Zapalenie zatok szczękowych: objawy, przyczyny, leczenie

Objawy zapalenia zatok szczękowych

Charakterystycznym objawem zapalenia zatok szczękowych jest silny, rozpierający ból głowy, który zlokalizowany jest w okolicy oczodołów i czoła. Co ważne, dolegliwości bólowe nasilają się między innymi przy pochylaniu głowy, wysiłku fizycznym, kaszlu, a także w trakcie opłukiwania lub dotykania tej okolicy. Przyczyną dolegliwości bólowych jest obrzęk błony śluzowej nosa i przewodów wyprowadzających zatoki szczękowe, które znajdują się w jamie nosowej. Ból dodatkowo potęgowany jest przez podciśnienie, będące wynikiem braku możliwości przejścia powietrza z jamy nosa do zatok szczękowych. Należy wskazać, że objawy zapalenia zatok szczękowych różnią się w zależności od tego, co jest przyczyną dolegliwości. 

Ostre wirusowe zapalenie zatok objawia się obecnością większej ilości patologicznej wydzieliny śluzowej, co skutkuje bólem głowy nasilającym się przy pochylaniu oraz dotykaniu. Schorzeniu towarzyszy uczucie zatkania nosa. Dodatkowo pacjenci doświadczają wyraźnego pogorszenia węchu. Charakterystycznym symptomami są również objawy przeziębienia, w tym katar, kaszel, ból gardła, a także lekko podwyższona temperatura.

Ostre bakteryjne zapalenie zatok charakteryzuje się wyraźnym zgęstnieniem wydzieliny, która ma ropny charakter, zółto-zielonkawy kolor i nieprzyjemny zapach. Charakterystyczny jest również silny ból zatok szczękowych, schorzeniu towarzyszą takie objawy jak wysoka gorączka, silny nieżyt nosa, kaszel, uczucie rozbicia, a także bóle stawowo-mięśniowe. W przypadku, kiedy schorzenie powiązana jest z problemami o podłożu stomatologicznym, możliwym objawem jest również ból zębów oraz kości i tkanek miękkich, w których są osadzone.

Przewlekle zapalenie zatok to schorzenie o mniejszym natężeniu, ale utrzymujące się przez dłuższy czas. Typowymi objawami jest obecność dużej ilości wydzieliny w zatokach, pogorszenie samopoczucia, a także zaczerwienienie błony śluzowej nosa.

Objawy zapalenia zatok szczękowych można pomylić z bólem zębów, szczególnie wtedy, kiedy pojawia się obrzęk i opuchlizna policzka. Choć zazwyczaj dolegliwości bólowe zlokalizowane są obu stronach, to zdarza się, że przy zapaleniu zatok szczękowych ból jest jednostronny.

Wśród charakterystycznych objawów zmian zapalnych w zatokach szczękowych wymienia się również:

• ściekanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła, 
• utratę apetytu, 
• zawroty głowy,
• ból ucha, spowodowany ciśnieniem,
• nieprzyjemny zapach z ust, 
• zmianę barwy głosu.

Przyczyny zapalenia zatok szczękowych

Zapalenie zatok szczękowych ze względu na bliskie sąsiedztwo z zębami może być wynikiem niewyleczonych na czas zębów. W tym znaczeniu przyczyną jest stan zapalny zębów i przyzębia. Niemniej jednak zapalenie zatok szczękowych może być również wynikiem powikłania po leczeniu kanałowym lub wyrwania zęba górnego. Należy jednak wskazać, że w przypadku zębopochodnego zapalenia zatok szczękowych stan zapalny rozwija się wyłącznie po jednej stronie twarzy.

Zapalenie zatok szczękowych znacznie częściej jednak jest wynikiem infekcji układu oddechowego, np. kataru w przebiegu przeziębienia czy grypy. W tym znaczeniu to właśnie nawracające infekcje górnych dróg oddechowych są najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia zatok, w tym również zatok szczękowych. Niemniej jednak należy wskazać, że stan zapalny może być również wynikiem alergicznego nieżytu nosa czy astmy oskrzelowej. Ponadto przewlekle występujące stany zapalne zatok szczękowych może wskazywać na wady anatomiczne zatok lub polipy. W takich przypadkach zapalenie zatok szczękowych jest dwustronne.

