Alergia oddechowa – przyczyny
Alergia oddechowa, określana również alergią wziewną, to nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego na alergeny unoszące się w powietrzu, które dostają się do organizmu poprzez drogi oddechowe. Po kontakcie z błonami śluzowymi, w wyniku działania mechanizmów obronnych układu immunologicznego, wywołują reakcję alergiczną. Do alergenów wziewnych, które powodują dolegliwości dróg oddechowych, należą głównie:
- pyłki drzew, traw, chwastów,
- roztocza kurzu domowego,
- zarodniki grzybów i pleśni,
- sierść zwierząt,
- pierze.
Czynniki wywołujące alergię oddechową dzielą się na zewnątrzpochodne (określane także jako sezonowe), które pojawiają się w określonych porach roku i występują głównie w środowisku naturalnym. Czynniki wewnątrzpochodne mogą uczulać przez cały rok, a ich głównym źródłem są powierzchnie zamknięte. U osób zdrowych alergeny te nie wywołują żadnych reakcji, a organizm po prostu je ignoruje. Alergia oddechowa wymaga leczenia nie tylko w celu złagodzenia uciążliwych objawów, ale także ze względu na ryzyko rozwoju groźnej dla zdrowia astmy.
Alergia oddechowa – objawy
Do dwóch najczęstszych dolegliwości wywołanych alergią oddechową należy alergiczny nieżyt nosa oraz astma oskrzelowa. Oprócz tego do objawów świadczących o uczuleniu na alergeny wziewne zalicza się:
- wodnisty katar sienny,
- uczucie zatkanego nosa,
- nadmierne kichanie,
- swędzenie nosa,
- uczucie suchości w gardle,
- chrypka,
- drapanie w gardle,
- ból gardła,
- symptomy astmy oskrzelowej: duszności, świszczący oddech, uczucie ucisku w klatce piersiowej, trudności z oddychaniem, suchy kaszel,
- zapalenie spojówek z charakterystycznym łzawieniem, pieczeniem i zaczerwienieniem oczu, światłowstrętem oraz silnym świądem i opuchnięciem skóry powiek.
Alergia oddechowa, choć związana jest głównie z dolegliwościami ze strony układu oddechowego, może dawać również nietypowe objawy, które trudno powiązać bezpośrednio z uczuleniem. Należą do nich takie symptomy, jak:
- zmiany skórne: atopowe zapalenie skóry, swędząca wysypka, pokrzywka, zaczerwienienie i przesuszenie naskórka,
- zatkanie uszu,
- problemy ze słuchem,
- zawroty głowy,
- zaburzenia widzenia,
- gorączka,
- bóle głowy,
- zaburzenia koncentracji,
- problemy ze snem: nadmierna senność, trudności z zasypianiem, bezsenność, chrapanie,
- zmęczenie,
- zaburzenia węchu,
- przejściowa utrata powonienia.
Alergia oddechowa – leczenie
Leczenie objawów alergii dróg oddechowych opiera się przede wszystkim na ograniczeniu kontaktu z alergenami, a jeśli to możliwe, całkowitym wyeliminowaniu ich z otoczenia. Nie jest to jednak łatwe zwłaszcza wtedy, gdy uczulenie wiąże się z czynnikami zewnątrzpochodnymi. Ze względu na to, że pyłki roślin wiatropylnych przenoszone są z wiatrem, alergeny traw, drzew i chwastów mogą powodować dolegliwości nawet wtedy, kiedy alergik nie znajduje się w ich pobliżu.
W celu ograniczenia kontaktu z alergenami wziewnymi unoszącymi się w powietrzu, w okresie pylenia należy unikać spacerów po lesie, parku czy łące, ponieważ to właśnie tam stężenie czynników wywołujących reakcję alergiczną jest największe. Przy słonecznej i wietrznej pogodzie przebywanie w pomieszczeniach zamkniętych pozwoli uniknąć przykrych dolegliwości związanych z uczuleniem. Nie należy zapominać o ich wietrzeniu, jednak warto robić to wieczorem i po deszczu, kiedy pyłków w otoczeniu jest znacznie mniej.
Osoby uczulone na alergeny wewnątrzpochodne powinny zadbać o czystość w domu, częste wietrzenie pomieszczeń oraz właściwe przechowywanie żywności ze względu na ryzyko wzrostu pleśni i grzybów. Regularne sprzątanie, pozbycie się przedmiotów zbierających kurz oraz czynników uczulających, takich jak poduszki czy kołdry z naturalnym puchem, zmniejszą dolegliwości związane z uczuleniem na roztocza kurzu domowego, pierze i sierść zwierząt.
Leczenie alergii górnych dróg oddechowych, poza ograniczeniem bezpośredniego kontaktu z alergenem, opiera się na diagnostyce konkretnych czynników wywołujących reakcję alergiczną, podczas której wykorzystuje się proste testy skórne lub badania krwi. W celu złagodzenia objawów uczulenia stosuje się preparaty miejscowe oraz leki na alergię, do których należą m.in. doustne środki przeciwhistaminowe. Kortykosteroidy, kromony oraz leki obkurczające naczynia krwionośne stosowane miejscowo, najczęściej w postaci kropli lub aerozolu, łagodzą symptomy alergii takie jak katar, kaszel, uczucie zatkanego nosa czy pieczenie spojówek, ale nie leczą jej przyczyny. W tym celu stosuje się immunoterapię alergenową (inaczej odczulanie), jednak kierowani są na nią głównie pacjenci z zaawansowanym stadium choroby.
