Ostre zapalenie zatok: objawy, przyczyny, leczenie

Objawy ostrego zapalenia zatok

Ostre zapalenie zatok wiąże się z pojawieniem się dolegliwości bólowych, które zlokalizowane są w okolicy chorej zatoki. Należy wskazać, że ból promieniuje od oczodołu w kierunku okolicy ciemieniowej, skroniowej i szczytu czaszki. Ponadto w przebiegu ostrego zapalenia zatok poza dolegliwościami bólowymi pojawiają się również inne symptomy. W tym znaczeniu typowymi objawami ostrego zapalenia zatok są:

• niedrożność nosa, 
• ból gardła, 
• kaszel, który nasila się w nocy, 
• gęsta, żółta bądź zielona wydzielina z nosa, 
• wydzielina spływająca po tylnej ścianie gardła, 
• ból głowy, 
• ból ucha, 
• zatkane ucho, 
• ból, ucisk bądź tkliwość w okolicach oczu, nosa, policzka oraz czoła,
• ból zęba,
• osłabiony węch, 
• nieświeży oddech, 
• zmęczenie, 
• zmniejszone odczuwanie smaków.

Dodatkowo przy ostrym zapaleniu zatok pojawia się gorączka, która wskazuje na infekcję bakteryjną lub wirusową organizmu. Niekiedy przy zapaleniu zatok mogą pojawić się nudności i wymioty. Należy również wskazać, że choć typowym objawem ostrego zapalenia zatok jest nieżyt nosa, to niekiedy schorzenie może przebiegać bez kataru.

Ostre zapalenie zatok, podobnie jak każda inna infekcja, wiąże się z ogólnym złym samopoczuciem, męczliwością, trudnościami w koncentracji oraz zwiększoną sennością. Dodatkowo schorzeniu towarzyszy stan podgorączkowy lub gorączka, ale niekiedy zapalenie przebiegać może bez podwyższonej temperatury ciała.

Przyczyny ostrego zapalenia zatok 

Ostre zapalenie zatok najczęściej wywołane jest przez infekcje wirusowe – ostre wirusowe zapalenie zatok, ale schorzenie może pojawiać się również w wyniku infekcji bakteryjnej – ostre bakteryjne zapalenie zatok czy infekcji grzybiczej. Należy również wskazać, że możliwą przyczyną ostrego zapalenia zatok może być mukowiscydoza, czyli dziedziczna choroba genetyczna, w której gęsty, lepki śluz gromadzi się w organizmie.

Ponadto można mówić o czynnikach, które zwiększają ryzyko wystąpienia ostrego zapalenia zatok. W tym znaczeniu do schorzenia przyczynić się może:

• alergia, na przykład katar sienny,
• skrzywiona przegroda nosowa lub polipy w nosie lub w zatokach, 
• palenie tytoniu bądź częste wdychanie innych zanieczyszczeń, 
• wykonywanie czynności powodujących zmiany ciśnienia, takie jak latanie czy nurkowanie, 
• osłabiony układ odpornościowy, 
• duże lub zmienione zapaleniem migdałki.

Leczenie ostrego zapalenia zatok

Wdrożenie odpowiedniego leczenia ostrego zapalenia zatok wymaga postawienia właściwego rozpoznania i diagnozy. W celu zdiagnozowania ostrego zapalenia zatok, laryngolog wykorzystuje badanie endoskopowe, którego celem jest ocena jam nosowych i zatok, zlokalizowanie źródła wydzieliny, a także wyszukanie zmian patologicznych, np. polipów, nowotworów lub innych nieprawidłowości w strukturze lub budowie zatok. W niektórych przypadkach konieczne może być również wykonanie tomografii komputerowej, która przeprowadzana jest wyłączenie w przypadku bardzo silnego zaostrzenia objawów lub podejrzenia powikłań. Potwierdzenie ostrego zapalenia zatok pozwala na wdrożenia odpowiedniego leczenia. 

Jak wyleczyć ostre zapalenie zatok? Należy wskazać, że leczenie uzależnione jest od podłoża schorzenia. W tym znaczeniu, jeżeli zapalenie zatok nie ma podłoża bakteryjnego, wówczas można mówić o łagodnym przebiegu ostrego zapalenia zatok. W tym przypadku objawy wirusowego zapalenia ustępują zazwyczaj po około 4-5 dniach. W takich przypadkach zastosowanie ma leczenie objawowe, które ma charakter wspólny dla wirusowego i bakteryjnego zapalenia zatok. Należy wskazać, że w pierwszych dniach ostrego zapalenia zatok stosuje się:

• leki przeciwbólowe, 
• leki przeciwzapalne,
• farmaceutyki działające obkurczająco na błonę śluzową nosa i zatok przynosowych,
• sterydy stosowane donosowo.

