Padaczka a pamięć: jak ataki wpływają na funkcjonowanie mózgu?
Padaczka jest chorobą, której podłożem są zaburzenia neurologiczne będące wynikiem chwilowej niesprawności mózgu. Epilepsja objawia się nagłymi, napadowymi wyładowaniami wewnątrz komórek nerwowych, które na zewnątrz ujawniają się w postaci nagłych napadów padaczkowych. W przebiegu ataku charakterystycznym objawem jest również utrata świadomości. Padaczka wiąże się z występowaniem skutków ubocznych będących wynikiem zaburzeń neurologicznych i napadów epilepsji. Okazuje się, że w przebiegu niektórych typów padaczki pojawić się mogą problemy z pamięcią. Pojawiają się zatem pytania, jak epilepsja wpływa na pamięć?
Czy przy padaczce występuje zanik pamięci?
Epilepsja wiąże się z występowaniem typowych dla choroby napadów padaczkowych, którym towarzyszą charakterystyczne dla ataku objawy. W tym znaczeniu u osób doświadczających ataku padaczki występuje krótkotrwałe zaburzenie świadomości, które objawia się nieobecnym wypatrywaniem się w przedmiot, blokadą mowy, a także chwilową utratą pamięci i splątaniem. Należy wskazać, że problemy z pamięcią i chwilowa utrata pamięci po ataku padaczki są typowymi objawami pojawiającymi się w przebiegu padaczki skroniowej.
Zaniki i zaburzenia pamięci przy padaczce są również wynikiem zaburzeń świadomości pojawiających się w trakcie napadu padaczkowego. W tym znaczeniu osoby po ataku epilepsji mogą być zdezorientowani i nieświadomi tego, co działo się z nimi w ciągu ostatnich kilku minut.
Epilepsja a problemy z pamięcią
Problemy z pamięcią w przebiegu epilepsji mogą pojawić się przy różnych typach padaczki. Należy jednak wspomnieć, że wyodrębnić można również przemijającą niepamięć padaczkową (zespół TEA), która jest zespołem padaczkowym charakteryzującym się krótkotrwałymi, nawracającymi zaburzeniami pamięci. Przemijająca niepamięć padaczkowa najprawdopodobniej stanowi formę padaczki skroniowej, która występuje dwukrotnie częściej u mężczyzn, aniżeli u kobiet. Zaburzenie to występuje zazwyczaj w wieku średnim lub starszym, a epizody zaburzeń pamięci mogą być jedynym bądź pierwszym objawem klinicznym padaczki. Podczas epizodu zaburzeń pamięci pacjent zazwyczaj pozostaje przytomny i zorientowany co do własnej osoby. Niemniej jednak występują zaburzenia orientacji w czasie, a także niepamięć ostatnich wydarzeń, a także duży niepokój związany z zaistniałą sytuacją. Co więcej, nierzadko niepamięć dotyczy również zdarzeń bezpośrednio poprzedzających napad padaczki. Należy zatem wskazać, że zaburzenia pamięci krótkotrwałej w tym znaczeniu mogą stanowić jedyny objaw epilepsji, co znacznie utrudnia postawienie trafnej diagnozy. Dodatkowo w przebiegu badania elektroencefalograficznego w wielu przypadkach nie odnotowuje się zmian napadowych. Co więcej, w przypadku przemijającej niepamięci padaczkowej poza epizodami przemijających zaburzeń pamięci charakterystyczne są również występujące po nich omamy węchowe oraz smakowe.
Należy wskazać, że epilepsja wiąże się z występowaniem zmian w mózgu po ataku padaczki, co może być bezpośrednią przyczyną zaburzeń i zaniku pamięci po napadzie padaczki. Wówczas zaburzenia pamięci pojawiać się mogą w przebiegu padaczki u dorosłych, a także przy napadzie padaczki u dzieci. Niemniej jednak problemy z pamięcią przy padaczce mogą pojawiać się jako skutek uboczny. W tym znaczeniu zaniki i utrata pamięci może pojawiać się przy padaczce alkoholowej, ale zazwyczaj jest w tym przypadku związana również z długotrwałymi ciągami alkoholowymi.
Źródła:
- Kapur N., „Transient epileptic amnesia: a clinically distinct form of neurological memory disorder”. W: Markowitsch H. (red.), :Transient global amnesia and related disorders. Hogrefe and Huber”, New York 1990
- Zeman A.Z., Boniface S.J., Hodges J.R., „Transient epileptic amnesia: a description of the clinical and neuropsychological features in 10 cases and a review of the literature”, J. Neurol. Neurosurg. Psychiatry 1998; 64
- Butler C., Zeman A., „Transient epileptic amnesia”, ACNRMJ 2011; 11
- Butler C.R., Graham K.S., Hodges J.R. i wsp., „The syndrome of transient epileptic amnesia”, Ann. Neurol. 2007; 61