatok wskazane są również inhalacje, tzw. parówki, które pomagają rozrzedzić śluz, pozbyć się zalegającej wydzieliny, dzięki czemu przynoszą natychmiastową, choć niezbyt długotrwałą, ulgę i ułatwiają oddychanie.

W aptekach dostępnych jest sporo różnego rodzaju kropel do nosa mających pomóc w przypadku uporczywego kataru. Należy jednak podkreślić, że zbyt długie stosowanie może powodować polekowy nieżyt nosa, w efekcie czego odstawienie preparatu wywołuje rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz obrzęk. 

Jeśli terapia nie przynosi oczekiwanego efektu lub objawy zaczynają być coraz bardziej dokuczliwe, jedyną metodą na pozbycie się dolegliwości może okazać się operacja udrożniająca ujścia zatok i usuwająca zalegającą w nich wydzielinę.