W przypadku, kiedy objawy ostrego zapalenia zatok nie ustępują w ciągu tygodnia bądź nasilają się, lekarz może w tym czasie zlecić dodatkową antybiotykoterapię.

Domowe sposoby na ostre zapalenie zatok

Ulgę przy ostrym zapaleniu zatok przynieść może również domowe leczenie. Należy jednak wskazać, że domowe sposoby leczenia ostrego zapalenia zatok polegają przede wszystkim na stosowaniu ciepłych okładów na zatoki, a także stosowaniu inhalacji, które poprawiają drożność nosa i pozbycie się wydzieliny z nosa i zatok, dzięki czemu pomagają w udrożnieniu nosa.

Ile trwa ostre zapalenie zatok?

Ostre zapalenie zatok to schorzenie o długim przebiegu. W tym znaczeniu według klasycznej definicji objawy ostrego zapalenia zatok mogą utrzymywać się od 8 do 12 tygodni. Niemniej jednak w praktyce dolegliwość najczęściej utrzymują się przez około 14 dni. Czas trwania schorzenia uwarunkowany jest w dużej mierze odpornością osoby.

Jak długo leczy się ostre zapalenie zatok? Leczenie ostrego zapełnia zatok ma zazwyczaj charakter objawowy. Niemniej jednak, jeżeli dolegliwości towarzyszące schorzeniu nie ustępują w ciągu tygodnia, może zostać wdrożona antybiotykoterapia, która trwać może od tygodnia do dwóch tygodni.

Powikłania po ostrym zapaleniu zatok

Ostre zapalnie zatok, choć jest uciążliwą chorobą utrudniającą swobodne oddychanie, zazwyczaj ustępuje po wdrożeniu właściwego leczenia. Niemniej jednak niekiedy, szczególnie nieleczone, ostre zapalenie zatok nie ustępuje i wówczas przeradza się w przewlekłe zapalenie zatok. Należy jednak wskazać, że ostre zapalenie zatok może prowadzić również do powikłań i rozprzestrzeniania się infekcji do oczu, uszu lub kości. Niemniej jednak do sytuacji tej dochodzi niezwykle rzadko.

Odpowiednio leczone ostre zapalenie zatok zazwyczaj ustępuje bez pozostawiania uszkodzeń. Niemniej jednak wielokrotne przechodzenie schorzenia może przyczynić się do powstawania zmian w błonie śluzowej zatok, jej patologicznego rozrostu lub całkowitego upośledzenie drożności. Dlatego też w przypadkach często nawracającego, przewlekłego zapalenie zatok konieczna może okazać się interwencja chirurgiczna, której celem jest udrożnienie zatok.

Czy ostre zapalenie zatok jest zaraźliwe?

Ostre zapalenie zatok, choć jako schorzenie nie jest zaraźliwe, to jest wywiane zazwyczaj przez bakterie, wirusy lub grzyby, które mogą się przemieszczać. Oznacza to, że ostre zapalenie zatok samo w sobie nie jest zaraźliwe, ale patogeny, które wywołują chorobę mogą zarażać. W tym znaczeniu największe ryzyko zakażenia się wirusem lub bakteriami osób z otoczenia zazwyczaj odnotowuje się w pierwszych dniach od pojawienia się objawów chorobowych. Należy zatem wskazać, że bakterie czy tez wirusy mogą przenosić się drogą kropelkową na drugą osobę, na przykład podczas kichania czy kaszlu.

Ostre zapalenie zatok może pojawić się zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Ponadto stosunkowo częstym schorzeniem jest zapalenie zatok w ciąży. Chorobie towarzyszą dolegliwości o różnej intensywności. Schorzenie może dotyczyć zapalenia zatok przynosowych, ale nie tylko. W tym znaczeniu może dotyczyć również zapalenia zatok sitowych, zapalenia zatok szczękowych czy zapalenia zatoki klinowej. Co ważne, choroba może przekształcić się w ostre ropne zapalenie zatok. Należy wskazać, że zapalenia zatok nie należy lekceważyć, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia w celu uniknięcia niebezpiecznych powikłań.