Padaczka a ciąża: jak wpływa na zdrowie matki i dziecka

Czy kobiety z padaczką mogą być w ciąży?

Kobiety cierpiące na padaczkę mogą być w ciąży. Należy jednak wskazać, że kobiety w okresie rozrodczym powinny świadomie podejmować decyzję o planowaniu ciąży i mieć świadomość ryzyka związanego z planowaniem ciąży zarówno dla nich, i jak i dla dziecka. Okazuje się bowiem, że kobiety z padaczką mierzą się z ryzykiem wynikającym z samej choroby, ale również ze stosowania LPP. Z tego względu najlepiej jest, aby pacjentka świadomie podjęła decyzję o ciąży i zaplanowała ją z odpowiednim wyprzedzeniem, dzięki czemu możliwe będzie rozpoczęcie suplementacji kwasu foliowego oraz ewentualne skorygowanie leczenia, czyli wymiana leków przeciwpadaczkowych na takie, które będą mniej szkodliwe dla płodu. Kobiety bowiem powinny być świadomie teratogennego wpływu LPP na płód, ale również mieć na względzie własne zdrowie oraz niebezpieczne powikłania związane z ciążą. Dlatego też przed zajściem w ciążę należy skonsultować się z lekarzem, by odpowiednio przygotować się do poczęcia dziecka, aby nie prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych płodu i powikłań. Odpowiednie zaplanowanie ciąży przy padaczce uwzględniające wykonanie niezbędnych badań i zmianę leków na mniej niebezpieczne nie stanowi przeciwwskazania. Dlatego też kobiety z padaczką mogą zajść w ciążę.

Należy zatem podkreślić, że padaczka nie stanowi przeciwskazania do zajścia w ciążę, ale nieplanowana ciąża może wiązać się z komplikacjami. Co więcej, kobiety cierpiące na epilepsję bardzo często rodzą zdrowe dzieci. Niemniej jednak ze względu na przypadłość w trakcie ciąży wymagają szczególnej troski zarówno ze strony położnika, jak i lekarza neurologa, którzy przez cały czas ciąży powinni ze sobą współpracować. Regularne kontrole lekarskie u specjalistów oraz współpraca kobiety w ciąży pozwalają na zmniejszenie ryzyka wystąpienia komplikacji zdrowotnych u płodu oraz powikłań w trakcie ciąży. Dlatego też kobiety z padaczką mogą zdecydować się na planowanie ciąży, ale powinny mieć na uwadze konieczność przestrzegania zaleceń lekarskich, celem zminimalizowania ryzyka napadów epilepsji w czasie ciąży.

Padaczka a zajście w ciąże: jak się przygotować?

U większości pacjentek z epilepsją ciąża przebiega prawidłowo, a statystyki wskazują, że ponad 90% kobiet rodzi zdrowe dzieci. Nie dziwi jednak fakt, że padaczka u kobiet budzi wątpliwości w kwestii planowania ciąży. Okazuje się jednak, że padaczka nie stanowi przeciwwskazania do zajścia w ciążę, pod warunkiem współpracy z lekarzami.

Trudno wskazać jeden schemat przygotowania się do zajścia w ciążę przez kobiety z padaczką. Każda kobieta bowiem ma inny rodzaj napadów, częstotliwość ataków, a także u każdej kobiety inna jest skuteczność stosowanych leków przeciwpadaczkowych. Z tego względu planowanie ciąży powinno być przemyślaną decyzją, uwzględniająca indywidualnie dobrane działania. W tym znaczeniu u kobiet z padaczką planujące ciążę powinny wraz z lekarzem działać według planu obejmującego:

• optymalizację leczenia przeciwpadaczkowego, która uwzględnia ewentualną zamianę leków na padaczkę na mniej szkodliwe, celem tego jest zoptymalizowanie terapii pod kątem skuteczności, a także bezpieczeństwa, czyli najniższego możliwego ryzyka teratogenności,
• suplementację kwasu foliowego – suplementacja folianami powinna rozpocząć się około trzech miesięcy przed planowanym zajściem w ciążę, a także być kontynuowana w trakcie ciąży, by uniknąć możliwych powikłań i niedoborów,
• pomiar stężenia stosowanych leków przeciwpadaczkowych we krwi – okazuje się bowiem, że stężenie większości leków przeciwpadaczkowych w surowicy może wahać się w ciąży pod wpływem wahania hormonów, a obniżone stężenie leków może przyczynić się do nasilenia napadów padaczki,
• kobiety powinny przestrzegać zasad bezpieczeństwa zarówno w trakcie ciąży, jak i w okresie połogu, padaczka uogólniona i padaczka ogniskowa mogą wiązać się z przypadkowymi upadkami i urazami podczas ataku, do tego też niezwykle istotne jest zadbanie o właściwe przygotowanie się do porodu, a także wprowadzenie do codziennego życia konkretnych nawyków, które pozwolą na zminimalizowanie ryzyka wystąpienia urazów w przypadku wystąpienia napadów,
• zadbanie o wymianę informacji pomiędzy wszystkimi specjalistami – ginekologiem, neurologiem i położną, niezwykle istotny jest również dobór doświadczonych specjalistów w opiece nad kobietami cierpiącymi na padaczkę.

Leczenie padaczki u kobiet w ciąży

Padaczka u kobiet w ciąży leczona jest przede wszystkim farmakologicznie. Leczenie najczęściej obejmuje terapię fenobarbitalem, kwasem walproinowym, hydantoiną i karbamazepiną. Należy jednak podkreślić, że badania potwierdzają, iż najbardziej bezpieczne dla płodu jest stosowanie leku przeciwpadaczkowego w postaci karbamazepiny, to właśnie ten lek jest najczęściej przepisywany i stosowany w leczeniu padaczki u kobiet w ciąży.

Należy jednak wskazać, że w pierwszym trymestrze ciąży mogą wystąpić wymioty, które z kolei mogą być przyczyną, że lek może nie zostanie w całości wchłonięty. Dlatego też konieczne jest kontrolowanie stężenia leku w surowicy krwi, by modyfikować dawki leku. O leczeniu epilepsji w ciąży decyduje lekarz neurolog i położnik. W przypadku, kiedy kobiety w ciąży cierpią na łagodny typ padaczki, warto rozważyć całkowite odstawienie leków na czas ciąży. Należy jednak wskazać, że nieleczona padaczka wiąże się z możliwymi konsekwencjami. W tym zanuceniu padaczka wpływa na pamięć, a także dojść może do zmian w mózgu po ataku padaczki.

Należy jednak wskazać, że niektóre rodzaje epilepsji są dziedziczne, wówczas istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo wystąpienia padaczki u niemowlaka czy padaczki u dzieci w starszym wieku. Niemniej jednak epilepsja nie stanowi przeciwskazania do zajścia w ciążę, warto jednak odpowiednio przygotować się do poczęcia. W tym znaczeniu istotne jest poznanie zasad pierwszej pomocy przy padaczce, osób z najbliższego otoczenia ciężarnej.