Leczenie zapalenia zatok szczękowych 

Wdrożenie odpowiedniego leczenia wiąże się z koniecznością rozpoznania choroby. W diagnostyce zapalenia zatok szczękowych wykorzystuje się tomografię komputerową. W trudnych do zdiagnozowania przypadkach zastosowanie ma endoskopia nosa i zatok. Postawienie diagnozy umożliwia wdrożenie leczenia zapalenia zatok szczękowych, które zależy od przyczyny dolegliwości. W tym znaczeniu, jeżeli przyczyną stanu zapalnego są bakterie, leczenie polega na przepisaniu antybiotyków. Jeżeli jednak infekcję ma charakter wirusowy stosuje się leczenie objawowe. Wówczas pacjentowi podaje się krople do nosa, których zadaniem jest zlikwidowanie stanu zapalnego błony śluzowej nosa i udrożnienie go. Co więcej, w przypadku zakażeń wirusowych zastosowanie mają również stosowane miejscowo glikokortykosteroidy. Ponadto stosuje się leki mukolityczne, które zmniejszają lepkość śluzu, a także leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Ponadto stosuje się leczenie objawowe, poprzez podawanie leków przeciwbólowych niwelujących dolegliwości bólowe zębów i głowy, a także krople do nosa działające ściągająco na błonę śluzową nosa.

Domowe leczenie zapalenia zatok szczękowych

Ulgę w zapaleniu zatok szczękowych może przynieść leczenie domowe. W tym znaczeniu domowym sposobem na oczyszczenie zatok z nadmiaru wydzieliny jest wykonywanie płukania zatok. Irygację nosa można przeprowadzić z użyciem soli fizjologicznej lub soli hipertonicznej. Dodatkowo domowe leczenie polega na stosowaniu ciepłych okładów oraz inhalacji, które pozwalają na oczyszczenie zatok z nadmiaru wydzieliny. Istotne jest również nawilżanie organizmu oraz pomieszczeń, w których przebywa chory. 

Ile trwa zapalenie zatok szczękowych? 

Czas trwania zapalenia zatok szczękowych uzależniony jest od postaci infekcji. W tym znaczeniu ostre zapalenie zatok szczękowych trwa zazwyczaj do czterech tygodni, podostre zapalenie zatok szczękowych utrzymuje się zwykle od czterech do ośmiu tygodni, natomiast przewlekłe zapalenie zatok szczękowych to schorzenie trwające powyżej ośmiu tygodni.

Czy zapalenie zatok szczękowych jest zaraźliwe? 

Należy wskazać, że zapalenie zatok szczękowych nie jest zaraźliwe. Niemniej jednak drogą kropelkową przenoszą się wirusy czy bakterie, które odpowiedzialne są za infekcję, powodujące zapalenie zatok szczękowych. 

Powikłania po zapaleniu zatok szczękowych 

Zapalenie zatok szczękowych to choroba, która nieleczona może doprowadzić do niebezpiecznych powikłań. W tym znaczeniu nieleczone zapalenie zatok szczękowych może doprowadzić do:

• zapalenia kości, szpiku kostnego ściany zatoki, 
• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz mózgu, 
• ropni mózgu – zapalenie może rozprzestrzenić się na zatoki czołowe, a następnie na układ nerwowy, 
• zapalenia tkanek oczodołu lub ropnia, ze względu na bezpośrednie sąsiedztwo zatok szczękowych oczodołami.

Należy wskazać, że na groźne powikłania zapalenia zatok szczękowych narażone są przede wszystkim te osoby, które zmagają się z przewlekłą postacią choroby, gdyż nie daje ona jednoznacznych objawów stanu zapalnego.